Kitaj uchvaliŭ budaŭnictva ŭ Tybiecie najbujniejšaj u śviecie HES. Ekołahi, Indyja i tybietcy vystupajuć suprać

Ułady Kitaja dali dazvoł na budaŭnictva ŭ paŭdniovym Tybiecie płaciny, jakaja pavinna stać najbujniejšaj u śviecie. Piekinskija płany pa budaŭnictvie HES u hetym rehijonie ŭžo doŭhi čas vyklikajuć pratesty jak z boku miascovych žycharoŭ, jakim pahražaje masavaje pierasialeńnie, tak i z boku susiedniaj Indyi, jakuju hety prajekt moža litaralna pazbavić vady. Ekołahi, u svaju čarhu, vykazvajuć zaniepakojenaść nastupstvami budaŭnictva HES dla navakolnaha asiarodździa, piša Bi-bi-si.

Piekin płanuje ŭźvieści płacinu ŭ nižnim ciačeńni raki Brachmaputra (u Kitai jana nazyvajecca Canhpo) — adnoj z najbujniejšych vodnych arteryj Paŭdniovaj Azii. Vadaschovišča novaj HES zalje ciaśninu Jarłunh Canhpo, praź jakuju praciakaje raka.

Prajekt byŭ upieršyniu abvieščany ŭ kancy 2020 hoda. Pavodle ŭładaŭ Kitaja, novaja hidraelektrastancyja budzie vyrablać utraja bolš elektraenierhii, čym HES «Try ciaśniny», pabudavanaja na race Janczy, jakaja na siońniašni dzień zastajecca samaj mahutnaj u śviecie.

Kitajskija dziaržaŭnyja ŚMI nazyvajuć budaŭnictva HES «biaśpiečnym prajektam, hałoŭnaja zadača jakoha — achova ekałahičnaha dabrabytu Kitaja». Ułady KNR śćviardžajuć, što dziakujučy budaŭnictvu mahutnaj HES kraina zmoža značna skaracić vykidy vuhlakisłaha hazu i adnačasova palepšyć umovy žyćcia miascovaha nasielnictva.

Adnak ekśpierty, pravaabarončyja arhanizacyi i ekołahi papiaredžvajuć pra mahčymyja niehatyŭnyja nastupstvy realizacyi hetaha prajekta. Jany aścierahajucca, što niehatyŭnaje ŭździejańnie budaŭnictva na navakolnaje asiarodździe i miascovych žycharoŭ moža pieravažyć usie mierkavanyja «plusy» ad realizacyi.

Budaŭnictva HES u Tybiecie patrabuje pierasialeńnia vialikaj kolkaści miascovych žycharoŭ — vierahodna, kolkaść pierasielenych pieravysić adzin miljon čałaviek. Akramia taho, budaŭnictva płaciny moža istotna źmianić łandšaft rehijona, što pryviadzie da razbureńnia albo surjoznaha paškodžańnia ekasistem. Rehijon, dzie zapłanavana budaŭnictva, adroźnivajecca asablivaj bijałahičnaj raznastajnaściu.

Kitaj užo pabudavaŭ niekalki HES u Tybiecie z momantu anieksii rehijona ŭ 1950-ch hadach. Raniej pravaabaroncy zajaŭlali, što budaŭnictva novych HES — heta čarhovaja forma ekspłuatacyi tybietcaŭ i ich ziamli z boku Piekina.

Tybieckija supolnaści, pieravažna budysckija, u Kitai nieadnarazova sutykalisia z represijami. U krasaviku hetaha hoda kitajskija ŭłady zatrymali sotni tybietcaŭ, jakija pratestavali suprać budaŭnictva płaciny Kamtok na race Dryču. Zatrymańni supravadžalisia źbićciom, šmatlikija pratestoŭcy atrymali ciažkija traŭmy.

Što datyčycca budaŭnictva HES na Brachmaputry, ułady pakul nie abviaścili kolkaść pierasielenych žycharoŭ. Adnak viadoma, što ŭ chodzie budaŭnictva HES «Try ciaśniny» byli pierasieleny 1,4 młn čałaviek.

