Гісторыя2121

Дзе знаходзілася першая друкарня на Беларусі?

Беларускі гісторык Мікола Волкаў зрабіў спробу лакалізаваць друкарню, якая працавала на распаўсюд культуры Рэнесансу і ідэй Рэфармацыі.

Берасцейская Біблія багата ўпрыгожаная гравюрамі і іншым кніжным дэкорам. Фота: «Літфонд»

Сваімі здагадкамі наконт размяшчэння Берасцейскай друкарні ён падзяліўся на сваёй старонцы ў фэйсбуку.

Першая беларуская друкарня была заснавана ў Берасці ў 1553 годзе пад заступніцтвам дзяржаўнага дзеяча, кальвініста Мікалая Радзівіла Чорнага. Яна дала магутны штуршок да развіцця кнігадрукавання ў Вялікім Княстве Літоўскім, следам за ёй узнік яшчэ шэраг друкарняў, якія працавалі на распаўсюд культуры Рэнесансу і ідэй Рэфармацыі.

Берасцейская Біблія багата ўпрыгожаная гравюрамі і іншым кніжным дэкорам. Фота: «Літфонд»

Берасцейская друкарня забяспечвала высокі паліграфічны ўзровень. Яна выпусціла больш за сорак выданняў на польскай і лацінскай мовах розных тэматык і зместу, у афармленні якіх шырока выкарыстоўвалася рэнесансавая графіка.

Найбольш выдатным творам, створаным у гэтай друкарні, лічыцца Берасцейская Біблія 1563 года, якая змяшчае поўны тэкст Святога пісання на польскай мове.

План старога Брэста, накладзены на спадарожнікавы здымак Брэсцкай крэпасці. У кружочку — меркаваны палац Чартарыйскіх. Фота: фэйсбук Міколы Волкава.

Мікола Волкаў звярнуў увагу на мураваны будынак, вядомы як палац Чартарыйскіх, які размяшчаўся на заходнім баку рынка старога Берасця.

Першапачаткова на гэтым месцы ў сярэдзіне XVI стагоддзя быў двор пушкара Марка Зубрыцкага.

Пасля смерці бяздзетнага Марка Зубрыцкага яго пляц адышоў манарху, двор ператварыўся ў сядзібу гарадскога кіраўніцтва. Распараджаўся ім берасцейскі стараста Мікалай Радзівіл Чорны.

Верагодна, што менавіта тут Радзівіл і размясціў у 1550-я гады сваю друкарню, дзе пабачыла свет знакамітая Берасцейская Біблія. 

Берасце на малюнку шведскага інжынера Эрыка Дальберга 1657 года.

Мікалай Радзівіл Чорны памёр у 1565 годзе. Ягоная друкарня спыніла сваю працу ў 1570-я гады, пасля чаго пляц мог адысці да іншага берасцейскага старосты — Астафея Валовіча. У канцы стагоддзя ён пабудаваў тут камяніцу. Верагодна, што яе можна нават пабачыць на малюнку горада, выкананым шведскім інжынерам Эрыкам Дальбергам у 1657 годзе.

Пазней гэтую камяніцу пад свой палац перабудавалі князі роду Чартарыйскіх, трое прадстаўнікоў якога ў XVIII стагоддзі былі берасцейскімі войтамі. Гэты палац добра бачны на расійскіх планах горада.

У часы існавання расійскай крэпасці XIX-XX стст. на гэтым месцы нічога не будавалася, таму ў зямлі могуць быць падмуркі і нейкія цікавыя сляды ад палаца Чартарыйскіх, камяніцы Валовічаў і, магчыма, друкарні Радзівіла.

Радзівілаўская Біблія, выстаўленая на расійскім аўкцыёне. Фота: «Літфонд»

Радзівілаўская Біблія, выстаўленая на расійскім аўкцыёне. Фота: «Літфонд»

Сёння ў кнігасховішчах Расіі і Літвы захоўваецца каля 20 асобнікаў Берасцейскай Бібліі, у той час як у Беларусі, дзе яна была створана, маецца ўсяго тры асобнікі. Яшчэ адзін асобнік спрабавалі летась прадаць на расійскім аўкцыёне — імаверна, былы беларускі міністр.

«Наша Нiва» — бастыён беларушчыны

ПАДТРЫМАЦЬ

Каментары21

  • чел
    07.05.2024
    вы определитесь уже,  "навуковцы".  Скорина печатал в Вильне на "русском"  - это была "беларуская" друкарня или НЕТ? Она была первая или нет?  Или она была литовской?   В Бресте печатали на польском... Но друкарня  - беларуская, да еще первая.  Может хватит уже делить на "беларуские" и "литовские" "польские". ?  В то время было ЕДИНОЕ государство. И не было никаких "беларусов". Народы назывались по другому.     Искусственные условные границы государственного образования БССР появились только после Второй Мировой Войны.  И резали их ПО Живому. КАК можно изучать историю тех времен  в отрыве от  Литвы или Польши ?   Вильня была столицей центром всего края.  Еще в 60 80 годы прошлого века это чувствовалось на западе БССР.  
  • Ноунэйм
    07.05.2024
    Разумно было бы обозначить место друкарни на современной карте - для читателей, которые плохо ориентируются в географии Бреста.
    Из статьи понятно, это это место находится где-то на территории крепости.
  • Сяргей Нікалаевіч
    07.05.2024
    чел, напішыце калі ласка яшчэ нешта пра вашы думкі наконт гісторыі. Я пішу дысертацыю па тэме інтэрпрэтацыі гісторыі шырокімі коламі насельніцтва. Вы як раз вельмі цікавы і каларытны прадстаўнік. Калі яшчэ напішаце ваш год нараджэння, горад пражывання і прафесію, то буду вельмі-вельмі ўдзячны.

Пабачыўшы вайну, не ведаў, як жыць далей. Маналог беларускі, якая перажыла суіцыд мужа8

Здароўеяк дапамагчы тым, у каго пайшоў блізкі?8

Пабачыўшы вайну, не ведаў, як жыць далей. Маналог беларускі, якая перажыла суіцыд мужа

Усе навіны →
Усе навіны

Выйшаў на волю па памілаванні 74-гадовы палітвязень Барыс Кучынскі

«Ляцелі вельмі нізка». Лукашэнка прызнаў пралёт дронаў над Беларуссю13

Дзіця згубіла гадзіннік з SIM-картай, а хтосьці аформіў на яе «крэдыт», але спаліўся на дробязі1

У Польшчы беларуса затрымалі з кантрабанднымі цыгарэтамі і кулямётам2

Падчас тэракту ў Тэль-Авіве жанчына выратавала маленькага сына, закрыўшы яго ад куль сваім целам3

Лукашэнка: Мы не збіраемся ваяваць з украінцамі. І яны не хочуць з намі ваяваць21

Асуджанаму на 20 гадоў анархісту дадалі яшчэ два гады

Верасень зноў стаў рэкордным па спёцы. Паглядзелі, наколькі пацяплела ў Беларусі за апошнія 25 гадоў3

Пуцін фактычна запрасіў Лукашэнку на свой дзень народзінаў7

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Пабачыўшы вайну, не ведаў, як жыць далей. Маналог беларускі, якая перажыла суіцыд мужа8

Здароўеяк дапамагчы тым, у каго пайшоў блізкі?8

Пабачыўшы вайну, не ведаў, як жыць далей. Маналог беларускі, якая перажыла суіцыд мужа

Галоўнае
Усе навіны →