Bieśpiłotnyja aŭtamabili: što raspracavaŭ Huhł, a što — BiełAZ
U 2009 hodzie łondanski aeraport Chitroŭ zapuściŭ u ekspłuatacyju całkam aŭtamatyzavanuju transpartnuju sistemu ź bieśpiłotnymi aŭtamabilami. Toje, što raniej zdavałasia fantastykaj, stała realnaściu. Mašyny-moduli na akumulatarach pieravoziać pasažyraŭ najbujniejšaha aeraporta Jeŭropy biez kiroŭcy.
Heta adna ź pieršych transpartnych bieśpiłotnych sistem, jakuju zapuścili ŭ ekspłuatacyju. Ale padobnyja mašyny zdolnyja jeździć tolki ŭ miežach admysłovaj transpartnaj sistemy pa zadadzienym ałharytmie — pracavać na zvyčajnych darohach jany nie mohuć.
Jakija isnujuć jašče transpartnyja bieśpiłotnyja sistemy, nakolki jany hatovyja da ekspłuatacyi i ci mahčyma naohuł admovicca ad pasłuh kiroŭcaŭ u najbližejšyja hady?
Šmatlikija kampanii zajmajucca raspracoŭkaj bieśpiłotnych aŭtamabilaŭ. Siarod ich jak pramysłovyja hihanty (General Motors, Volkswagen, Volvo), tak i prajekty inšych kampanij (Google, 2getthere, AKTIV, Tesla).
Niekatoryja kampanii ŭžo prezientujuć svaje bieśpiłotnyja kancepty. Naprykład, Audi prapanavali žurnalistam prateścić bieśpiłotnuju viersiju madeli A7. Svoj bieśpiłotnik Concept IAA prezientavaŭ i Mercedes.
Kankurencyja vysokaja, tamu svaje prajekty prezientujuć i inšyja vytvorcy. Aŭtamabili majuć aŭtapiłot, adnak padobnyja kancepty mohuć tolki parkavacca, jechać pa vialikich trasach i ŭ zatorach.
Faktyčna, jany nie źjaŭlajucca paŭnavartasnymi bieśpiłotnikami, pakolki nie ŭ stanie jeździć u haradskim asiarodździ.
Vytvorcy daŭno ŭstaloŭvajuć na svaje aŭtamabili elektroniku dla kruiz-kantrolu, raspaznavańnia pałos i inšych karysnych funkcyj. Heta zvyčajnaja evalucyja aŭtamabilnaj elektroniki. Adnak całkam aŭtanomnaja mašyna — krychu inšaja sprava. Taki aŭtamabil pavinien raspaznavać piešachodaŭ, ravarystaŭ, darožnyja znaki i kamunikacyi pamiž udzielnikami ruchu. Padobnyja transpartnyja srodki źjaviacca nie raniej, čym u pačatku nastupnaha dziesiacihodździa. Sieryjnaja vytvorčaść całkam bieśpiłotnych aŭtamabilaŭ pačniecca jašče paźniej.
Adzin z zasnavalnikaŭ kampanii Uber Trevis Kałanik adznačyŭ: «Pa-pieršaje, stvareńnie bieśpiłotnych aŭtamabilaŭ zojmie značna bolš času, čym hetaha čakajuć ŚMI. Pa-druhoje, heta budzie vielmi praciahły pierachod. U adnych miescach takija aŭtamabili buduć pracavać, u inšych — nie».
Zadača davoli ambicyjnaja: stvaryć aŭtamabil, jaki b raspaznavaŭ samyja roznyja situacyi na darozie: ad futbolnaha miača, jaki vylecieŭ na darohu, da plamy z farbaj na darozie. U dadzieny momant bieśpiłotnyja aŭtamabili navat nie mohuć adroźnić skamiečanuju papieru ad kamienia. U adroźnieńnie ad aŭtamabilnych hihantaŭ i startapaŭ, jakija ŭzialisia za najbolš prostuju i realistyčnuju častku (jazdu pa trasie na aŭtapiłocie), Google pastaviŭ pierad saboj bolš ambitnuju zadaču: stvaryć całkam aŭtanomny ŭ haradskich umovach aŭtamabil.
