Novaja Kanstytucyja, zavočnyja sudy, pazbaŭleńnie hramadzianstva i nie tolki. Jak za hod źmianiłasia zakanadaŭstva
Zavočnyja sudy, abmiežavańni na vyjezd i pazbaŭleńnie hramadzianstva «ekstremistaŭ» — tolki častka źmien u zakanadaŭstva, jakija ŭžo pryniali ci płanujuć pryniać u chutkim časie. Sabrali asnoŭnyja zakanadaŭčyja inicyjatyvy hoda.
Pačali hod z novaj Kanstytucyi
U lutym u Biełarusi adbyŭsia refieriendum pa ŭniasieńni źmien i dapaŭnieńniaŭ u Kanstytucyju. Daterminovaje hałasavańnie startavała 22 lutaha, a asnoŭny dzień hałasavańnia prychodziŭsia na 27-je. Daty supali z pačatkam vajny va Ukrainie, tamu padzieja adyšła na druhi płan.
Adnak vajna nie była adzinaj pryčynaj, čamu hramadstva asabliva nie cikaviłasia refierendumam. Bolšaść vydatna razumieli, što nichto nie źbirajecca ličyć hałasy, što samo «hałasavańnie», jak i «abmierkavańnie» prajekta abnoŭlenaj Kanstytucyi, nosiać vyklučna farmalny charaktar.
CVK abvieściła, što za źmianieńnie Kanstytucyi prahałasavali 82,86% vybarščykaŭ, suprać — 12,78%. Niesapraŭdnymi pryznanyja 4,36% biuleteniaŭ. Jaŭka na refieriendum, pa aficyjnych danych, skłała 78,63%.
Papiaredni raz praŭki ŭ Kanstutucyju ŭnosili ŭ 2004 hodzie, kali Łukašenku treba było skasavać abmiežavańni ŭ dva terminy. U «abnoŭlenaj» Kanstytucyi abmiežavańnie viarnuli.
U novaj redakcyi Kanstytucyi pavialičyli minimalny ŭzrost kandydata na pasadu prezidenta da 40 hadoŭ. Z 10 da 20 hadoŭ pavysiŭsia cenz na bieśpierapynnaje pražyvańnie ŭ Biełarusi.
Siarod inšych važnych źmien — Biełaruś pierastaje być niejtralnaj dziaržavaj i admaŭlajecca ad biaźjadziernaha statusu. Akramia hetaha, u krainie źjaŭlajecca jašče adzin orhan ułady — Usiebiełaruski narodny schod.
Biełarusaŭ zamiežža pazbaviać mahčymaści hałasavać
14 śniežnia ŭ pieršym čytańni deputaty pryniali zakonaprajekt ab źmienie Vybarčaha kodeksa. Abnoŭleny kodeks praduhledžvaje šerah źmien, siarod jakich admova ad arhanizacyi ŭčastkaŭ dla hałasavańnia za miažoj. Taki padychod da praviadzieńnia hałasavańnia za miažoj užo prymianiali na praktycy padčas refierendumu pa źmienach u Kanstytucyju, tady CVK daviałosia spasyłacca na pandemiju i niaŭpeŭnienaść u tym, što ŭłady krain znachodžańnia sa svajho boku zmohuć zabieśpiačyć biaśpieku. Kab kožny raz nie šukać adyjoznyja apraŭdańni, ułady vyrašyli na zakanadaŭčym uzroŭni admovicca ad arhanizacyi zamiežnych vybarčych učastkaŭ.
Dadatkovyja padstavy dla rasstrełu
Viasnoj Łukašenka pryniaŭ praŭki, zhodna ź jakimi pašyryŭsia śpis dziejańniaŭ, za jakija moža pahražać śmiarotnaje pakarańnie. Ciapier sud moža pryznačyć vyšejšuju mieru pakarańnia za «zamach na ździajśnieńnie złačynstva», praduhledžany artykułami ab teraryźmie. Prostymi słovami — śmiarotnaje pakarańnie mohuć prysudzić za sam fakt padrychtoŭki terakta.
U śniežni ŭ pieršym čytańni pryniali taksama inšyja praŭki, źviazanyja z vyklučnaj mieraj pakarańnia. Praŭki praduhledžvajuć mahčymaść prymianieńnia śmiarotnaha pakarańnia za zdradu dziaržavie, ździejśnienuju słužbovaj asobaj, jakaja zajmaje dziaržaŭnuju pasadu, abo asobaj, na jakuju raspaŭsiudžvajecca status vajskoŭca. Taksama musiać źjavicca artykuły za dyskredytacyju Uzbrojenych sił i prapahandu teraryzmu.
Na dumku łukašystaŭ, takija źmieny daduć mahčymaść bolš dziejsna realizoŭvać kompleks mier, nakiravanych na vyjaŭleńnie i procidziejańnie ekstremisckim i terarystyčnym strukturam, a taksama sprobam zamiežnych śpiecsłužbaŭ i arhanizacyj uciahnuć biełaruskich hramadzian u dziejnaść, nakiravanuju na pryčynieńnie škody nacyjanalnaj biaśpiecy Respubliki Biełaruś.
Źjavilisia zavočnyja sudy
U lipieni pryniali praŭki ŭ Kryminalna-pracesualny kodeks. Paśla hetaha ŭ režymu źjaviłasia mahčymaść zavočna sudzić biełarusaŭ, jakija znachodziacca za miažoj. Pieršymi, kaho pačali sudzić pa śpiecvytvorčaści, akazalisia administratary «Čornaj knihi Biełarusi», pakul ich sprava razhladajecca. 26 śniežnia vynieśli pieršy zavočny prysud. Alaksandry Hierasimieni dali 12 hadoŭ kałonii ahulnaha režymu, Alaksandru Apiejkinu — 12 hadoŭ pazbaŭleńnia voli ŭzmocnienaha režymu.
«Ekstremistaŭ» pakinuć biez hramadzianstva
U śniežni deputaty ŭnieśli źmieny u Zakon «Ab hramadzianstvie Respubliki Biełaruś». Paśla jaho padpisańnia Łukašenkam va ŭładaŭ źjavicca mahčymaść pazbaŭlać hramadzianstva apanientaŭ režymu, jakija žyvuć za miažoj.
Rabić heta možna budzie «ŭ suviazi z najaŭnaściu prysudu, jaki ŭstupiŭ u zakonnuju siłu, jaki paćviardžaje ŭdzieł u ekstremisckaj dziejnaści abo pryčynieńnie ciažkaj škody intaresam Respubliki Biełaruś».
Abmiežavańnie na vyjezd z krainy
KDB na paŭhoda zmoža abmiežoŭvać vyjezd z krainy ŭ vypadkach, kali jon «supiarečyć intaresam nacyjanalnaj biaśpieki Respubliki Biełaruś». Pavodle zakonaprajekta, vyjezd budzie zabaronieny tym, u dačynieńni da kaho viadziecca administracyjny praces, a rašeńnie sudom pakul nie pryniataje.
Taksama novy zakon musić źmianić paradak vyjezdu dla ŭsich pryzyŭnikoŭ i hramadzian da 27 hadoŭ, zaličanych u zapas pa stanie zdaroŭja biez prachodžańnia terminovaj vajennaj słužby abo słužby ŭ reziervie. Z ahučanaj infarmacyi vynikaje, što jany zmohuć vyjazdžać na PMŽ za miežy krainy tolki sa zhody vajenkamata.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary