«Da $30 tysiač za siezon». Jak maładaja siamja fiermieraŭ-błohieraŭ zarablaje na kłubnicach
Julija Mikałajevič i Andrej Jarachovič — siamiejnaja para ź vioski ŭ Łuninieckim rajonie. Jany stali nie tolki paśpiachovymi fiermierami, ale i papularnymi błohierami. Akazałasia, sumlenny viaskovy kantent prynosić dziasiatki tysiač padpisčykaŭ u sacsietkach. Pra toje, jak buduje biznes maładaja siamja i kolki ŭdajecca zarablać na prodažy kłubnic sa svaich učastkaŭ, Julija raskazała Myfin.by.
«Stamiłasia ad stalicy i viarnułasia na viosku»
— Julija, jak uźnikła ideja zarablać na kłubnicach?
— Heta siamiejny biźnies, jaki my ŭsioj siamjoj viadziem u Łuninieckim rajonie. U maich baćkoŭ i ŭ baćki dy maci muža jość padsobnaja haspadarka. Ziamla znachodzicca ŭ arendzie — fiermierstvam i realizacyjaj zajmajemsia my z mužam, maja siamja i baćki muža.
My z mužam rodam ź vioski Mižleśsie. Paśla dziaviataha kłasa škoły ja pierajechała ŭ stalicu i vučyłasia ŭ minskim handlovym kaledžy. Zatym pastupiła ŭ BDEU.
Univiersitet nie skončyła, bo nie zdała ekzamien na druhim kursie. I, ščyra kažučy, pakul viartacca da vučoby nie płanuju.
Paśla kala 6 hadoŭ prapracavała ŭ roznych arhanizacyjach handlu kasiram i pradaŭcom. U niejki momant ja zrazumieła, što stamiłasia ad horada, — usio čaściej i čaściej stała pryjazdžać na viosku, dapamahała baćkam z aharodam. Paralelna zaviazalisia adnosiny z budučym mužam.
Znajomyja my ź dziacinstva — u našaj vioscy žyvie ŭsiaho 1000 čałaviek. Byli adzin u adnaho pieršym školnym kachańniem. Paśla majho pierajezdu ŭ stalicu razyšlisia. A praz 8 hadoŭ znoŭ sustrelisia i letaś pažanilisia.
— Usio ž taki vy viarnulisia na viosku?
— Tak, u 2020 hodzie našy z mužam baćki pačali zajmacca kłubnicami. My z mužam padciahnulisia — spadabałasia zajmacca jahadami.
Ja pačała vieści błoh u instahramie: raskazvała pra toje, što mienavita vyroščvajem i jak žyviecca na vioscy. My chutka ŭbačyli zvarotnuju suviaź ad padpisčykaŭ — błoh davoli chutka ros.
Takim čynam našy čytačy rabilisia kupcami, tamu sacsietki dla nas — samy aktyŭny kanał prodažaŭ. Tut zaŭsiody publikujem infarmacyju pra toje, dzie i a jakoj budziem pradavać našy jahady.
Uvohule nie abmiažoŭvajemsia tolki jahadami — kłubnicami i bujakami. Naprykład, moj baćka vyroščvaje harodninu: bulbu, buraki i morkvu — užo na praciahu 27 hadoŭ. Raniej pryvozili z mamaj na realizacyju ŭ Minsk, a ciapier pradajuć na miascovych kirmašach.
«Treba ŭstavać u 3:00, kab paśpieć sabrać jahady»
— Jak dzielicie abaviazki?
— Ciapier siezon kłubnic — my dapamahajem baćkam vyroščvać jahady i harodninu, źbirajem usioj siamjoj i pradajem. Pačynajem padrychtoŭku z sakavika. Naohuł praca idzie amal kruhły hod: u krasaviku sadžajem, u traŭni-žniŭni źjaŭlajucca jahady, a ź vieraśnia pa listapad — harodnina.
Praca na vioscy — heta praktyčna kruhłasutačny praces.
