Śviet

Rekordna nizki ŭzrovień lodu ŭ Antarktydzie zabiŭ tysiačy ptušaniat pinhvinaŭ

Daśledčyki pahladzieli spadarožnikavyja fatahrafii i ŭbačyli, što niekalki kałonij impieratarskich pinhvinaŭ panieśli katastrafičnyja straty, paśla taho, jak u minułym hodzie antarktyčny lod razburyŭsia raniej, čym zvyčajna. I heta tolki pačatak.

Fota: Getty Images

U daśledavańni, apublikavanym na hetym tydni ŭ Communications Earth & Environment, daśledčyki z Brytanskaj Antarktyčnaj Słužby akreślili vielmi vysokuju vierahodnaść taho, što bolšaść ptušaniat z čatyroch ź piaci viadomych kałonij impieratarskich pinhvinaŭ pamierli ŭ 2022 hodzie.

Daśledčyki nazirali za piaćciu kałonijami, jakija ŭklučajuć ad 630 da bolš čym 3000 par pinhvinaŭ. Navukoŭcy ličyli ptušak z dapamohaj spadarožnikavych zdymkaŭ z 2018 pa 2022 hod. Na hetych zdymkach jany zaŭvažyli, što značnaja strata marskoha lodu ŭ centralnaj i ŭschodniaj častcy mora Bielinshaŭziena (mora na poŭnačy Antarktydy u Cichaakijanskim siektary Paŭdniovaha akijana) adbyłasia jašče da taho, jak ptušaniaty pinhvinaŭ raźvili vodaniepranikalnyja piory.

Padčas razmnažeńnia i lińki impieratarskim pinhvinam nieabchodny dostup da stabilnaha «prypajnaha lodu» — heta marski lod, jaki «prymacavany» da bierahavoj linii, da marskoha dna ŭzdoŭž vodmielaŭ abo da vialikich ajśbierhaŭ. Impieratarskija pinhviny znachodziać svaje ulubionyja miescy dla razmnažeńnia ŭ kancy sakavika — pačatku krasavika, a z traŭnia pa červień adkładajuć jajki, ź jakich krychu bolš čym praz dva miesiacy vyłuplajucca ptušaniaty. Małyja rastuć, apiervajucca i narešcie pakidajuć hniazdo u śniežni-studzieni. Ale kali marski prypajny lod razburajecca raniej, čym zvyčajna, ptušaniaty jašče zanadta maładyja, kab vyžyć u niestabilnych umovach.

Pavodle spadarožnikavych zdymkaŭ, apisanych u daśledavańni, niekatoryja z kałonij pačali sutykacca sa značnaj strataj lodu ŭ kancy listapada — pačatku śniežnia. A ŭ niekatorych kałonijach marski lod amal całkam syšoŭ da pačatku śniežnia — i darosłym asobinam pryjšłosia adyści ad hetaj terytoryi.

Fota: gettyimages

Ptušaniaty ŭ hety čas majuć jašče puchovaje apiareńnie, jakoje choć i čaroŭna vyhladaje, ale nie padychodzić dla chałodnaj vady. Hetaje pierje pieraŭvilhatniajecca u adroźnieńnie ad paźniejšych vodaniepranikalnych pioraŭ. Tamu ptušaniaty mohuć patanuć abo zamierznuć da śmierci, navat kali zdolejuć vyjści z vady, tłumačyć viadučy aŭtar daśledavańnia ŭ kamientary dla The Washigton Post.

U adroźnieńnie ad inšych papulacyj žyvioł va ŭsim śviecie, impieratarskim pinhvinam dahetul adnosna šancavała: jany nie padviarhalisia bujnamaštabnamu palavańniu abo praźmiernamu promysłu z boku ludziej. Ale čałaviek u vyniku ŭsio ž uskosna daciahnuŭsia i da ich, bo zhodna z navukoŭcami, źmianieńnie klimatu stanie hałoŭnym faktaram straty papulacyi vidu.

Heta vyklikaje vializnuju tryvohu ŭ daśledčykaŭ, bo 2022 hod byŭ nie adzinym hodam ź niebiaśpiečna nizkim uzroŭniem marskoha lodu. Z 2016 hoda daśledčyki zafiksavali čatyry hady z samaj nizkaj płoščaj marskoha lodu za bolš čym 40 hadoŭ spadarožnikavych nazirańniaŭ. A ŭ siezony 2021-2022 i 2022-2023 uzrovień marskoha lodu byŭ samym nizkim za ŭsiu historyju.

Niadaŭnija sproby pradkazać tendencyi papulacyi impieratarskich pinhvinaŭ na asnovie prahnozaŭ straty marskoha lodu namalavali zmročnuju karcinu. Zhodna z prahnozami, kali ciapierašnija tempy hłabalnaha paciapleńnia zachavajucca, to bolš za 90% kałonij impieratarskich pinhvinaŭ vymruć da kanca hetaha stahodździa. 

U kastryčniku 2022 hoda Słužba achovy ryby i dzikaj pryrody ZŠA nadała impieratarskim pinhvinam fiederalnuju abaronu ŭ adpaviednaści z Zakonam ab źnikajučych vidach, raspaviadaje Gizmodo. Strata marskoha lodu taksama pryviadzie da vielizarnych strat dla inšych antarktyčnych vidaŭ i płaniety. A sam lod Antarktydy adbivaje soniečnaje śviatło ad płaniety, što dapamahaje rehulavać hłabalnuju tempieraturu — tamu jaho strata budzie tolki paskarać hłabalnaje paciapleńnie, pryvodziačy štohod da novych kataklizmaŭ.

Navukoŭcy praciahvajuć bić tryvohu, kažučy, što jašče moža być čas, kab vyratavać navakolnaje asiarodździe Antarktyki i abaranić uraźlivyja vidy žyvioł. Tolki źmianiŭšy našy hłabalnyja pavodziny ŭ zabrudžvańni navakolnaha asiarodździa i značna skaraciŭšy kolkaść vykapniovaha paliva, jakoje my vykarystoŭvajem, my možam źmianić zmročny los pinhvinaŭ i mnohich inšych vidaŭ, uklučajučy nas samich, kažuć daśledčyki.

Kamientary

Karpienka nie vyklučyŭ, što prezidenta buduć abirać praz UNS20

Karpienka nie vyklučyŭ, što prezidenta buduć abirać praz UNS

Usie naviny →
Usie naviny

Eduardu Babaryku spoŭniłasia 35 hadoŭ1

Miasajedy majuć bolš šancaŭ znajści sabie paru — daśledavańnie4

Padčas miemaryjalnych mierapryjemstvaŭ u Aŭšvicy Cichanoŭskaja sustrełasia z Čarlzam Kušnieram9

U Sumach šachied udaryŭ pa šmatpaviarchoviku: čatyry čałavieki zahinuli, dzieviać paranienych

Złodziej zalez u kvateru praz dach, spuściŭšysia ŭ kvateru praz pavierch na viaroŭcy

Tramp vyšle studentaŭ, što padtrymali napad CHAMAS na Izrail11

«Tranzit moža adbycca tolki pad Kolu». Łatuška prapanuje ŭvažliva sačyć za karjeraj małodšaha syna Łukašenki13

Žychar Mahilova pradaje 20-kapieječnuju manietu za 480 rubloŭ. U čym jaje asablivaść?2

Lidar hrupoŭki CHTŠ Achmied al-Šaraa abvieščany časovym prezidentam Siryi1

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Karpienka nie vyklučyŭ, što prezidenta buduć abirać praz UNS20

Karpienka nie vyklučyŭ, što prezidenta buduć abirać praz UNS

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić