Vyras biez baćki, siadzieŭ u tureckaj turmie i šeść razoŭ moh uznačalić Rasiju. Zhadvajem, kim byŭ Žyrynoŭski
6 krasavika stała viadoma pra śmierć Uładzimira Žyrynoŭskaha. Zhadvajem asnoŭnyja fakty ź bijahrafii skandalnaha palityka i jaho vykazvańni pra Biełaruś i Łukašenku.
Vyras biez baćki
Uładzimir Žyrynoŭski naradziŭsia 25 krasavika 1946 hoda ŭ Ałma-Aty, kudy departavali jaho baćku, Volfa Ejdelštejna, ahranoma i kamiersanta. Siamja Ejdelštejnaŭ pieršapačatkova žyła ŭ Vałynskaj hubiernii Rasijskaj impieryi, na terytoryi, što paśla hramadzianskaj vajny adyšła pad kiraŭnictva Polščy. Paśla taho, jak Zachodniaja Ukraina trapiła pad uładu SSSR, siamju Ejdelštejnaŭ i departavali ŭ Kazachstan.
Tam Volf ažaniŭsia z maci budučaha lidara ŁDPR, ale ž u krasaviku 1946 hoda raźvitaŭsia z rodnymi — jaho znoŭ departavali, na hety raz u Polšču. Apošni raz jon bačyŭ žonku i syna letam 1946 hoda, kali tyja pryjechali da jaho, paźniej sustrecca nie dazvalali ŭłady. Volf Ejdelštejn pamior u Izraili ŭ 1983 hodzie.
Uziaŭ proźvišča pieršaha muža maci
Andrej Žyrynoŭski — tak zvali pieršaha muža maci Uładzimira. Jon niekali słužyŭ u orhanach NKUS, byŭ zvolnieny ŭ 1937 hodzie za stratu słužbovych dakumientaŭ. Paźniej Andrej Žyrynoŭski pracavaŭ kiraŭnikom lasnoha adździeła kiravańnia Turkiestana-Sibirskaj darohi, pamior ad suchotaŭ u 1944 hodzie. Tady Alaksandra, jaho ŭdava, i vyjšła zamuž za sasłužyŭca Žyrynoŭskaha — Volfa Ejdelštejna.
Nieviadoma, kali kankretna Uładzimir staŭ Žyrynoŭskim. Pa adnych źviestkach, heta zdaryłasia paśla jaho pastupleńnia ŭ instytut, pa inšych — Uładzimir zaŭsiody mieŭ hetaje proźvišča, a siabry ŭ dvary navat nazyvali jaho «Žyryk».
Vyvučaŭ tureckuju movu i litaraturu
U druhoj pałovie 60-ch Uładzimir Žyrynoŭski vučyŭsia ŭ Instytucie ŭschodnich moŭ pry MDU im. Łamanosava, śpiecyjalnaść — tureckaja mova i litaratura. Paralelna z hetym vyvučaŭ mižnarodnyja adnosiny va Univiersitecie marksizmu-leninizmu.
Jašče ŭ studenckija hady Žyrynoŭski zacikaviŭsia palitykaj. U krasaviku 1967 hoda jon napisaŭ list na imia Brežnieva pra toje, što krainie patrebnyja reformy ŭ niekalkich halinach — adukacyi, sielskaj haspadarcy dy haradskim kiravańni. Ale ruplivamu studentu chutka patłumačyli, što hetyja prapanovy «nierealnyja pa finansavych i niekatorych palityčnych mierkavańniach».
Byŭ aryštavany za «kamunistyčnuju prapahandu»
U 1969 hodzie, kali Žyrynoŭski pajechaŭ pracavać stažoram-pierakładčykam u Turcyju, jon trapiŭ u nieardynarnuju historyju. Jaho, savieckaha studenta-čaćvierakurśnika, aryštavali «za kamunistyčnuju prapahandu» i vysłali z Turcyi. Vina Uładzimira była ŭ tym, što jon nibyta razdavaŭ znajomym znački z vyjavaj ci to Lenina, ci to Marksa — chacia jon sam tłumačyŭ heta tym, što na značkach byli vyjavy Maskvy i Puškina, i turki prosta pierabłytali rasijskaha i niamieckaha kłasikaŭ.
