Šnobieleŭskaja premija — 2019: brudnyja hrošy, namahničanyja prusaki i tempieraturnaja asimietryja mašonki
Akazvajecca, kali namahnicić miortvych prusakoŭ, to jany značna daŭžej zachoŭvajuć mahnitnyja ŭłaścivaści, čym žyvyja nasiakomyja. Da takoj dziŭnaj vysnovy pryjšła cełaja mižnarodnaja kamanda navukoŭcaŭ z šaści krain — Sinhapura, Kitaja, Aŭstralii, Polščy, ZŠA i Bałharyi, piša Bi-bi-si.
Niadziŭna, što napisanaja pa vynikach hetaha zajmalnaha daśledavańnia navukovaja praca «Bijamahnietnyčnyja charaktarystyki žyvych amierykanskich prusakoŭ», była ŭdastojena Šnobieleŭskaj premii 2019 hoda ŭ naminacyi «Bijałohija».
Čarhovaja, 29-ja pa liku, cyrymonija ŭručeńnia žartoŭnaj ŭznaharody prajšła viečaram u čaćvier u Harvardskim univiersitecie, u teatry Sandersa.
Adpaviednym čynam vyhladaŭ i sam trafiej, jaki ŭručajecca łaŭreatam: u niemudrahielistaj mastackaj instalacyi možna razhledzieć stakančyk dla kavy, upakoŭku žujki, cyharetu, zubnuju ščotku i jašče niekalki pradmietaŭ, jakija simvalizujuć tyja ci inšyja zvyčki.
Da jaho prykładalisia dypłom i hrašovy pryz — 10 tryljonaŭ dalaraŭ. Praŭda, dalary byli zimbabvijskija i vydavalisia adnoj papierkaj (na momant vypusku banknoty jaje rynkavy košt składaŭ prykładna 40 centaŭ ZŠA).
U naminacyi «Fizika» premiju atrymała daśledavańnie ab tym, čamu (a hałoŭnaje - jak!) vombaty chodziać u prybiralniu i tam robiać svaje spravy (vy zrazumieli pra što) … kubikami.
U naminacyja «Ekanomika» pieramohu atrymali navukoŭcy ź Niderłandaŭ, jakija vyvučali valutu roznych krain u pošukach adkazu na pytańnie — banknoty jakoj dziaržavy lepš za ŭsio pieranosiać chvarobatvornyja bakteryi.
Vyśvietliłasia, što samyja brudnyja — u pramym sensie słova — papiarovyja hrošy chodziać u Rumynii.
Premiju ŭ halinie miedycynskaj adukacyi atrymała daśledavańnie, jakoje raspaviadaje, jak navučać studentaŭ-miedykaŭ pry dapamozie hukavych sihnałaŭ, jakimi zvyčajna trenirujuć sabak — nakštałt cokańnia jazykom. Artykuł tak i nazyvajecca: «Treniroŭka ŭmoŭnaha refleksu pry praviadzieńni artapiedyčnych apieracyj».
Asablivy śmiech u zale vyklikała abviaščeńnie łaŭreata pa anatomii.
Francuzskija daśledčyki vyvučyli «tempieraturnuju asimietryju mašonki ŭ aholenych i apranutych ludziej». Vyśvietliłasia, što levaje jaječka zvyčajna ciaplejšaje, čym pravaje, ale tolki kali na mužčynie jość adzieńnie.
Premija ŭ halinie inžyniernaj spravy dastałasia iranskamu navukoŭcu Imanu Farabachšu, što zapatentavaŭ aparat dla źmieny padhuźnikaŭ.
U naminacyi «Chimija» Šnobieleŭskaja premija dastałasia japonskamu prafiesaru, jaki padličyŭ abjom śliny, jaki štodnia vydzialaje piacihadovaje dzicia.
Jak raspavioŭ sam vučony, ekśpierymient jon staviŭ na svaich dzieciach, uzvažvaŭ banany, davaŭ ich staranna razžavać trom synam — i važyŭ pieražavanuju masu nanova. Vyśvietliłasia, što za sutki piacihadovaje dzicia vydzialaje prykładna paŭlitra śliny.
I, narešcie, premija miru dastałasia kamandzie navukoŭcaŭ z Brytanii i Sinhapura za sprobu vymierać kolkaść zadavalnieńnia, jakoje atrymlivaje čałaviek, kali jamu ŭdajecca pačasać miesca, jakoje zudzić.
Viadučy Mark Abrachams skončyŭ cyrymoniju tradycyjnym pažadańniem: «Kali sioleta vy nie vyjhrali Šnobieleŭskuju premiju, i asabliva kali vyjhrali, — spadziajusia, u nastupnym hodzie vam pašancuje bolš».
Kamientary