Kitaj śćviardžaje, što budaŭnictva HES nie stvoryć značnych ekałahičnych prablem. Adnak ekołahi adznačajuć, što prajekt uklučaje praburvańnie čatyroch tunelaŭ pa 20 km u harach Namča Barva, što moža vyklikać surjoznyja ekałahičnyja nastupstvy.

Susiedzi Kitaja razhladajuć budaŭnictva novych HES u paŭdniovym Tybiecie jak sprobu ŭstanavić poŭny kantrol nad sprečnym rehijonam i atrymać ekanamičnyja ryčahi ŭpłyvu na susiednija krainy.

Płany budaŭnictva płaciny vyklikajuć surjoznuju zaniepakojenaść u Indyi. Ułady i ekśpierty śćviardžajuć, što budaŭnictva HES daść Kitaju amal poŭny kantrol nad rakoj Brachmaputra, značnaja častka jakoj praciakaje pa terytoryi Indyi.

Tybieckaje nahorje časta nazyvajuć «vodanapornaj viežaj Azii», bo mienavita ŭ hetym rehijonie biaruć pačatak reki, jakija siłkujuć krainy Paŭdniovaj Azii. Brachmaputra — adna z najbujniejšych rek u rehijonie, jana ŭpadaje ŭ Bienhalskuju zatoku, utvarajučy razam z Hanham deltu płoščaj kala 100 tys. kvadratnych kiłamietraŭ. U Indyi Brachmaputra praciakaje pa terytoryi štataŭ Assam i Arunačał-Pradeš, dzie jana źjaŭlajecca najvažniejšaj krynicaj vady i charčavańnia dla miascovych žycharoŭ.

Budaŭnictva płaciny ŭ Tybiecie, jak śćviardžajuć ekśpierty, moža dazvolić Kitaju źmianić napramak ciačeńnia raki. Hetaja pierśpiektyva asabliva pužaje Indyju i Banhładeš, uličvajučy doŭhaterminovyja płany Piekina pa advodzie vady z paŭdniovych rehijonaŭ u vodadeficytnyja rajony na poŭnačy krainy.

Pavodle daśledavańniaŭ Instytuta Łoŭi, jaki bazujecca ŭ Aŭstralii, kantrol nad rekami, što biaruć pačatak na Tybieckim nahorji, daje Kitaju ŭpłyŭ na ekanomiki susiednich krain, asabliva Indyi. Paśla paviedamleńnia Kitaja ab płanach pa budaŭnictvie HES na Brachmaputry Indyja taksama zajaviła pra namiery ŭźvieści niekalki HES u nižnim ciačeńni raki ŭ štacie Arunačał-Pradeš. Hetaja inicyjatyva nakiravana na źmiakčeńnie mahčymych niehatyŭnych nastupstvaŭ ad budaŭnictva kitajskaj HES.

Kańjon Jarłunh Canhpo, dzie płanujecca budaŭnictva, źjaŭlajecca samym hłybokim u śviecie. Pierapad vyšyń na praciahu raki ŭ hetym rajonie składaje kala 2000 mietraŭ u miežach usiaho 50 km, što robić rehijon pryvabnym dla hidraenierhietyčnych prajektaŭ.

Adnak kańjon znachodzicca na styku Indyjskaj i Jeŭrazijskaj tektaničnych plit, dzie rehularna adbyvajucca ziemlatrusy. Mahnituda šturškoŭ u hetym rehijonie moža dasiahać 8,6 bałaŭ pa škale Rychtera.

Krytyki prajekta źviartajuć uvahu, što vuzkaść i hłybinia ciaśniny robiać rehijon niebiaśpiečnym dla budaŭnictva: apoŭźni i ziemlatrusy mohuć paškodzić kanstrukcyju płaciny. U vypadku jaje razbureńnia mahčymyja katastrafičnyja nastupstvy ź vialikaj kolkaściu achviar.

• 0
• 0
• 1
• 0
• 0
• 0
• 3
• 0