Tureckaja turma jašče adhuknułasia budučamu palityku: praz toj vopyt źniavoleńnia jaho nie ŭziali ŭ partyju, nie dali pastupić u aśpiranturu, na doŭhi čas zabaranili zamiežnyja padarožžy. Pa viartańni ŭ SSSR Žyrynoŭski adsłužyŭ u armii aficeram štaba akruhi, vyvučyŭ (u dadatak da tureckaj i francuzskaj) anhlijskuju i niamieckuju movy, pracavaŭ va ŭstanovach, źviazanych z zamiežnaj dziejnaściu.
Paźniej jon atrymaŭ jašče adnu adukacyju — jurydyčnuju, i ŭ 1983 hodzie zaniaŭ post kiraŭnika jurydyčnaha adździeła ŭ vydaviectvie «Mir».
Bałatavaŭsia na post prezidenta RSFSR
U mai 1988 hoda Žyrynoŭski ŭdzielničaŭ va ŭstanoŭčym źjeździe partyi «Demakratyčny sajuz», ale chutka syšoŭ ź jaje. Heta byŭ čas startu jaho palityčnaj karjery.
Razam z Uładzimiram Bahačovym, adnym z arhanizataraŭ «Demakratyčnaha sajuza», Žyrynoŭski zasnavaŭ Libieralna-demakratyčnuju partyju Savieckaha Sajuza, jakaja paźniej, u 1992 hodzie, atrymała imia Libieralna-demakratyčnaj partyi Rasii. U červieni 1991 hoda jon bałatavaŭsia na post prezidenta RSFSR i zaniaŭ treciaje miesca z vynikam u 7,81%.
22 śniežnia 1991 hoda Uładzimir Žyrynoŭski pryniaŭ udzieł u šmattysiačnym mitynhu suprać likvidacyi SSSR i abviaściŭ pratestujučym, što tyja, chto padpisaŭ Biełaviežskaje pahadnieńnie ab rospusku SSSR, buduć pryciahnutyja da kryminalnaj adkaznaści.
U 1993 hodzie Uładzimir Žyrynoŭski ŭpieršyniu akazaŭsia na pasadzie deputata Dziarždumy — u miescy, jakoje na budučyja dziesiacihodździ stanie jaho zornaj placoŭkaj. Jak kazaŭ palityk u 2011 hodzie, za čas svajoj pracy ŭ Dumie jon patraciŭ na ŭsie svaje publičnyja vystupy 16 tysiač hadzin.
U novaj Rasii Žyrynoŭski nie admoviŭsia ad idei zaniać prezidenckuju pasadu — jon udzielničaŭ u rasijskich vybarach ažno piać razoŭ, apošni raz u 2018 hodzie. Lepš za ŭsio, zhodna z aficyjnymi ličbamm, palityk prajaviŭ siabie na vybarach 2008 hoda, kali nabraŭ 9,35% hałasoŭ vybarščykaŭ.
Abliŭ Niamcova apielsinavym sokam u teleefiry
Pieršy viadomy skandał z udziełam Žyrynoŭskaha adbyŭsia ŭ červieni 1995 hoda. Padčas telepieradačy «Adzin na adzin» toj abliŭ sokam hubiernatara Nižaharodskaj vobłaści Barysa Niamcova i ledźvie nie pabiŭsia ź im. U dalejšym Žyrynoŭski adznačyŭsia hvałtam — słoŭnym i fizičnym — u bok žurnalistaŭ i inšych deputataŭ.
Prapanoŭvaŭ dać ruskim prava na ahniastrelnuju zbroju i mnahaženstva, a Navalnaha — asudzić na 15-20 hadoŭ
Adyjoznaść Žyrynoŭskaha prajaŭlałasia praź niestandartnyja i prosta dziŭnyja zakony, što jon płanavaŭ uvieści. Repliki palityka šyroka razychodzilisia i dobra dapamahali advieści ŭvahu rasijan ad inšych prablem. Lidar ŁDPR prapanoŭvaŭ uzakonić mnahaženstva (jak srodak palapšeńnia demahrafii), prava rasijan na ahniastrelnuju zbroju, źniać maratoryj na śmiarotnaje pakarańnie — a kali b praź niapravilny prysud zahinuŭ niavinny, Žyrynoŭski prapanoŭvaŭ kaźnić sudździu. Žyrynoŭski vykazvaŭsia za vybarnuju manarchiju ŭ Rasii, pryznačeńnie Pucina na pasadu Viarchoŭnaha praviciela krainy i toje, kab zamianić ciapierašni rasijski himn na «Božie, caria chrani». Kali ž u lutym 2021 hoda Alaksieja Navalnaha asudzili da pazbaŭleńnia voli, Žyrynoŭski kazaŭ, što «pa sukupnaści jon hadoŭ 15-20 pavinien atrymać».
