Na poŭnačy Biełarusi znajšli draŭlany koŭš uzrostu piramidy Chieopsa
Staražytnyja ludzi na jeŭrapiejskim kantyniencie vykarystoŭvali zvykłyja nam u pobycie rečy, ale z-za ŭpłyvu času tolki redkija ź ich dajšli da ciapierašniaha času. Jak sučasnym biełaruskim archieołaham udałosia znajści ŭnikalny artefakt, piša Sputnik.
09.08.2024 / 16:03
Fota: Maksim Čarniaŭski
Vyraby z dreva, skury abo kości — žadanyja znachodki dla ŭsich archieołahaŭ, tamu što pralivajuć śviatło na štodzionnaje žyćcio staražytnych ludziej. Na žal, takija pradmiety drenna zachoŭvajucca ŭ ziamli. Tamu daśledavańni tarfianikaŭ u hetym vypadku vyratavańnie dla navukoŭcaŭ. Torf — idealny kansiervant, jaki nie prapuskaje pavietra, a bieź jaho niemahčymy praces raskładańnia arhaniki.
Ekśpiedycyi na Kryvinski tarfianik na samaj poŭnačy Biełarusi — na miažy Biešankovickaha i Sieńnienskaha rajonaŭ — prachodziać užo šmat hadoŭ. Kožny raz navukoŭcam atrymoŭvajecca znajści novyja artefakty, źviazanyja z žyćciom staražytnych ludziej.
Padvieska z burštynu. Fota: Maksim Čarniaŭski
Idealny kansiervant
U hetym hodzie daśledavańni byli padzielenyja na dźvie častki: padvodnuju i naziemnuju. Pad vadoj pracavała śpiecyjalnaja navukova-daśledčaja hrupa ź Instytuta historyi NANB.
Pa słovach zahadčyka adździeła archieałohii pieršabytnaha hramadstva Maksima Čarniaŭskaha, raskopki pad vadoj treba było vieści, tamu što pomnik archieałohii Kryvina-3 sfarmavaŭsia ŭ epochu klimatyčna maksimalna nizkaha ŭzroŭniu vady, a heta druhaja pałova III tysiačahodździa da našaj ery.
«Na hetym pomniku idealnaja zachavanaść arhaniki. Kulturny płast zaŭsiody znachodzicca ŭ vadzie, a nad im jašče 1,5 mietra torfu», — rastłumačyŭ śpiecyjalist.
Pry hetym jon udakładniŭ, što ŭ takich umovach vydatna zachoŭvajucca nie tolki kostki abo burštyn, ale i dreva, kara i navat łubianyja viaroŭki i nitki. Heta robić dadzieny pomnik unikalnym, i pablizu padobnych jamu pa ŭmovach paprostu niama.
Koŭš z kačkaj
«My mała viedajem pra asnoŭny materyjał, ź jakoha rabili bolšaść rečaŭ u kamiennym vieku — pra dreva. U hetym hodzie nam trapiłasia šykoŭnaja draŭlanaja strała razam z tupym nakaniečnikam. Takija byli patrebnyja, kab źbivać drobnych pušnych źviaroŭ z dreva i nie psavać im futra», — skazaŭ archieołah.
Fota: Maksim Čarniaŭski
Čarniaŭski źviarnuŭ asablivuju ŭvahu, što hałoŭnaj znachodkaj staŭ draŭlany koŭš z ručkaj, pamieram pryblizna z dałoń darosłaha čałavieka.
«My dapuskajem, što na ručcy ŭ jaho stylizavanaja hałava kački, takuju vysnovu robim pa anałohii ź inšymi znachodkami. Heta ŭsio materyjały paŭnočnabiełaruskaj kultury, druhaja pałova III tysiačahodździa da našaj ery — pačatak II tysiačahodździa», — dadaŭ jon.
Pry hetym Čarniaŭski akcentavaŭ uvahu, što ŭzrovień apracoŭki draŭlanaha kaŭša vielmi vysoki, tamu što ŭ jaho tonkija ścienki i hłybokaja čaša, i kab jon byŭ novy — to ničym by nie adroźnivaŭsia ad pracy sučasnych majstroŭ.
«Heta ŭsio zroblena pry dapamozie kremieniu, tamu što tady nie było mietaličnych instrumientaŭ. Na im amal nie vidać śladoŭ apracoŭki», — kanstatavaŭ archieołah.
Cikava, što hety koŭš možna adrestaŭravać, niahledziačy na toje, što jon padzialiŭsia na niekalki častak paśla zdabyvańnia z vady, ale tolki paśla kansiervacyi. Tut biełaruskim navukoŭcam dapamahajuć kalehi z Ermitaža. Uvieś praces z zachavańniem technałohii moža raściahnucca na try hady.
Kramianiovy nakaniečnik strały. Fota: Maksim Čarniaŭski
Hlinianaja siakierka
Raskopki pad vadoj patrabujuć śpiecyjalnaj padrychtoŭki. Nieabchodnuju vučobu prajšoŭ navukovy supracoŭnik adździeła archieałohii pieršabytnaha hramadstva Siarhiej Linievič. Mienavita jamu paščaściła sioleta zdabyć draŭlany koŭš z-pad vady padčas daśledavańniaŭ, a taksama ŭnikalnuju hlinianuju siakierku.
Hlinianaja siakierka. Fota: Maksim Čarniaŭski
«Cikava, što ŭ adtulinie ŭ siakiercy zachavalisia frahmienty dreva. Chutčej za ŭsio, nam udasca vyznačyć, jakoje mienavita vykarystoŭvałasia dla stvareńnia dziaržalna», — vykazaŭ zdahadku archieołah.
Pavodle jaho słoŭ, padobnyja znachodki ŭžo sustrakalisia na terytoryi Jeŭropy — padobnaja siakierka była znojdziena i ŭ Biełarusi na terytoryi Padniaproŭja.
Linievič raskazaŭ, što navukoŭcy ličać takija siakierki albo dziciačymi cackami, albo rytualnaj zbrojaj. Pavodle jaho słoŭ, ciapier u archieołahaŭ jość pieršaja idealna i całkam zachavanaja siakierka z frahmientam ručki.
Archieołahi kažuć, što znajšli samyja staražytnyja mohiłki kamiennaha vieku ŭ Biełarusi
Na Miency raskapali ŭžo try rady hakavych draŭlanych kanstrukcyj FOTA
Siensacyjnaja znachodka na Miency — dla čaho našy prodki vykarystoŭvali hetu fihuru 1000 hadoŭ tamu?