«Наша Міністэрства культуры існуе ў рэжыме нават не ХХ, а ХІХ стагоддзя». Пра што гаварылі і на што дамовіліся ўдзельнікі Беларускай рады культуры
Якія праблемы культуры застаюцца праз 1,5 гады пасля выбараў? Якім чынам іх можна вырашыць? Гэтыя і іншыя пытанні на паседжанні Рады культуры абмеркавалі разам са Святланай Ціханоўскай і Паўлам Латушкам 20 студзеня.
Ціханоўская: Мы прапануем абвясціць 2022 год Годам Францыска Скарыны
Святлана Ціханоўская ў сваім выступленні адзначыла асаблівую ролю культуры ў барацьбе беларускага народа за свабоду. Узгадала фільм «Кураж» Аляксея Палуяна, узнагароджанне «Знакамі гонару» археолагаў, якія знайшлі парэшткі Кастуся Каліноўскага, акцыі ў «Ноч расстраляных паэтаў» у дзясятках краін, масавую нацыянальную дыктоўку да Дня роднай мовы па творы Уладзіміра Караткевіча.
«Мы падтрымліваем кожную ідэю, ці ініцыятыву, ці праект, які ўмацоўвае беларускую ідэнтычнасць, папулярызуе нашу мову і нашу культуру, — падкрэсліла Ціханоўская. — Разам з Радай культуры мы прапануем абвясціць 2022 год Годам Францыска Скарыны, у яго межах запусціць шэраг праектаў. Гэта добрая нагода аб’яднаць рэпрэсаваных творцаў і нашых замежных сяброў».
«Ваш голас, голас прадстаўнікоў культуры, не менш важны, чым галасы палітычных лідараў ці грамадскіх актывістаў, і таму так важна захаваць і памножыць гэтыя галасы, а дэмакратычныя сілы робяць усё магчымае, каб паспрыяць гэтаму», — падсумавала лідарка дэмакратычнага руху беларусаў.
Латушка: На жаль, ЮНЕСКА увогуле не займае пазіцыю па сітуацыі ў Беларусі
«Нацыі без культуры няма, але нельга сабе ўявіць і дзяржаву без культуры», — сказаў Павел Латушка. Менавіта значнасцю намаганняў беларускіх творцаў ён тлумачыць беспрэцэдэнтны рэпрэсіўны ціск на іх з боку цяперашняй дзяржавы.
Таксама палітык звярнуў увагу на спрыянне міжнароднай супольнасці, але адзначыў, што «на жаль, ЮНЕСКА не займае адпаведную неабходную пазіцыю, увогуле не займае пазіцыю па сітуацыі ў Беларусі — усе нашы звароты (падпісаныя і лаўрэатам Нобелеўскай прэміі, і вядомымі дзеячамі культуры розных краін) не атрымалі адказу.
Кіраўніцтва ЮНЕСКА адмовілася ад сустрэч і нават не адказвае на звароты нобелеўскіх лаўрэатаў. Тады паўстае пытанне: нашто нам патрэбная такая арганізацыя? Гэта мой заклік да найбуйнейшай, найбольш уплывовай арганізацыі свету звярнуць увагу на той жудасны стан у сферы культуры, інфармацыі, прэсы, які дзеецца ў Беларусі сёння».
Таксама лідар НАУ нагадаў пра абвешчаны міжнародны тыдзень беларускай культуры, акрэсліўшы запланаваныя івэнты па ўсім свеце, і дадаў: «Кожны дзень павінен быць днём культуры!»
Халезін: Наша Міністэрства культуры існуе ў рэжыме нават не ХХ, а ХІХ стагоддзя
Кіраўнік «Свабоднага тэатра» Мікалай Халезін лічыць, што
«наша Міністэрства культуры існуе ў рэжыме нават не ХХ, а ХІХ стагоддзя. Гэта нейкая структура пры цары, якая вызначае, каго трэба ўзнагародзіць (у тым ліку і фінансамі), а каго варта калі не пасадзіць у турму, дык проста выкінуць з поля культуры».
Халезін адзначыў, што механізмы культурнай палітыкі ў цывілізаваным свеце цяпер абсалютна іншыя, прыводзячы прыклад Вялікабрытаніі і Украіны, дзе асноўная роля ў сферы культуры кладзецца на грамадзянскую супольнасць і рознага кшталту ініцыятывы. «Культура — у полі грамадскім, ніякая культура не належыць дзяржаве!» — падкрэслівае кіраўнік «Свабоднага тэатра».
Жбанкоў: Ёсць вельмі моцная спакуса «таргануць» нашай ахвярнасцю
Журналіст і культуролаг Максім Жбанкоў іранізуе: «Я больш за ўсё баюся, што за лукашэнкаўскай таннай культурай прыйдзе культурка постлукашэнкаўская. Ёсць вельмі моцная спакуса «таргануць» нашай ахвярнасцю, прасунуць нашы пакуты за добры кошт.
Раней казалі: Беларусь — гэта Мулявін, Лукашэнка і МАЗ, цяпер кажуць: Беларусь — гэта культурніцкі тэрор. Гэта праўда, але гэта не ўся праўда».
Жбанкоў падкрэслівае важнасць працэсу стварэння новай культуры, не абмежаванай адзінай тэмай «пакутаў і тэрору». «Фатальна не хапае «нязручных» аўтараў», — акцэнтуе ён. — Культура — гэта ўсе мы, краіна — наш супольны праект».
Доўгушаў: Каб пазбегнуць сумневаў і пачуцця віны — я дзейнічаю
Спявак Сяржук Доўгушаў, які цяпер вымушана знаходзіцца ў Польшчы, дзеліцца:
«Каб пазбегнуць нейкага пачуцця віны, каб пазбегнуць нейкіх сумневаў — я дзейнічаю. Так склалася, што цяпер я раблю ў дзесяць разоў больш, чым нават рабіў у Беларусі».
Сяржук распавёў пра запуск «Спеўнага сходу» ў Варшаве і ў Львове летась, творчую рэзідэнцыю «Дом творцы» у Варшаве. Падкрэсліў, што адкрыты для прапановаў і гатовы ажыццяўляць любыя праекты на карысць бацькаўшчыны.
Тры кіты: захаванне, прамоцыя і распрацоўка рэформаў
Усе сышліся на тым, што першасныя задачы беларускага грамадства на сённяшні дзень у галіне культуры наступныя:
- захаванне рэсурсу. У тым ліку і падтрымка рэпрэсаваных творцаў;
- прамоцыя беларускай культуры. Тут адзначаюцца дасягненні нядаўняга часу: БРК спрыяла немагчымасці прасоўвання прапаганды рэжыму праз «Еўрабачанне», фестываль «Лістапад», з'яўленне такіх праектаў, як «Бэйбус», дуэт Маргарыты Ляўчук і Андрэя Павука, казак з Маляванычам і інш.;
- распрацоўка рэформаў у культурнай сферы ў новай Беларусі. Тут усе спікеры сыходзяцца ў адным: культура не мае кантралявацца дзяржавай, а задачы будучага Міністэрства культуры мусяць зводзіцца да мінімуму.
Каментары