«Kab nadpis na pomniku byŭ na biełaruskaj movie». Biełaruskija dobraachvotniki pra zapaviet na vypadak hibieli
U druhuju hadaviny pačatku vajny suprać Ukrainy biełarusy z dobraachvotnickich padraździaleńniaŭ adkazvajuć na pytańni, ci raźličvali jany, što vajavać daviadziecca nastolki doŭha, da čaho nie byli padrychtavanyja, jaki nakaz pakinuli na vypadak śmierci.
24.02.2024 / 22:18
Biełaruskija dobraachvotniki: Dzianis Urbanovič, Aleh Aŭčyńnikaŭ, Aleś «Juvielir», Alaksandr Kłačko. Fota: kałaž sa zdymkaŭ z asabistych albomaŭ bajcoŭ
«Nie byŭ hatovy, što stolki biełarusaŭ zahinie»
35-hadovy minamiotčyk Aleh Aŭčyńnikaŭ z Pałka Kalinoŭskaha na froncie 23 miesiacy. Jon zhadvaje, jak suajčyńniki, trapiŭšy ŭ biełaruskuju roty pry terytaryjalnaj abaronie śpiecyjalnaha pryznačeńnia «Azoŭ», u pieršyja dni vajny rvalisia ŭ boj, bo dumali, što jana budzie niepraciahłaj i jany nie paśpiejuć paŭdzielničać.
Aleh Aŭčyńnikaŭ. Fota: asabisty albom Aleha Aŭčyńnikava
Sam ža dobraachvotnik raźličvaŭ, što vajavać daviadziecca da kanca 2022-ha. Užo ŭletku taho hoda svajo bačańnie vajennych pierśpiektyŭ adkarektavaŭ. Spadziavaŭsia, što vajna pratryvaje jašče 1,5 hody. Kali admieranaje nie paćvierdziłasia, vyrašyŭ, što jana končycca ŭ pačatku 2024-ha.
«Nu, a ciapier upeŭnieny, što, jak minimum vajavać daviadziecca jašče hod…» — udakładniaje kalinoviec.
Jon kaža, što na pieradavoj ź niečym niezvyčajnym dla siabie nie sutykaŭsia. Vajskovaja sprava i bajavyja dziejańni nie byli dla jaho čymści novym.
«Adzinaje, da čaho nie byŭ hatovy, što stolki biełarusaŭ zahinie ŭ hetaj vajnie», — adznačaje bajec.
Aleh žyvie va Ukrainie z 2014 hoda. Jon udzielnik Majdanu. U tym, što Rasija napadzie na Ukrainu, dobraachvotnik nie sumniavaŭsia i z paplečnikami papiaredžvaŭ ukraincaŭ, što «Łukašenka im nie sajuźnik».
24 sakavika 2022 hoda jon padpisaŭ kantrakt z Uzbrojenymi siłami Ukrainy. Vajavaŭ zvyčajnym strałkom, sapioram.
Kalinoviec maje dva abiarehi. Pieršy — malunak Pahoni ŭ siaredniaviečnym styli, jaki jamu padaryła na dzień narodzinaŭ Kaciaryna Vadanosava. Druhi — bieł-čyrvona-bieły ściah — jon pašyŭ sam u 2018 hodzie i jaho padpisała Nina Bahinskaja.
Jość u Aleha asabliva pryvatny telehram-kanał z abmiežavanym kruham padpisčykaŭ. U im pieravažna dziaŭčyny, z uśmieškaj zaŭvažaje jon.
Tam kalinoviec dzielicca svaimi intymnymi pieražyvańniami, bajavymi historyjami. U hetym kanale raźmieščany i jaho zapaviet.
«Tam havorycca, što rabić z maimi rekanstruktarskimi rečami, z hrašyma, maim noŭtbukam, i jak by ja chacieŭ, kab vyhladała raźvitańnie sa mnoju», — tłumačyć Aleh.
Bolš padrabiazna raskazvać pra svaju tajamnicu Aŭčyńnikaŭ ustrymaŭsia.
«Nijakich ukazańniaŭ na vypadak śmierci nie davaŭ»
Dzianis Urbanovič vajuje z sakavika 2022 hoda. U jaho nie było adčuvańnia, što vajna vydasca zaciažnoj.
