Cikava.

Dziakuj za artykuł. uvohule, havoračy za biełaruskaściu nie treba zabyvać, što jaŭrei heta naš nacyjanalny zdabytak. Ja ŭspaminaju svajo dziacinstva ŭ chacie na Miaśnikova (jak jaho zvali "pad turmoj") Našymi susiedziami była sapraŭdy habrejskaja siamja, dziadula z babulaj ich dačka i ŭnučka. Dziadula i babula kazali ŭ siamji tolki na idziš i vielmi drenna viedali ruskuju. A ich dačka i ŭnučka dobra razmaŭlali i pa-rusku i pa-biełarusku. Usie jaŭrejskija śviaty my spraŭlali razam. My jeli i hiefiłte fiš i tejhłach i cymies i inš. Z tych časoŭ ja rychtuju faršavanuju rybu pa ich receptach, a ich było niekalki. Praŭda, dla mianie z faršavanym ščupakom ništo nie paraŭnajecca, navat karp (choć heta taksama smačna). Blizki pa huście da ščupaka sudak. Daŭno ŭžo niama hetaj darahoj majmu biełaruskamu sercu cudoŭnaj jaŭrejskaj siamji. Dla mianie jany byli jak rodnyja i nazyvali mianie synočak. Prabačycie za sientymientalnaść. Adnak historykam jašče šmat pracy ŭ halinie ŭzajemadziejańnia i pierasiačeńnia i suisnavańnia jaŭrejskaj i biełaruskaj kultur, jakija ŭzbahacili nie tolki adzin adnaho, ale i ŭvieś śviet.

doktor, a dzie jany brali rybu? sami łavili? ciažkim trudom? 

doktor, vielmi pryhožy vaš kamentar. Kali łaska, ahučcie tut toj "ich" recept (kali nie sakret) faršavanaha ščupaka, razumieju, što jon i budzie najbolš aŭtentyčnym.

doktor, dziakuj na dobrym słovie. heta raździeł z majoj, spadziajusia, budučaj knihi "Samy Cymus", jakuju zaraz aktyŭna dapisvaju. pra biełaruska-(litvinska)-habrejskuju kuchniu,

"heta naš nacyjanalny zdabytak"
https://d3kcf2pe5t7rrb.cloudfront.net/313454
a ŭvohule-to ja trochi viedaju historyju...
jak nam hety "zdabytak" dastaŭsia...

doktor, vielmi cikavyja vašy ŭspaminy. Zapišycie bolš i dašlicie, kali łaska.

chamsa, Kaliści ja ŭžo raskazvaŭ, jak žyli jaŭrei ŭ miežach asiełaści ŭ Biełarusi. A bolšaść žyła nie prosta biedna, a vielmi biedna. Moža va Ukrainie i byli bahatyja jaŭrei, u tym liku pamieščyki, fabrykanty, bankiry, prosta Ukraina značna bahaciej na pryrodnyja resursy, ale ŭ Biełarusi, dy ŭ haradach byli zamožnyja ludzi. Ale bolšaść žyła ŭ miastečkach i žyła vielmi biedna. Heta mnie raskazvaŭ moj niabožčyk baćka, partyzan i čyrvonaarmiejec, jaki vajavaŭ try hady z 16 hadoŭ i byŭ ciažka paranieny ŭ bajach pad Ryhaj. Da vajny jon pražyvau u Asipovičach, dzie było vielmi vialikaje jaŭrejskaje nasielnictva i ŭ jaho było šmat siabroŭ jaŭrejaŭ. Ich siemji zaŭsiody zaprašali baćku, takoha ž biednaha, jak i jany da svajho stała. Škada amal usie jany zhareli ŭ połymi vajny. Biełarusaŭ źniščali, a jaŭrejaŭ pahałoŭna. Tamu i rybu jany łavili sami i adzieńnie šyli i pracavali bałahułami (pačytaj chto heta). Tamu niekatoruju Vašuju ironiju ja nie ŭsprymaju. Habrei byli častkaj našaha hramadstva, zastalisia i spadziajusia, što ŭ budučyni my budziem razam.