Što da źniešniaj palityki, to Žyrynoŭski vystupaŭ za ŭvachodžańnie Biełarusi i Ukrainy ŭ skład Rasii, padtrymlivaŭ rasijskuju akupacyju Danbasa i kazaŭ pra mahčymy va Ukrainie dziaržpieravarot, u vyniku jakoha častka krainy ŭvojdzie ŭ skład Rasii. U 2014 hodzie, kali pačalisia bajavyja dziejańni ŭ Danbasie, Žyrynoŭski trapiŭ u sankcyjnyja śpisy Jeŭrasajuza i Kanady.
Zamiežnyja ŚMI časta abvinavačvali Žyrynoŭskaha ŭ antysiemityźmie, na što toj kazaŭ, što jaŭrei sami vinavatyja ŭ takim staŭleńni. Taksama ad Žyrynoŭskaha dastavałasia turkam, kazacham, šmat jakim z narodaŭ Kaŭkaza i kitajcam, što žyvuć na rasijskim Dalnim Uschodzie.
Rasijski libieralny refarmatar Jahor Hajdar adnojčy nazvaŭ Žyrynoŭskaha «samym papularnym fašysckim lidaram Rasii».
Kazaŭ, što Łukašenka ździekujecca z płaniety
U časy, kali da Biełarusi dakaciŭsia kavid, Žyrynoŭski pačaŭ šmat vykazvacca pra situacyju ŭ Biełarusi. Jon vykazvaŭ supraćlehłyja mierkavańni nakont Łukašenki: u siaredzinie sakavika 2020-ha prapanavaŭ jamu vypić za zdaroŭje rasijan i biełarusaŭ, a mienš čym praz dva tydni kamientavaŭ toje, što ŭ Biełarusi padčas kavidu nie admianiali spartovyja spabornictvy, słovami «Łukašenka ździekujecca z płaniety».
Na pačatku žniŭnia 2020 hoda palityk kazaŭ, što kali Łukašenka vyjhraje prezidenckija vybary, heta moža skončycca vajskovym buntam, i Łukašenka moža być vymušany pakinuć krainu. Lidar ŁDPR spračaŭsia ŭ žyvym efiry ź viadučym radyjo «Echa Maskvy» Alaksiejem Naryškinym pra toje, ci ŭvojdzie Biełaruś da kanca 2020 hoda ŭ skład Rasii, i prapanoŭvaŭ razam ź Biełaruśsiu dałučyć da Rasii Armieniju i Azierbajdžan.
A ŭ sakaviku 2021 hoda praz Žyrynoŭskaha ŭ skandał trapiła biełaruskaja apazicyjanierka Volha Karač. U efiry jaje jutub-kanała palityk raskazvaŭ pra dałučeńnie Biełarusi da Rasii — i Karač nie skazała ni słova suprać hetaj idei.
Zrabiŭ vosiem pryščepak ad kavidu — i ad jaho ž pamior
U vieraśni 2020 hoda palityk atrymaŭ dźvie dozy pryščepki «Sputnik V». Praź niekalki miesiacaŭ, kali ŭzrovień imunitetu źniziŭsia, Žyrynoŭski zrabiŭ ukoł vakcyny «Sputnik Łajt», a paźniej jašče i atrymaŭ nazalnuju viersiju «Sputnika». Za 2021 hod jon paśpieŭ atrymać jašče čatyry pryščepki, ale ŭžo vakcynaj «KoviVak», što ličycca mienš efiektyŭnaj u paraŭnańni sa «Sputnikam».
Na pačatku lutaha Žyrynoŭskaha špitalizavali z dvuchbakovaj pnieŭmanijaj, jakaja raźviłasia na fonie zaražeńnia štamam «amikron». U kancy lutaha palityka ŭviali ŭ miedykamientoznuju komu, i 6 krasavika aficyjna abviaścili pra jaho śmierć.
Kamientary