Dzianis Urbanovič. Fota: asabisty albom Dzianisa Urbanovič
Dzianisu dumałasia, što «ruśnie chutka navalajuć» i vykinuć z Ukrainy, ale taho nie adbyłosia.
«Ja ŭsio ž dapuskaŭ, što na vajnie daviadziecca zatrymacca», — zaŭvažaje lidar «Maładoha frontu».
34-hadovy dobraachvotnik pieražyŭ piać ranieńniaŭ. Apošniaje atrymaŭ letaś u vieraśni.
Jon kaža, što byŭ maralna, fizična i emacyjna padrychtavany da ranieńniaŭ i navat hibieli na froncie.
«Ale, napraŭdu, nie dumaŭ, što atrymaju piać ranieńniaŭ, ź jakich try buduć ciažkija. U mianie navat spyniałasia na chvilinu serca, jak skazaŭ mnie paramiedyk, jaki evakujavaŭ mianie», — udakładniaje kamandzir šturmavoj hrupaj hrupy bataljonu «Vołat».
Urbanovič štodnia dumaje pra stračanych na froncie pabracimaŭ: svaich siabroŭ i lepšych biełarusaŭ. Da ich hibieli jon hatovy nie byŭ.
Dzianis nie davaŭ nijakich ukazańniaŭ na vypadak śmierci. Zahinuŭ, značyć, zahinuŭ, kaža jon.
«Idučy ŭ boj prakatvaješ u hałavie, što bačyŭ u Bachmucie, Klaščejeŭcy, dumka adna, što ŭkraincy pakutujuć, — padsumoŭvaje jon. — U ciabie źjaŭlajecca złość i idzieš napierad. Chtości hinie, chtości atrymlivaje ranieńnie, a niechta zastaniecca žyvy. Na ŭsio vola Hospada».
Za čas vajny Urbanovič uznaharodžany miedalom «Za bajavyja zasłuhi» Hałoŭnaha ŭpraŭleńnia raźviedki Ministerstva abarony Ukrainy, a taksama miedalom «Za bajavyja zasłuhi» Rady BNR.
«Nie byŭ hatovy da ŭkrainskaj biurakratyi»
Bajec Druhoha zamiežnaha lehijonu Aleś «Juvielir» na froncie ź pieršych dzion vajny. Letaś u žniŭni jaho ciažka paraniła i jon dahetul lečycca.
Dobraachvotnik pra śmierć starajecca nie dumać i nakazaŭ na vypadak skanańnia nie davaŭ.
U špitali na jaho časta nadychodziła abyjakavaść, bo jon stamiŭsia lačycca. Ličyŭ: jak pamre, to pamre, ale zdoleŭ viarnuć siabie da žyćcia.
Pa reabilitacyi spadziajecca viarnucca na front.
«Ja nie kazaŭ nikoli, što mianie kula nie biare, bo ŭ mianie jana trapiła. Na froncie žyvieš prosta adnym dniom. Dumki ab śmierci adhaniaješ. Dy i marnavać na toje čas škada. Lepiej zaniacca bolš pryjemnym. Naprykład, dumać pra žyćcio paśla vajny», — havoryć jon.
Aleś «Juvielir». Fota: asabisty albom Alesia
Aleś nie spadziavaŭsia na chutkuju pieramohu. Nie vieryŭ i zajavam, što vajna nieŭzabavie skončycca, bo suadnosiny vajskovaj mocy pakul nie na karyść Ukrainy. Jon adnak byŭ pierakanany, što rasijskaja navała budzie spynienaja.
Na jaho pohlad, vajna zavieršycca, kali ŭ samoj Rasii adbuducca palityčnyja pieramieny. Bieź ich vajna stanie pazicyjnaj — akopnaj.
«Było b lepiej, kab ja pamylaŭsia, ale kanca hetaj vajnie nie bačna», — adznačaje jon.
Aleś kaža, što šakavany, jak rasijanie viaduć vajnu.
Jany źniščajuć usio, što paličać nieabchodnym. Nie spyniajucca pierad zabojstvami mirnych ukraincaŭ i razbureńniem pasieliščaŭ.
«Da hetaha nielha być padrychtavanym», — pryznajecca jon.
«Juvielir» nie byŭ hatovy da ŭkrainskaj biurakratyi.
Pavodle jaho, ukrainskija ŭłady zaklikali čužaziemcaŭ baranić krainu, a za heta abiacali bonusy, naprykład, palohki ŭ atrymańni hramadzianstva. Ale pracedury akazalisia abciažaranyja pravierkami słužbaj biaśpieki.
Byŭ razład i ŭ vojskach. Hučali zajavy pra nataŭskija standarty ŭ armii, a na pieradavoj vyśvietliłasia, što jany ŭkaranialisia rukami savieckich aficeraŭ.
«Byli spačatku dumki, što savieckaja minuŭščyna va ŭkrainskaj armii syšła ŭ niabyt, ale heta nie zusim tak», — padsumoŭvaje Aleś.
«Kab pachavali z prodkami. A nadpis — na biełaruskaj movie»
Alaksandr Kłačko jechaŭ na vajnu, kab abaranić Kijeŭ. Raźličvaŭ prabyć na joj 1,5 miesiaca.
Alaksandr Kłačko
Alaksandr źbiraŭsia zapisacca ŭ zamiežny lehijon, jaki, jak mierkavaŭ tady biełarus, farmavaŭsia z dobraachvotnikaŭ biez zaklučeńnia ź imi kantraktu. Finansavyja mahčymaści nie dazvalali jamu i jaho dziaŭčynie šmat času zastavacca va Ukrainie.
«Bieź mianie jana b nie spraviłasia. Jakija ź mianie bajec, kali maja dziaŭčyna apyniecca ź dziećmi na vulicy», — tłumačyć Alaksandr.
Iluzij u dobraachvotnika nie było. Jon uśviedamlaŭ, što rasijanie buduć šturmavać Kijeŭ, što jamu daduć aŭtamat, jaki jon u rukach nie trymaŭ da hetaha.
Dla jaho na pačatku vajny hałoŭnaje było, kab pakazali, jak «mianiajecca ražok u aŭtamacie Kałašnikava, kali skončacca patrony ŭ baju».
Kali traplaješ na front, tłumačyć Alaksandr, razumieješ, što možaš nie viarnucca, ci budzieš paranieny. U toj momant nie dumaješ, jak daviadziecca žyć skalečanym.
«Zrazumieła, byŭ strach, kudy ž bieź jaho, — davodzić bajec. — Adzinaje, čaho nie čakaŭ, dyk heta chvaroby z nyrkami paśla Bachmutu. Nie dumaŭ, što jany na pałovu adamruć (z-za hetaj chvaroby jon vymušany byŭ demabilizavacca. — NN). Heta samatyčnaja chvaroba, nie paviazanaje z ranieńniami, amputacyjami, ci kantuzijami».
Alaksandr dadaje, što na vajnie bolš vostra adčuvaješ pryhažość. A najvialikšyja kaštoŭnaści dla jaho — vola i hodnaść. Jon vieryć, što vyzvaleńnie Biełarusi mahčymaje.
«Za hetyja rečy ja hatovy byŭ ryzykavać zdaroŭjem i žyćciom. Heta, vidać, tyčycca kožnaha žaŭniera», — adznačaje jon.
Alaksandr naradziŭsia ŭ Baranavičach. Ale ŭ vypadku śmierci nakazaŭ, kab jaho pachavali na viaskovych mohiłkach Damaševič siarod mahiłaŭ prodkaŭ.
«I abaviazkova, kab nadpis na pomniku byŭ na biełaruskaj movie», — adznačaje jon.
Pa jaho słovach, adzin z pabracimaŭ, jaki chavaje svoj tvar, prasiŭ, u vypadku hibieli, apublikavać jahonaje imia, navat kali svajaki buduć suprać.
***
Biełarusy za Ukrainu vajujuć u niekalkich dobraachvotnickich padraździaleńniach. Najbolšaje ź ich Połk Kalinoŭskaha. Ich kolkasny skład moža siahać 1000 čałaviek.
U Pałku Kalinoŭskaha za čas poŭnamaštabnaj vajny zahinuła 20 bajcoŭ. Ahulnyja straty biełaruskich dobraachvotnikaŭ składajuć blizu 40 čałaviek. Bolš za 100 atrymali ranieńni.
Hladzicie taksama:
Čamu tak šmat dobraachvotnikaŭ užo zahinuła na vajnie? Mierkavańnie Sachaščyka
75 tysiač zahinułych rasijskich sałdat. Voś cana, jakuju zapłaciła Rasija za napad na Ukrainu