"fabrykanty, bankiry, prosta"
https://d3kcf2pe5t7rrb.cloudfront.net/313454
doktor, viedajem-viedajem, jak amierykanskija zamožnyja tavaryšy chacieli stvaryć Izrail na zachodnich terytoryjach Biełarusi i Ukrainy

Žvir, Pavažany Žvir, možna rychtavać całkam, možna kavałkami ŭ skury, možna biez skury ŭ vyhladzie katlet. Možna advarvać, možna zapiakać u duchavaj šafie. Ale zapiakańnie heta ŭžo litvinski (nie błytać ź litoŭskim) pryjom. Kali całkam, to zdymajecca skura całkam, kali kavałkami šuka režacca na kavałki, z kožnaha zdymajecca skura, kości vydalajucca, miasa razam z cybulaj i batonam na miasasiečku, lepš prakrucić 2-3 razy, farš stanovicca bolš ščylnym, dadajem 1 jajka, sol, pierac mołaty, farmujem nievialikija katlety i źvierchu pakryvajem źniataj skuraj ci nabivajem skuru całkam ci prosta farmujem katlety biez skury. Na dno rondala ci kačačnicy kładziem płast morkvy, źvierchu kostki i hałavy, potym płast burakoŭ narezanaj kružkami, potym znoŭ płast ryby, kali atrymlivajecca 2 płasta, źvierchu płast burakoŭ i morkaŭ, vialikuju cybulinu całkam, pierac, łaŭrovy list. Zalivajem ladoŭni vadoj dla pakryćcia ryby, ja zalivaju adrazu kipieniem, kab farš nie raspaŭzaŭsia (tak ka časta jon byvaje nie vielmi ščylnym) i varu pry małym kipieńni 1 hadzina, kali vodachałodnaja spačatku, heta prykładna 2 hadziny. Zatym raskładvaju ŭ jomistaści, možna ŭ hłybokija talerki, zalivaju pracedžanym bulonam i ŭ chaładzilnik na noč. Ja jašče dadaju ŭ bulon trochi rastvaralnaha žełacinu, kab žele było bolš ščylnym. Voś i ŭsio, ješcie na zdaroŭje.

Žvir, prašu prabačeńnia, nie ladouni, a ledzianoj vadoj. Jeść jaŝe niekija pamyłki, ale Vy vybačajcie.

doktor, ščyry dziakuj, heta ja abaviazkova zrablu, u mianie tut na race ŭvosień ščupak biarecca, što durny. Nu, kali budu doma, bo poki nie ŭjaŭlaju, dzie ja budu ŭvosień, spadziajusia, što u dobrym miejscy. A pra davajennaje žyćcio habrejaŭ mnie dzied apaviadaŭ, u toj čas u usiednich Śmiłavičach jany vialikaj hramadoju siadzieli. Vielmi pryjazna jon da ich staviŭsia, siabravaŭ z adnahodkami, i navat movie navučyŭsia, idyš. Jon jašče volna viedaŭ lijetuviskuju movu, polskuju i moh kamunikavać českaj. Dyk z vašym apoviedam vielmi pieraklikajecca.

doktor,  "Zalivajem ladoŭni vadoj dla
pakryćcia ryby" - niezrazumiełaja fraza. Jakija "ladoŭni"? 

Uvažajemyj Gorliwy Litwin, pa jaurejski, jak ja čuu, nie cymus, a cymies. Ale heta  ci naŭrad hulaje jakuju to rolu.

doktor, absalutna! Ale prostamoŭny vyraz 'Samy cymus' nie tak pra cymies jak pra niešta samaje lepšaje, cikavaje, daskanałaje i h.d. U knizie sabranyja narysy pra samyja znakavyja stravy ahulnyja dla habrejaŭ i chryścijanaŭ našaha kraju, tamu takaja nazva. Dziakuj za pilnaść :-)

Red.,Ja pasprabuju, ale nie zrazu. S pryvitańniem. 

 ...otriezav hołovu s ryby śnimajetsia škura kak čułok ciełaja, nabivajetsia faršiem i ciełaja łožitsia v utitnicu ili śpiecialnuju vytianutuju kastriulu, tuda žie łožat hołovu ,zalivajut vodoj ili buljenom i dołho variat . Kohda budiet hotova  vynimajut i vmiestie s hołovoj łožat na vytianutyj podnos tak čtoby ležała kak ciełaja, ukrašajut monietkami s morkovki i zieleńju. A potom užie na stole nariezajut na kuski-miedalony ...

żydówka-z-kresów, a biez ukrašatielstv etim kak kak ich?
do sich por imia nazyvať nielzia? nikak nielzia?