Naprykład, u siezon kłubnic brat Andreja i chtości z rodnych ustaje ŭ 3:00, kab praz hadzinu być na poli. Z 4:00-5:00 prystupajuć da zboru jahad. Treba paśpieć usio zrabić, bo z 9:00 zvyčajna pačynajecca nievynosnaja śpiakota i pracavać stanovicca davoli składana.
Dniom padklučajemsia z mužam — zahružajem u mašynu jahady i jedziem u Minsk na rynki. Adznaču, što šmat času zajmaje sama daroha: ad Łuninieckaha rajona da Minska — 250 km. 6 hadzin u dzień idzie tolki na darohu ŭ abodva baki. Starajemsia pradać za paru hadzin, kab da poźniaha viečara paśpieć viarnucca ŭ viosku. I tak prachodziać usie dni — tolki ŭ doždž dazvalajem sabie krychu adpačyć i nabracca sił.
U maje abaviazki taksama ŭvachodzić zdymka našych pracoŭnych pracesaŭ — usio, što źviazana z błoham. Ja adkryvała IP na rekłamnyja pasłuhi, tamu mienš pracuju ŭ palach. Ja prydumlaju kreatyvy, kantent i ŭsio, što źviazana z maim błoham. A muž Andrej zajmajecca bolš fizičnaj i techničnaj pracaj: jon u siamiejnym biznesie hruzčyk, kiroŭca, aŭtaślesar i pradaviec.
«Na 20 ciaplic treba patracić kala $10 000»
— Kolki treba hrošaj, kab pačać svaju spravu ŭ fiermierskaj haspadarcy?
— Usio zaležyć ad taho, kolki ziamli daduć u arendu. U našym rajonie šmat chto choča zarablać na kłubnicach, bo ŭ nas spryjalny dla hetaha klimat.
Kali pačynać ź siarednich pamieraŭ ziamielnych učastkaŭ, to nieabchodna kala $10 000 na 20 ciaplic. U adnu ciaplicu treba kala 500 sadžancaŭ (cana za 1 št. — ad 0,2 rubla). Praŭda, možna vyraścić ich samastojna, ale nie zabyvajcie ŭličyć svaju fizičnuju pracu.
Kali siamja Andreja pačała vyroščvać kłubnicy — hrošy byli tolki na stary traktar. Abyšoŭsia jon u $2 500, adnak heta była vyhadnaja kupla, bieź jakoj niemahčyma było b rabić roznyja manipulacyi. Taksama treba mnostva instrumientaŭ i raschodnych materyjałaŭ, bieź jakich niemahčyma zajmacca fiermierskaj haspadarkaj.
«Za siezon treba zarabić na ŭvieś astatni hod»
— Vyroščvańnie harodniny i jahad — heta siezonnaja praca. Jak zabiaśpiečyć siabie finansava ŭ inšyja miesiacy?
— Jak ja i kazała, praca idzie kruhły hod. U maich baćkoŭ kala 3 hiektaraŭ bulby, morkvy i burakoŭ, a ŭ baćkoŭ muža — 3 hiektary kłubnic. Heta davoli vialikija abjomy, tamu amal ceły hod treba pracavać, kab byŭ dobry ŭradžaj: zakuplać sadžancy i pracavać ź ziamloj. Taksama zimoj źbirajem techniku i ramantujem jaje, kab padrychtavacca da siezona.
Viadoma ž, asnoŭny dachod atrymlivajem u siezon. I naša meta — za hety pieryjad zabiaśpiečyć usie try siamji na astatni hod. Uzimku taksama padzarablajem na dastaŭcy harodniny ŭ Minsk. A jašče ŭ błohu ŭ instahramie kala 104 000 padpisčykaŭ — ź jaho taksama atrymlivajem zarobak.
— Kolki ŭdajecca zarablać?
— Suma moža varjiravacca. Zvyčajna heta ad $10 000 da $30 000 za siezon. Hetuju sumu my dzielim na try vialikija siemji. Padatak na ziamlu składaje kala 300 rubloŭ na hod.
«Nabrali bolš za 100 tysiač padpisčykaŭ»
— U vas dastatkova šmat padpisčykaŭ u sacsietkach, jak udałosia dasiahnuć takoj ličby?
