Minkultury zaviarnuła prajekt patryjatyčnaha łahiera na terytoryi Bresckaj krepaści

Budaŭničaja aktyŭnaść na terytoryi krepaści mahła pieraškodzić Bresckaj krepaści trapić u śpis Suśvietnaj spadčyny JUNIESKA.

30.09.2024 / 08:00

Prajekt pierabudovy. Novy fasad całkam zakryvaŭ histaryčny budynak. Fota: Vajenprajekt

Ministerstva kultury nie padtrymała prajekt rekanstrukcyi, raspracavany instytutam «Vajenprajekt», jaki padparadkoŭvajecca Ministerstvu abarony Biełarusi.

Pra heta ŭ svaim tyktoku paviedamiŭ brescki prarasijski aktyvist Piotr Picko. Jon z paplečnikami taksama vystupaŭ suprać prajekta, ale pa svaich pryčynach — bo «zamiest abjekta ruskaj fartyfikacyi źjavicca budynak u styli, jaki nahadvaje polski kanstruktyvizm». Prarasijskija dziejačy asabliva pieražyvali za naściennuju vyjavu pieršaha himna SSSR, jaki prasłaŭlaje Stalina.

Pra płany stvaryć u Bresckaj krepaści Respublikanski centr patryjatyčnaha vychavańnia zajaviŭ ministr abarony Viktar Chrenin u listapadzie 2020 hoda, kali byli zadušany pratesty i pačałasia prasavieckaja ideałahičnaja pierabudova Biełarusi.

Pad novy ideałahičny prajekt patryjatyčnaha centra ŭ pačatku vieraśnia 2023 hoda Ministerstva kultury Biełarusi admysłova źmianiła rehłamienty achovy krepaści.

Frahmient schiemy zon achovy krepaści z kaziematami tenalnaha frontu. U vieraśni 2023 hoda ŭ zony achovy ŭnieśli źmianieńni, kab stvaryć patryjatyčny centr. Fota: Prajekt zon achovy Bresckaj krepaści

U novym prajekcie zon achovy dazvolili stvareńnie spartyŭnych placovak i zbudavańniaŭ, rekanstrukcyju budynka kuchni-stałovaj «z pavieličeńniem płoščy zabudovy i zachavańniem isnujučaj vyšyni hetaha budynka», a taksama dazvolili źmianić histaryčnuju płanirovačnuju strukturu dla budaŭnictva inžynierna-transpartnaj infrastruktury pad centr patryjatyčnaha vychavańnia moładzi.

Bolš rańni prajekt rekanstrukcyi kazarmaŭ nie praduhledžvaŭ kardynalnaha źmianieńnia abličča pomnika. Fota: sajt Vajenprajekta

Pieršapačatkova prajekt rekanstrukcyi kazarmaŭ nie praduhledžvaŭ kardynalnaha źmianieńnia abličča pomnika. Ale paśla prajekciroŭščyki «Vajenprajekta» adčuli poŭnuju svabodu: zaprajektavali pierad adzinym fasadam kaziemataŭ tenalnaha frontu krepaści jašče novy fasad, pavialičyŭšy karysnuju płošču. 

Novy fasad całkam zakryvaŭ histaryčny budynak. Fota: Vajenprajekt

Kaziematy, pabudavanyja ŭ 1864 hodzie ŭ vale kala Kanstancinaŭskaj (Paŭnočna-Zachodniaj) bramy, heta hrupa z 20 asobnych pamiaškańniaŭ, pierakrytych cylindryčnymi sklapieńniami i zasypanych ziamloj. Nie ŭsie kaziematy złučalisia pamiž saboj, jany byli padzieleny na čatyry siekcyi z asobnymi ŭvachodami. Mienavita hety fakt uskładniaŭ rekanstrukcyju zbudavańnia pad novyja patreby.

Interjer novaj prybudovy. Źleva kolišni fasad kazarmy, u jakim aŭtentyčnyja ścieny chočuć zamianić vialikimi vitražami. Fota: Vajenprajekt

Novaje prajektnaje rašeńnie «Vajenprajekta» dvojčy parušała zakon. Pa-pieršaje, dla jaho realizacyi prapanoŭvali razabrać aŭtentyčnyja fasady pomnika architektury i ŭstavić zamiest ich šklanyja vitražy. Pa-druhoje, novy fasad zakryvaŭ stary, a Kodeks ab kultury adnaznačna zabaraniaje stvarać vizualnyja pieraškody dla ŭsprymańnia historyka-kulturnych kaštoŭnaściej.

Śpiecyjalisty ŭ śfiery achovy spadčyny vykazvali zaściarohi, što ciapierašniaje Ministerstva kultury, jakoje tak lohka zaćvierdziła źmianieńnie rehłamientaŭ achovy na pomniku 0-j katehoryi, hetak ža lohka ŭzhodnić i adstupleńnie ad svajho asnoŭnaha pravavoha dakumienta dziela ideałahičnych patreb.

Ale, mahčyma, na rašeńnie viedamstva paŭpłyvaŭ toj fakt, što ŭviesnu Bresckaja krepaść razam z Mamajevym kurhanam była ŭniesiena Rasijaj u składzie naminacyi «Miemaryjały hierojam Vialikaj Ajčynnaj vajny» ŭ papiaredni śpis Suśvietnaj spadčyny JUNIESKA.

Budaŭničaja aktyŭnaść na terytoryi krepaści mahła b pieraškodzić atrymańniu vysokaha statusu — i daviałosia rasstaŭlać pravilnyja pryjarytety pamiž dvuma ideałahičnymi prajektami.

Prarasijskija aktyvisty bjuć tryvohu: u Bresckaj krepaści zamazali saviecki nadpis «zdieś rabotał Pavłov»

Łukašystaŭ zaniepakoiła źniščeńnie spadčyny. Ale jość niuans

Ministerstva kultury zahadała prybrać z budynka na terytoryi Bresckaj krepaści cytaty Stalina i pakarać aŭtaraŭ 

Rasija ŭniesła ŭ papiaredni śpis JUNIESKA Bresckuju krepaść. Ale čamu Rasija?

F. Raŭbič