Šnical pa-palesku — papularnaja strava mižvajennaha času. Historyja i recept
Ci viedali vy, što historyja recepta šnicala viadzie adlik ad XIV stahodździa i maje italjanskija karani? Jak i kali na biełaruskich ziemlach pačali hatavać šnical u paniroŭcy? Čamu strava stała papularnaj u mižvajenny čas? Vypraŭlajemsia ŭ kulinarnaje histaryčnaje padarožža i hatujem razam paleski šnical razam z Budzma.org.
Šnical ad impieratara Fierdynanda I
Historyja pachodžańnia stravy maje italjanskija karani i siahaje ŭ XIV-XV stahodździ. Na miłanskaj ziamli była davoli papularnaja siarod znaci cialačaja adbiŭnaja, što paźniej stała nazyvacca miłanskaj adbiŭnoj. Kali pra hetuju stravu ŭ siaredzinie XVI stahodździa pačuŭ impieratar Śviaščennaj Rymskaj impieryi Fierdynand I, to adrazu zachacieŭ jaje pakaštavać.
Manarcha zacikaviŭ sposab pryhatavańnia adbiŭnoj: abmaknuć tonki kavałak miasa ŭ jaječnuju sumieś, abkačać u sucharach i smažyć na alei ci tłuščy. Impieratar raspavioŭ recept prydvornym kucharam i zahadaŭ padać jamu hetuju stravu. Stalicaj impieryi doŭhija časy była Viena, tamu łasunak pa recepcie ad impieratara stali nazyvać vienskim šnicalem i hatavać pačali nie tolki ź cialaciny, ale i sa śvinoj vyrazki abo file ptuški.
Strava tak spadabałasia, što stała dynastyčnaj i ŭvajšła ŭ mieniu manaršaj dynastyi Habsburhaŭ. Daloki naščadak Fierdynanda I, karol Aŭstryi Franc Iosif I navat uzhadvaŭ šnical u svaich miemuarach: «Hory padčas pierachodu byli achutany tumanam; ale kali my z Hmundena… vyjšli na raŭninu, nieba praśviatleła, i pry dobrym nadvorji my prybyli ŭ Łambach, dzie zamovili sabie šnicali, jakija my pahłynuli ź vielizarnym apietytam».
Vienski recept na ziemlach byłoj Rečy Paspalitaj
Na terytoryju byłoj Rečy Paspalitaj strava patrapiła tolki ŭ siaredzinie XIX stahodździa z Halicyi i Krakava, jakija na toj čas naležali Aŭstryi. Recept zafiksavała kucharka i aŭtarka knih pra damavodstva Lucyna Čvierčakievič. Jana adznačała, što raniej žycharam bujnych haradoŭ i miastečak mnohija pradukty byli niedasiažnyja, u tym liku i ź finansavych pryčynaŭ.
U siaredzinie XIX stahodździa finansavaja situacyja, ź jaje słovaŭ, stała palapšacca, šmatlikija inhredyjenty dla raznastajnych stravaŭ pierastali «bić pa kišeni», pašyryłasia cikavaść da receptaŭ raniej nieviadomych. U tym liku stali papularnymi stravy ź mieniu manaršaj dynastyi Habsburhaŭ, siarod jakich byŭ toj samy šnical.
Ulubionaja strava mižvajennaha času
Spačatku strava raspaŭsiudziłasia pa bolšaści terytoryj sučasnaj Polščy i nazyvałasia kotletam schabovym (Kotlet Schabowy), zatym — na Padlaššy i paźniej na biełaruskich ziemlach, dzie zajmieła nazvu paleskaha šnicala ci adbiŭnoj. Adbiŭnaja katleta stała adnoj z kłasičnych straŭ u pieršaj pałovie XX stahodździa, u časy Druhoj Rečy Paspalitaj. Kurynaje miasa stała davoli dastupnym, adbiŭnuju hatavali jak doma, tak i ŭ kaviarniach i restaracyjach. Tym bolš u tyja časy finansavy stan jak haradskoha, tak i viaskovaha nasielnictva Zachodniaj Biełarusi byŭ značna lepšym, čym za časami impieryi. A recept staŭ asabliva papularnym na Pinščynie.
I choć u savieckija časy paleski šnical zrabili tańniejšym, jon staŭ ujaŭlać saboj rublenuju katletu ŭ biełych sucharach, kiraŭnik hildyi biełaruskich kucharaŭ, šef-kuchar Alaksandr Čekileŭski ličyć, što mienavita paleski šnical raniej zaŭsiody hatavaŭsia z celnaha adbitaha kavałka file.
Jak pryhatavać šnical pa-palesku
Kavałak kurynaha file (možna vykarystoŭvać jałavičynu ci śvininu) razrezać nie da kanca, raspłastać i źlohku adbić.
Pasalić i papierčyć, źlohku zmazać harčycaj, pakinuć na 30 chvilin.
Uźbić dva jajki.
Adbiŭnuju abvalać u muce, zatym u jajkach i absypać panirovačnymi sucharami. Absmažyć na vialikaj kolkaści razahretaha aleju z abodvuch bakoŭ da załacistaj chrumstkaj skarynački.
Pry patrebie možna davieści da hatoŭnaści ŭ razahretaj duchoŭcy ciaham 5 chvilin.
Padajecca sa smažanaj bulbaj abo z «syroŭkaj» — sałat sa śviežaj kapusty z morkvaj, zapraŭleny śmiatanaj i harčycaj haroškam, abo inšym sałatam na vaš smak. Šnical možna palić sokam limona.
Dla adnaho šnicala spatrebicca:
Kurynaje file — 200 hramaŭ;
suchary panirovačnyja — 50 hramaŭ;
alej — 4 stałovyja łyžki;
muka — 2 stałovyja łyžki;
2 kurynyja jajki;
sol, pierac harčyca — pa smaku.
Smačna jeści!
Barabanščyku, jaki viarnuŭsia z Hruzii, pahražaje da 12 hadoŭ kałonii1
Kamientary