— U nas dva akaŭnty. U pieršym — bolš za 100 tysiač padpisčykaŭ, a ŭ druhim, jaki zaviała letaś, 55 tysiač. Ja pačała pakazvać prostaje žyćcio ŭ vioscy biez pryfarboŭvańnia — takoje, jakoje jano jość. Padpisčykam spadabaŭsia prosty viaskovy kantent.
Ja zdymaju staruju baćkoŭskuju chatu, babulaŭ i dziadulaŭ, pracu ŭ palach, staryja fatahrafii. Našyja padpisčyki raskazvajuć pra toje, što dziakujučy nam jany adčuvajuć nastalhiju i ŭ ich pračynajucca ŭspaminy ź dziacinstva.
Takim čynam kantent «virusiŭsia», my nabirali prahlady i padpiski. Taksama ja aktyŭna maju znosiny ź inšymi błohierami — pieryjadyčna my abmieńvajemsia rekłamaj. Usimi sposabami raźvivała naš błoh, kab damahčysia takoj aktyŭnaści. Ja atrymlivaju šmat stanoŭčaj zvarotnaj suviazi, tamu spyniacca nie źbirajusia.
Pradajem u asnoŭnym praź instahram. Bolšaść kupcoŭ viedajuć, ceniać i pavažajuć našu pracu. U błoh układziena vielmi šmat kreatyvu, sił i novych idej. Bo ŭ nas užo jość aŭdytoryja, na rekłamu hrošy praktyčna nie tracim.
— A dla čaho vyrašyli zavieści druhi akaŭnt?
— Druhi akaŭnt zaviała chutčej dla zakazaŭ, kab adździalić hetuju infarmacyju. Tak ja mahu chutka adkazvać na paviedamleńni klijentaŭ, vystaŭlaju źviestki pra toje, kali i kudy pryjedziem na realizacyju našych praduktaŭ. Uvohule, usio dla zručnaści i apieratyŭnaj suviazi z klijentami. Mahčyma, hety akaŭnt taksama manietyzuju z časam.
— U Biełarusi fiermierstva stała davoli papularnaj dziejnaściu. Nie strašna było sutyknucca z kankurencyjaj?
— Kali my pačynali kala 5 hadoŭ tamu vyroščvać kłubnicy — takoj kankurencyi nie było. Za apošnija hady, kali pačali bolš aktyŭna vieści sacsietki, stali adnymi ź pieršych, kamu ŭdałosia chutka raskrucicca. Aŭdytoryja nas viedaje i daviaraje nam.
Voś tady i pačali źjaŭlacca kankurenty, jakija šmat u čym kapijavali farmat. Z kožnym hodam sapraŭdy stanovicca ŭsio ciažej «zastavacca na płavu». U kožnym vypadku ŭ kožnaha pradaŭca budzie svoj pakupnik.
«Žyćcio fiermieraŭ źviazana z pastajannym rucham»
— Jak heta — być fiermieram u Biełarusi?
— U fiermieraŭ vielmi cikavaje i aktyŭnaje žyćcio. Jano zaŭsiody źviazanaje z rucham i novymi viedami. Praca ź ziamloj davoli niepradkazalnaja, bo nie viedaješ, čaho čakać ad pryrody i nadvorja.
Naprykład, možna pasiejać darahoje nasieńnie, a jaho prosta źniasie viecier. I voś — sotni rubloŭ prosta palacieli ŭ pramym sensie słova. I składana pradbačyć, ci nie paŭtorycca situacyja znoŭ. Taksama starajemsia nie spyniacca na dasiahnutym: zaŭsiody daviedajemsia novuju infarmacyju pra technałohii pasadak i majem znosiny ź inšymi fiermierami.
— Jak možna paśpiachova sumiaščać prafiesiju błohiera i fiermiera?
— Dumaju, što mnie ŭsio ž bližej błohierstva, bo praca fiermiera praduhledžvaje ciažkuju fizičnuju pracu i patrebny bahaž viedaŭ. I hetym usim chutčej vałodajuć maje rodnyja i blizkija. Ale ŭ nas atrymaŭsia vydatny tandem, dzie kožny zajmajecca tym, što jamu bližej.