Z 2010 hoda Google teściruje aŭtamabili Toyota Prius, Lexus RX450h i Audi TT z ustalavanaj sistemaj, jakaja vykarystoŭvaje infarmacyju Google Street View, videakamiery, datčyk śviatła na dachu aŭtamabila i radary. Na sakavik 2016 hoda aŭtamabili Google prajechali ŭ sumie bolš za 2,4 młn km.
Ale pakul zaŭčasna kazać pra toje, što bieśpiłotnik ad Google u chutkim časie zmoža vyjści na aŭtamabilny rynak. Najbolšuju prablemu ŭjaŭlajuć nie stolki technałohii, kolki niavyrašanaść jurydyčnych i etyčnych pytańniaŭ.
Zakanadaŭstva va ŭsich krainach pakul što nie hatovaje da bieśpiłotnych aŭtamabilaŭ. Niezrazumieła, chto budzie nieści adkaznaść u vyniku avaryi (vytvorca albo ŭładalnik aŭtamabila). Niama adzinaha mierkavańnia nakont taho, jak pavinien pavodzić siabie kampjutar pry niepaźbiežnym sutyknieńni, kali ŭ lubym vypadku pry sutyknieńni buduć achviary, i jak kampjutar budzie vyrašać, chto budzie achviaraj u padobnaj situacyi. Jaki ałharytm pavinna vybrać mašyna, kali sutyknieńnie niepaźbiežnaje i mahčymy dva varyjanty: źviarnuć naleva i źbić ciažarnuju žančynu albo źviarnuć naprava i źbić dvuch dziaciej?
Nie vyrašana pytańnie pryvatnaści asob. Taksama moža ŭźniknuć prablema biaśpieki, pakolki jość imaviernaść vykarystańnia bieśpiłotnych aŭtamabilaŭ terarystami. Razam z vyrašeńniem etyčna-pravavych pytańniaŭ, patrebna budzie całkam madernizavać transpartnuju infrastrukturu i pieraprafilavać kiroŭcaŭ, jakija zastanucca biez pracy.
Aŭtamabilnyja vytvorcy raspracoŭvajuć bieśpiłotnyja sistemy nie tolki dla lehkavych aŭtamabilaŭ, ale i dla hruzavikoŭ. Kancern Daimler niadaŭna prezientavaŭ aŭtanomnyja hruzaviki, jakija zdolnyja pad kiravańniem aŭtapiłota samastojna ruchacca pa hramadskich darohach. Hruzaviki mohuć iści razam i abmieńvacca dadzienymi praz Wi-Fi. Taki łancužok ź bieśpiłotnych hruzavikoŭ budzie zajmać mienš miesca, čym łancužok hruzavikoŭ z kiroŭcami, bo dystancyja pamiž mašynami skaračajecca z 50 mietraŭ da 15-ci.
Ułasnyja raspracoŭki jość i ŭ biełaruskich aŭtamabilebudaŭnikoŭ. U pačatku 2015 hoda BiełAZ prezientavaŭ bieśpiłotny karjerny samazvał BiełAZ-75131 hruzapadymalnaściu 130 ton. Samazvał moža ruchacca pa zahadzia zadadzienym maršrucie pry dapamozie GPS. Pres-słužba BiełAZa paviedamiła «Našaj Nivie», što pakul dadzienaja madel praciahvaje vyprabavańni i ŭ sieryjnuju vytvorčaść nie traplała.
Takim čynam, niahledziačy na imklivaje raźvićcio technałohij, pakul zaŭčasna čakać u chutkim časie šyrokaha raspaŭsiudžvańnia całkam bieśpiłotnych aŭtamabilaŭ. Biez vyrašeńnia jurydyčnych, etyčnych i techničnych pytańniaŭ bieśpiłotnyja mašyny ŭ horadzie tak i zastanucca fantastykaj.
«Usie ekstremisty ci ŭžo asudžanyja, ci źjaŭlajucca fihurantami spraŭ, jakija buduć razhledžany sudami». Švied padvodzić rysu pad represijami?6
Kamientary