Navukoŭcy zmahli spynić praces stareńnia ŭ myšej i navučylisia kiravać hetym pracesam. A što nakont ludziej?
Ekśpierymient pakazaŭ, što stareńnie — heta ŭsiaho tolki strata kletkami mahčymaści pravilna sčytvać svoj pačatkovy hienom. Vyjaviłasia, što hety praces možna adnavić.
Navukoŭcy-hienietyki z Harvardskaha ŭniviersiteta praviali dośledy na myšach, kab vyśvietlić pryčynu stareńnia arhanizma žyvych istot i navučycca kiravać hetym pracesam.
Daśledavańnie pakazała, što pryčyna stareńnia zusim nie źmianieńnie DNK, jak ličyłasia raniej. Usiamu vinoj epihienietyčnyja «prahramnyja zboi», praź jakija kletki z časam hublajuć suviaź z zychodnym hienietyčnym materyjałam. Adnavić hetuju suviaź možna praz «pierazahruzku sistemy», jakaja taksama moža pavialičyć i praciahłaść žyćcia.
«U hienietyčnym materyjale čałavieka, ci prosta ŭ hienomie, źmiaščajecca poŭny nabor našaj DNK, jaki raźmierkavany pa ŭsich kletkach arhanizma. Ale nad hienomam isnuje jašče adzin płast, jaki nazyvajecca «epihienom». Jon kantraluje praces uklučeńnia abo vyklučeńnia peŭnych hienaŭ u tym ci inšym typie kletak, i na jaho pracu na praciahu ŭsiaho žyćcia zdolnyja ŭpłyvać jak faktary navakolnaha asiarodździa, tak i naš ład žyćcia. Da hetaha času zastavałasia zahadkaj, ci źjaŭlajucca źmieny epihienoma pryčynaj stareńnia», — havorycca ŭ daśledavańni.
Dla vyrašeńnia zahadki navukoŭcy litaralna «prymusili sastareć» niekatorych myšej šlacham vykarystańnia sistemy «indukavańnia źmien u epihienomie (Induction of Changes in Epigenome, ICE)». Prostymi słovami, jany ŭtraja pavysili ŭ myšej chutkaść razryvu i adnaŭleńnia łancužkoŭ DNK, tym samym paskoryli ich naturalny praces stareńnia.
Dziakujučy hetamu, navukoŭcy zaŭvažyli, što z časam adnaŭleńnie DNK usio bolš adbyvałasia nasupierak pieršapačatkovym «maładym» hienomam, što pryvodziła da «prahramnych zbojaŭ»: da šaścimiesiačnaha ŭzrostu ŭ myšej źjavilisia fizičnyja prykmiety stareńnia, i ich stan byŭ značna horšy ŭ paraŭnańni z myšami taho ž uzrostu, jakija nie ŭdzielničali ŭ ekśpierymiencie.
Zatym navukoŭcy pasprabavali znoŭ «amaładzić» paddoślednych myšej šlacham injekcyi plurypatentnych kletak, jakija źmiaščajuć hieny Oct4, Sox2 i Klf4.
«U vyniku ŭ paddoślednych myšej źjaviłasia šmat novych aksonaŭ, dziakujučy jakim ich mozh adnaviŭsia i spyniŭ dehienieracyju inšych orhanaŭ. Bolš za toje, heta dapamahło adnavić zrok u starych myšej, pryčym ich zorkaść stała lepšaja, čym u maładych myšaniat, jakija nie ŭdzielničali ŭ ekśpierymiencie», — adznačajecca ŭ daśledavańni.
Pa słovach adnaho z aŭtaraŭ navukovaha adkryćcia prafiesara Devida Sinklera z Harvardskaha ŭniviersiteta, novyja viedy dakazvajuć isnavańnie «hienietyčnaj reziervovaj kopii», jakoj mohuć karystacca mnohija žyvyja arhanizmy. Naprykład, pry stracie častki cieła ŭ mnohich žyvych istot hetyja častki adnaŭlajucca: u jaščarak i ryb adrastaje chvost, u myšej — palcy i h. d.
Prafiesar śćviardžaje, što choča pieratvaryć stareńnie ŭ chvarobu. A kali heta chvaroba, značyć, jaje možna budzie vylečyć.
«My ličym, što vyjavili hałoŭny pult kiravańnia, sposab viarnuć čas nazad. Zatym cieła pračniecca, uspomnić, jak siabie pavodzić, uspomnić, jak rehienieryravać, i znoŭ stanie maładym, navat kali čałaviek užo davoli pažyły i chvory. Heta taksama aznačaje, što rak, dyjabiet i chvaroba Alchiejmiera mohuć mieć adnu i tuju ž asnoŭnuju pryčynu, jakuju možna paviarnuć nazad dla lačeńnia ŭzrostavych stanaŭ z dapamohaj adzinaha mietadu terapii», — padsumoŭvaje Sinkler.
Na hety momant viadoma, što ŭžo pačałosia praviadzieńnie dośledaŭ nad prymatami. A nastupnyja ŭ čarzie — ludzi.
Čytajcie jašče:
Navukoŭcy znajšli raniej nieviadomyja hieny, jakija pakazvajuć, što čałaviek usio jašče evalucyjanuje
Navukoŭcy znajšli arhanizm, jaki moža charčavacca tolki virusami
Čamu 3000 hadoŭ tamu čałaviečy mozh byŭ bolšy
«Toje, što chtości siadzić za palityku, źjaŭlajecca častkaj piejzažu». Biełaruska, jakaja naviedała radzimu paśla doŭhaha pierapynku, padzialiłasia ŭražańniami99
Kamientary