Šrajbman: Łukašenka nie razumieje, jak pabudavać sistemu tranzitu ŭłady z harantyjaj biaśpieki dla svajoj siamji
Palityčny analityk Arciom Šrajbman acaniŭ ustojlivaść režymu Łukašenki i mahčymaści kazachstanskaha scenaryja pieradačy ŭłady ŭ Biełarusi.
U intervju na jutub-kanale ekśpiertna-analityčnaha centra Karnehi palityčny analityk Arciom Šrajbman adznačaje: kali da 2020 hoda ŭ źniešniaj i ŭnutranaj palitycy ŭ režymu było niekalki kałon, to paśla zastałasia tolki adna — Rasija. Ale jana stała našmat macniejšaj. Nakolki ad hetaha režym staŭ bolš ustojlivym — pytańnie, na dumku analityka, fiłasofskaje.
«Z punktu hledžańnia taktyki, to na dadzieny momant chiba što jon staŭ siabie adčuvać spakajniej u tym sensie, što staŭ zrazumieły adziny viektar, jaki maje značeńnie. Tamu možna rassłabicca adnosna inšych i bolš im nie nadavać surjoznaj uvahi. Heta, naprykład, adnosiny z Zachadam, z ułasnym hramadstvam.
Možna pieravieści krainu ŭ režym tatalnaj palicejskaj dziaržavy i znajści važnyja erahiennyja kropki ŭ Pucina, jakija treba svoječasova masažavać dla taho, kab zabiaśpiečvać bieśpierabojny patok subsidyj. Schiema stała našmat praściejšaj».
U toj ža čas, ličyć Šrajbman, hetaja schiema ŭtrymlivaje ŭ sabie i ŭraźlivaści: «Kali vy zamykajecie ŭsiu stabilnaść režymu na paŭnočna-karejski farmat isnavańnia. Kali ŭ vas jość adzin «vialiki Kitaj», a vy ŭnutry budujecie svoj kancłahier, to vy stanoviciesia bolš uraźlivymi z-za taho, što nie kantralujecie tyja viatry, što dujuć u Kramli. A ich pavievy mohuć aznačać dla vas kardynalnyja źmieny. I heta toje, čaho nie było da 20-ha hoda».
Šrajbman ličyć, što biełaruski režym u zonie kamfortu moža nie adčuvać surjoznych unutranych vyklikaŭ, ale ŭ toj ža čas situacyja stała bolš patencyjna dynamičnaj. «Adzin zboj na ŭčastku ŭzajemaadnosin z Rasijaj moža mieć našmat bolšyja nastupstvy, čym raniej, da 2020 hoda».
Ale, adznačaje analityk, «nie treba ŭpadać u zališniuju ejfaryju, što Łukašenka pazbaviŭ siabie punktaŭ apory», bo represii paśla 2020-ha vyklikali mahutnuju chvalu emihracyi i surjozna asłabili pratesny patencyjał biełaruskaha hramadstva.
«Heta surjozny padryŭ patencyjału hramadstva na transfarmacyju, demakratyzacyju. I daloka nie vidavočna, što pry takim ustojlivym isnavańni režymu jašče piać ci niekalki hadoŭ značnaja častka hetych ludziej budzie hatovaja viarnucca».
Akramia hetaha, nahadvaje Šrajbman, adbyłasia začystka dziaržaŭnaha aparatu ad ludziej, jakija padpisvalisia nie za taho kandydata. Heta, na jaho pohlad, robić sistemu bolš idejna manalitnaj, a krainu bolš kiravanaj.
«Režym siłavoha padaŭleńnia navat nie pratestu, a prykmiet minułaj niełajalnaści zdymaje šmat jakija abmiežavańni, jakich raniej va ŭłady nie było. I heta pavyšaje płanku, jakuju treba budzie pieraadoleć lubomu budučamu pratesnamu ruchu, kab źmianić krainu, — havoryć analityk i zaŭvažaje:
— Chutčej za ŭsio, jak i ŭ situacyi z Savieckim Sajuzam, my budziem vymušany čakać spačatku niejkaha tresku hetaha režymu naviersie. Paśla čaho źjavicca prastora dla bolš aktyŭnaj kankurentnaj palityki ŭnizie. A nie naadvarot».
Ci mahčymy kazachstanski varyjant
Šrajbman źviartaje ŭvahu na tuju akaličnaść, što stvorany ŭ adpaviednaści sa źmienami ŭ Kanstytucyi Usiebiełaruski narodny schod, «nie napoŭnieny palityčnym sensam», a novaja partyja ŭłady nie maje bolšaści ŭ biełaruskim parłamiencie.
«Łukašenka nastolki alerhična adnosicca da luboj instytucyjalizacyi sistemnaj palityki, bo bačyć u hetym pahrozu, što tut niama nijakaj padrychtoŭki ni da tranzitu, ni da stvareńnia niečaha bolš kalektyŭnaha na miescy piersanalisckaj ułady», —
ličyć Šrajbman i adznačaje, što takija instytuty mohuć ujaŭlać pahrozu dla ŭłady Łukašenki ŭ situacyi asłableńnia režymu.
«Prablema ŭ tym, što Kazachstan pakazaŭ, jak heta pracuje. I heta adbyłosia paśla taho, jak Łukašenka prapanavaŭ hetyja źmieny ŭ Kanstytucyju. Padziei ŭ Kazachstanie istotna pachisnuli jaho ŭpeŭnienaść u tym, što heta varta pačynać. I heta pryviało jaho da toj prakrastynacyi, jakuju my nazirajem, — adkładvańnie pytańnia ab tranzicie i pierajemniku.
Bo stała zrazumieła — jak tolki ty ŭ hetaj sistemie niekaha «karanuješ», adbyvajecca pierabudova namienkłatury (a ŭ dadzienym vypadku i Rasii) na novaha čałavieka. I heta pahroza dla Łukašenki, jaki nie moža raźličvać, što harantyi, što buduć jamu dadzieny, buduć, jak u vypadku z Nazarbajevym, vykonvacca».
U vyniku, zaŭvažaje Šrajbman, Łukašenka nie razumieje, jak pabudavać biez peŭnych instytutaŭ, jakija jon razhladaje jak pahrozu, sistemu pradkazalnaha tranzitu z harantyjaj biaśpieki dla siabie i svajoj siamji.
Ale prablema ŭ tym, što, pazbaŭlajučy siabie takich instytutaŭ, režym stračvaje mahčymaść zrabić tranzit bolš kiravanym.
«Čym daŭžej ty heta [tranzit] adkładvaješ na potym, tym vyšejšaja čysta statystyčna vierahodnaść taho, što nie paśpieješ. Prosta bijałohija ŭmiašajecca. I my patrapim u karymaŭska-stalinskija scenaryi, pry jakich heta adbyvajecca spantanna. I dalej bližejšaje atačeńnie čynoŭnikaŭ sprabuje zrazumieć, što z hetym rabić. Pradkazać zychod takoha siužetu prosta niemahčyma».
Kamientary