Ci chočuć našy dzieci, kab my raskazvali pra ich žyćcio ŭ sacyjalnych sietkach?
U našy dni cełaje pakaleńnie dziaciej, jakija z padačy baćkoŭ stali hierojami sacyjalnych sietak, pačynaje darosłaje žyćcio. Nie ŭsim ź ich padabajucca ličbavyja viersii siabie.
16.07.2023 / 14:47
9-hadovaja Naścia Radzinskaja, hierainia papularnaha dziciačaha jutub-šou Like Nastya. Fota: instahram
Dzieci, čyje fota i historyi baćki vykarystoŭvali jak kantent dla sacyjalnych sietak, siońnia ŭžo dastatkova darosłyja, kab mieć svajo mierkavańnie, i mnohija ź ich vykazvajuć zaniepakojenaść z nahody svajoj publičnaści.
NPR pryvodzić u prykład dačku sumna viadomaj błohierki Chizer Armstranh, jakaja ŭ mai skončyła žyćcio samahubstvam praz baraćbu z depresijaj i ałkaholnaj zaležnaściu — baraćbu, pra jakuju jana adkryta raspaviadała lehijonam svaich paśladoŭnikaŭ.
U 2001 hodzie Armstranh zapuściła sajt Dooce.com, i toje, što pačynałasia jak svajho rodu anłajn-dziońnik, chutka pieratvaryłasia ŭ adzin z samych papularnych «mamčynych błohaŭ» u internecie.
Adnak, niahledziačy na hety pośpiech, Chizer kazała, što być upłyvovym čałaviekam — nie zaŭsiody lohka. Jana pryznavałasia, što joj usio ciažej i ciažej vytrymlivać svaju publičnaść i što časam heta stanovicca pakutaj.
Raspaviadajučy pra svaju siamju ŭ siecivie, žančyna pryciahnuła ŭvahu nie tolki da siabie, ale i da svaich dziaciej, jakija časta fihuravali ŭ jaje materyjałach. Jaje dačka Leta Eliz Armstranh, jakoj ciapier 19 hadoŭ, kaža, što paviedamleńni ŭ maminym błohu paŭpłyvali i na jaje.
Leta pamiataje, jak časam čytała dopisy svajoj mamy i razumieła, što dla čytačoŭ usio było «prycharošana». «Ja była krychu zasmučanaja, bo ŭvieś hety kantent, źviazany sa mnoj, raźmiaščaŭsia ŭ sacsietkach, ale jon nie byŭ nasamreč pra mianie, — kaža dziaŭčyna. — Mnie prosta niajomka».
Siońnia Leta padaje zajaŭki na pracu i stažyroŭki i dumaje pra toje, jak hety ličbavy śled budzie ciahnucca za joj.
Vynikam taho, što niekatoryja maci aktyŭna aśviatlajuć žyćcio svaich dziaciej, stanovicca toje, što časta siabry i nastaŭniki ŭ škole ŭ kursie ŭsich padziej — ad sprečak pamiž baćkami da inšych padrabiaznaściej z siamiejnaha žyćcia. Časta hetyja historyi, raskazanyja z punktu hledžańnia maci, mohuć być pierabolšanyja abo niepraŭdziva raskazanyja aŭdytoryi.
Taksama niekatoryja dzieci z małych hadoŭ stanoviacca «mikraznakamitaściami» i pryzvyčajvajucca da taho, što im uvieś čas pišuć nieznajomyja ludzi. Dobra, kali hetyja ludzi kažuć dobryja słovy i padtrymlivajuć. Ale časam jany pišuć paviedamleńni, jakija pierachodziać miežy pavahi i prystojnaści.
Ci mažliva dzialicca dziciačym kantentam biaśpiečna?
Vidavočnyja mahčymyja niehatyŭnyja nastupstvy «pijaru» dziciaci — kradziež asabistych danych i raspaŭsiudžvańnie złamyśnikami pryvatnaj infarmacyi «nie pa pryznačeńni».
Jeŭrapiejskaja piedyjatryčnaja asacyjacyja ŭ artykule, apublikavanym u minułym miesiacy, taksama źviarnuła ŭvahu, što isnavańnie takoha kantentu «moža nanieści emacyjnuju škodu, vyklikać soram i źbiantežanaść» dziciaci pa miery taho, jak jano budzie staleć.
Džon Oŭts, psichołah i člen Kamiteta pa etycy Brytanskaha psichałahičnaha tavarystva, raić upłyvovym baćkam, jakija chočuć adkazna padychodzić da pakazu dziaciej u svaich sacsietkach, vykarystoŭvać toj ža padychod, što i prafiesijnyja miedyjaarhanizacyi padčas pracy ź niepaŭnaletnimi.
«Hałoŭny pryncyp — pavaha aŭtanomii, hodnaści i niedatykalnaści pryvatnaha žyćcia», — kaža Oŭts.
Mahčyma, niekatoryja baćki majuć dobryja namiery, ale nie ŭśviedamlajuć ryzyki, źviazanaj z uździejańniem sacyjalnych sietak, nie tolki psichałahičnaj, ale i inšaj škody, naprykład, traplańnia kantentu ŭ čužyja ruki.
U chodzie rasśledavańnia, praviedzienaha aŭstralijskim uradam u 2015 hodzie, byli praanalizavany dziasiatki miljonaŭ vyjaŭ na sajtach z dziciačaj parnahrafijaj i było vyśvietlena, što kala pałovy vyjaŭ uziata z sacyjalnych sietak.
Palityki pačynajuć źviartać uvahu
Zakony ab dziciačaj pracy byli napisanyja dla fizičnych pracoŭnych miescaŭ i fizičnaj vytvorčaści. Ale jany nikoli nie praduhledžvali anłajn-profilaŭ brendaŭ i stvareńnia kantentu. Ciapier heta novaja realnaść, i palityki adčuvajuć važnaść prapracoŭki hetaj temy.
Zakonaprajekt, niadaŭna ŭniesieny na razhlad u štacie Vašynhton, pavinien spraścić dla dziaciej mahčymaść vydalać fota i videa, jakija niekali raźmiaścili ich baćki, kali dzieci dasiahnuć paŭnalećcia. Hety zakon najpierš nakiravany na baćkoŭ, jakija atrymlivajuć prybytak ad fatahrafij i videa svaich dziaciej z dapamohaj firmovaha kantentu. Meta — dać dziciaci pravy na jaho vyjavy, kab jamu płacili za ŭdzieł u stvareńni kantentu hetak ža, jak płaciać dzieciam u Halivudzie.
Padobny zakonaprajekt taksama byŭ niadaŭna razhledžany ŭ štacie Ilinojs i, jak čakajecca, budzie padpisany hubiernataram. Hety zakon, adnak, nie daje dzieciam prava vydalać kantent samastojna.
Čytajcie jašče:
«Heta novaja norma». Jak sacsietki źmianiajuć mozh padletkaŭ — navukovaje daśledavańnie
«Čamu finskija dzieci śpiać u kardonnych skrynkach?» Niezvyčajnaja ideja ź Finlandyi
Pieraasensavańnie mužnaści: što takoje być mužčynam siońnia?