«Ludzi ź vioski raniej saromielisia»
— A ź jakimi prablemami na pačatkovym etapie sutykalisia?
— U pačatku ŭsio ŭpirałasia ŭ niedachop vopytu i viedaŭ. Dobra, kali infarmacyja jość u ahulnym dostupie, naprykład u YouTube. Tam možna pieraniać vopyt kaleh.
Naprykład, my pasadzili sadžancy, jakija nie pryniała ziamla. Što rabić? Viadoma ž, davodzicca samastojna vyvučać prablemy i šlachi ich vyrašeńnia.
Mnohija ludzi ź vioski jašče 20-30 hadoŭ tamu bajalisia zajavić pra siabie i saromielisia havaryć pra svaju spravu. Kali piać hadoŭ tamu vyrašyli pracavać z kłubnicami — taksama pačynali biznes cicha i ścipła. A potym, kali pačali tranślavać viaskovaje žyćcio ŭ internecie, ludzi padtrymali nas.
Heta dało mahutny šturšok napierad, jaki daŭ zrazumieć, što nie treba było saromiecca. Kali b zrazumieli heta raniej — biznes raźvivaŭsia b jašče chutčej.
— Surjoznyja praliki zdaralisia ŭ fiermierskaj spravie?
— Pakul, na našu radaść, takoha nie było. Zdaralisia tolki niaŭdałyja ekśpierymienty.
Naprykład, letaś pabudavali rassadnik. Heta nievialikaja ciaplica, na ŭstanoŭku jakoj patracili niekalki dzion. Pasadzili tudy rassadu kłubnic — a jana ŭsia zasochła. Hety vopyt daŭ zrazumieć, što ŭ rassadniku byli nienaležnaja tempieratura i bahata soniečnaha śviatła. Ja b nie nazvała heta surjoznaj pamyłkaj, chutčej prosta niaŭdały vopyt.
— Fiermierski biznes — heta składana?
— Viadoma, i heta nie tolki pra fizičnuju ciažkuju pracu. My, jak i luby inšy biznes, pastajanna sutykajemsia z ryzykami — heta ciažka maralna, treba być hatovymi da ŭsiaho. Bolš za toje, my zaležym ad źniešnich faktaraŭ, na jakija nie možam nijak paŭpłyvać — naprykład, na nadvorje.
Chaciełasia b skazać, što jašče 20 hadoŭ tamu nie isnavała mnostva sučasnych technałohij, jakija palahčajuć žyćcio fiermieram. Zdavałasia b, ciapier lohka možna znajści kursy, sučasnyja traktary i inšyja mašyny — zastajecca tolki brać i rabić. Ale nie, śviet źmianiŭsia, a dziakujučy raspaŭsiudu sacyjalnych sietak — kankurencyja na rynku značna vyrasła. Tamu nie ŭsio tak lohka, jak moža zdacca.
Kolki ŭ Biełarusi fiermierskich haspadarak i kolki pradukcyi jany vyrablajuć
«Z nastalhijaj hladžu tut na byčkoŭ». Jak fiermier i žurnalist ź Ivacevičaŭ praź pieraśled pierabraŭsia ŭ ZŠA
«Čaho vy prypierlisia?» Dziaŭčyna paskardziłasia, što za fotasiesiju na biełaruskich ciulpanavych palach treba płacić
«Zdajecca, u mianie atrymałasia źmianić śviet». Biznesmien z Hłybokaha raskazaŭ pra lohki chleb, ałkaholnuju zaležnaść i što dla jaho hrošy
Čatyrochhadovaja Maja Lubimcava, jakuju šukali bolš za sutki, zahinuła
Čatyrochhadovaja Maja Lubimcava, jakuju šukali bolš za sutki, zahinuła
Jaŭhienija Čarniaŭskaja, dačka zasnavalnika Tut.by Juryja Zisiera, zaniałasia vyrabam luksavaj kieramiki3
Kamientary