Ministr sportu kupiŭ čatyrochpakajoŭku pa canie, nižejšaj za rynkavuju
Pry hetym zabudoŭščyk, u jakim dola dziaržavy 99,18%, zbankrutavaŭ.
Dom №34 pa vulicy Jankoŭskaha ŭ Minsku ŭžo zasieleny, ale całkam vyrašyć prablemy žychary nie mohuć. Padziemny parkinh niedabudavany, ofisnyja pamiaškańni stajać pustyja, bo za ich idzie boj u sudach, a pra dobraŭparadkavańnie dvara nichto ŭžo i nie kaža.
Pry ŭzhadvańni kampanii «Manalithrad» byłych dolščykaŭ kałocić. Stolki prablem svaim klijentam stvaryli! Abirajučy dom dla ŭkładańnia hrošaj, dolščyki raźličvali na surjozny padychod — usio ž akcyi kampanii naležać Ministerstvu architektury i budaŭnictva. Adnak realnaść akazałasia inšaj.
Niekatoryja zhubili pa niekalki tysiač dalaraŭ, u inšych straty dachodziać da dziasiatkaŭ tysiač. Pašancavała tolki tym, chto ŭskočyŭ u budoŭlu ŭ samym kancy. Siarod ich — ministr sportu i turyzmu, były pažarnik Alaksandr Šamko. Zrešty, pra ŭsio pa paradku.
Vyhadnaja prapanova
Prajektnaja dekłaracyja na budaŭnictva doma pa vulicy Jankoŭskaha źjaviłasia jašče ŭ 2009 hodzie. Pavodle płana UP «Budtech», mierkavałasia zasialić 192 kvatery ŭ 2011 hodzie. Kvadratny mietr kaštavaŭ kala 3,1 miljona rubloŭ, pa tahačasnym kursie — kala $1100. Cana była fiksavanaj i ŭličvała prahnoznaje padaražańnie budmateryjałaŭ.
Prapanova padavałasia vyhadnaj. Dom byŭ nie panelnym, a karkasna-manalitnym, ale nie adnosiŭsia da «damoŭ pavyšanaj kamfortnaści». Heta dazvalała ludziam z čarhi na palapšeńnie žyllovych umovaŭ atrymlivać ilhotnyja kredyty na budaŭnictva ŭ im pad 5%.
Budaŭniki adstavali ad terminaŭ, ale niekrytyčna. Kiraŭnictva kampanii tłumačyła heta niedachopam rabočych. Nieŭzabavie stała viadomaj sapraŭdnaja pryčyna. U kancy 2010 hoda suprać hiendyrektara, načalnika budaŭničaha ŭčastka i praraba «Budtecha» była zaviedzienaja kryminalnaja sprava. Jany, padazravała śledstva, pierakidvali rabočych na ŭźviadzieńnie ŭłasnych katedžaŭ pad Minskam.
Advolnaja dapłata
Padčas valutnaha kryzisu viasnoj 2011 hoda budoŭla stała namiortva. Zrešty, takaja samaja biada tady zdaryłasia i ź inšymi damami, bo banki nie pieraličvali hrošy pa kredytnych damovach va ŭsioj krainie. Ale kali b «Budtech» svoječasova traciŭ nazapašanyja na rachunkach hrošy, dom užo byŭ by całkam dabudavany.
Mnohija dolščyki na toj momant vypłacili ŭsiu patrebnuju sumu i čakali klučoŭ.
Zabudoŭščyk adreahavaŭ imhnienna, zapatrabavaŭšy ad dolščykaŭ dapłaty. Cana kvadratnaha mietra biez tłumačeńnia pryčyn uzrastała na 36%. Ličba była ŭziataja sa stoli. Ludzi aburylisia i z dapamohaj čynoŭnikaŭ zmahli častkova «skinuć» sumu dapłaty.
Stratehija pavodzinaŭ u dolščykaŭ była roznaj. Niechta vypłaciŭ hrošy, jakija patrabavaŭ zabudoŭščyk, niechta pisaŭ skarhi.
Sprava dajšła da pieršaj namieśnicy ministra architektury i budaŭnictva Iryny Archipavaj (heta jaje muža, namieśnika hienieralnaha prakurora Alaksandra Archipava, paźniej pasadziać za złoŭžyvańnie ŭładaj i atrymańnie chabaraŭ na 6 hadoŭ kałonii strohaha režymu). Čynoŭnica faktyčna stała na bok zabudoŭščyka: dapłacić usio ž treba.
Sud na baku
Atrymaŭšy list z prapanovaj padpisać dadatkovaje pahadnieńnie z novaj canoj, dolščyk pavinien praz peŭny čas dać adkaz — zhodny z dakumientam ci nie. U pieršym vypadku treba dapłacić, u druhim — razarvać damovu z zabudoŭščykam i atrymać układzienyja ŭ budaŭnictva hrošy.
Adnak u zakanadaŭstvie zastavałasia ščylina. Niekatoryja pryncypovyja dolščyki ihnaravali listy, jakija rassyłaŭ «Manalithrad». A kali jany nie atrymali listoŭ, to i damovu ź imi razarvać było nielha.
Kali «Manalithrad» vyklučyŭ hetych ludziej sa śpisu dolščykaŭ, jany vyrašyli adstojvać svaje pravy. Ale marna. Sud adchiliŭ usie patrabavańni dolščykaŭ, zatoje zadavoliŭ sustrečny pazoŭ dziaržaŭnaha zabudoŭščyka. Niekalki čatyrochpakajovak iznoŭ stali svabodnymi.
Tym časam pryhody «Manalithrada» praciahvalisia. U siaredzinie 2013 była zaviedzienaja kryminalnaja sprava suprać byłoha kiraŭnika kampanii Valeryja Prakudzina. Jaho padazravali ŭ złoŭžyvańni słužbovymi paŭnamoctvami — nibyta aformiŭ na pracu znajomaha i dačku sužycielki, pradastaviŭ im pa-za čarhoj słužbovaje žyllo, jakoje paśla pryvatyzavali i pradali.
Niekatoryja jahonyja schiemy žychary doma vypraŭlajuć dahetul. Naprykład, ofisnyja pamiaškańni byli pradadzienyja pa zanižanaj fiksavanaj canie, navat tańniej, čym kvadratny mietr dla dolščykaŭ-ilhotnikaŭ.
Raz dyrektar, dva dyrektar, try… I ŭsie ŭ turmie
Na miesca adstaŭlenaha dyrektara pryjšoŭ małady čynoŭnik ź Minarchitektury. 30-hadovy Siarhiej Parmienaŭ byŭ načalnikam upraŭleńnia zamiežnaekanamičnaj dziejnaści.
A ŭ kancy 2013 zatrymali ŭžo jaho… Parmienava ŭziali na słužbovym miescy pry atrymańni chabaru ŭ asabliva vialikim pamiery. Aproč taho, pavodle infarmacyi «Ježiednievnika», u materyjałach śledstva byli zafiksavanyja darahija padarunki dyrektara namieśnicy ministra Irynie Archipavaj.
Dolščykam daviałosia znoŭ skidvacca na zakančeńnie budoŭli. Dom zdavaŭsia ŭ 2013 hodzie pa častkach, padjezd za padjezdam.
Čatyrochpakajoŭki, vyzvalenyja ad niesastuplivych dolščykaŭ, znajšli novych haspadaroŭ viasnoj 2014 hoda. Kvatery pradavalisia ŭžo ŭ hatovym domie — nijakich ryzykaŭ niedabudavanaha doma.
Dadatkovuju prajektnuju dekłaracyju «Manalithrad» nie publikavaŭ, prosta pradavaŭ kvatery praz svaje kanały. Adnym z pakupnikoŭ staŭ ministr sportu i turyzmu Alaksandr Šamko.
1134 i 1650
Čynoŭniku dastałasia vialikaja čatyrochpakajoŭka płoščaj 92 m2. Kvadratny mietr u hatovaj kvatery kaštavaŭ Šamko $1134. Cikava, što «Manalithrad» navat pahadziŭsia pačakać, pakul ministr źbiare patrebnuju sumu hrošaj. Čamu, niahledziačy na prablemny dom, hetaja cana vyhladaje vyhadnaj?
Na toj momant u Minsku nie było nivodnaj novabudoŭli, tańniejšaj za $1250 za kvadratny mietr, i heta ŭ damach, u jakija možna zasialacca tolki praz hod-dva! A na druhasnym rynku siaredniaja cana składała $1650 za mietr.
U takoj situacyi zabudoŭščyki pradajuć kvatery pa rynkavaj canie. A voś «Manalithrad», jaki siadzić u daŭhach, zrabiŭ inačaj.
Šamko patłumačyć admoviŭsia
Čamu tak adbyłosia? «Naša Niva» dasłała Alaksandru Šamku list z prośbaj patłumačyć abstaviny ździełki. Pamočnik ministra sportu Ivan Rusak zajaviŭ, što Šamko daručyŭ ničoha nie adkazvać na zvarot.
Za studzień-vierasień 2014 hoda čystyja straty «Manalithrada» skłali $2,2 miljona. Raspłacicca pa daŭhach kampanija nie moža. Najchutčej, dolščyki, damovy ź jakimi byli prymusova razarvanyja, nie atrymajuć nijakaj kampiensacyi.
Dziaržaŭny zabudoŭščyk znachodzicca na miažy bankructva. Telefonnyja numary kampanii nie adkazvajuć, ofis začynieny.
***
Alaksandr Šamko
Naradziŭsia ŭ 1968 u Minsku. Skončyŭ Minski politechničny technikum (1987), Kamandna-inžynierny instytut MNS (2000), Akademiju kiravańnia (2009).
Słužyŭ u vojsku (1987–1989), u orhanach i padraździaleńniach pa nadzvyčajnych situacyjach (1989–2012). Načalnik respublikanskaha atrada śpiecyjalnaha pryznačeńnia MNS (2007–2008 hadach), namieśnik ministra pa nadzvyčajnych situacyjach (2008–2012).
Ministr sportu i turyzmu (z 2012).
***
«Manalithrad». Budaŭničaja kampanija. Adkrytaje akcyjaniernaje tavarystva, utvoranaje na bazie UP «Budtech». Dola dziaržavy — 99,18%.
Kamientary