Rasija sprabuje destabilizavać Nihieryju. Upadzie jana — upadzie ŭsia Zachodniaja Afryka
Pa ŭsioj Nihieryi, adnoj z najmacniejšych krain Afryki, vybuchnuli masavyja pratesty suprać ekanamičnaj palityki ŭrada. U častki demanstrantaŭ zaŭvažanyja rasijskija ściahi, jak heta ŭžo było padčas pratestaŭ u susiednich ź Nihieryjaj krainach, dzie potym adbylisia prakramloŭskija pieravaroty. Tłumačym, u čym vyklučnaść Nihieryi i čamu jaje mahčymy pierachod pad rasijski ŭpłyŭ stanie katastrofaj dla Zachadu.
08.08.2024 / 07:00
Nihieryjskija vajskoŭcy hladziać na antyŭradavych pratestoŭcaŭ z rasijskimi ściahami i najmitaŭ PVK «Vahnier». Usio heta adlustravana na karcie Afryki, dzie taksama paznačana sama Nihieryja sa svaim zialona-bieła-zialonym ściaham. Foty: Contributor Getty Images / French Army via AP / Chronicle.ng / vecteezy. Kałaž: «Naša Niva»
U šmatlikich haradach i rehijonach Nihieryi z 1 žniŭnia pačalisia masavyja antyŭradavyja pratesty z-za prablem z karupcyjaj, vysokaj inflacyi i hoładu. U demanstracyjach i biesparadkach udzielničajuć sotni tysiač nihieryjcaŭ, častka ź jakich pierakryvaje aŭtamahistrali, zachoplivaje administratyŭnyja budynki i zmahajecca z palicyjaj.
Siarod pratestoŭcaŭ taksama byli zaŭvažanyja ludzi z rasijskimi ściahami, jakija zaklikajuć da vajskovaha pieravarotu ŭ Nihieryi i źviartajucca da Uładzimira Pucina, «kab toj ich vyratavaŭ», paviedamlajuć ahienctva Reuters i nihieryjskija miedyja sa spasyłkaj na ŭłady krainy.
Ahulnanacyjanalny pratest, jaki ładzicca pad łozunham «End Bad Governance» («Dałoŭ drennaje dziaržkiravańnie»), byŭ vyklikany niezadavolenaściu ekanamičnymi reformami ŭrada Nihieryi na čale z prezidentam krainy Bołaj Cinubu, jakija pryviali da istotnaha skaračeńnia subsidyj na bienzin i elektraenierhiju, devalvacyi valuty i rekordnaj za tryccać hadoŭ inflacyi. Z-za hetaha pratestoŭcy patrabujuć admieny skandalnych reformaŭ i adstaŭki ŭrada razam z prezidentam.
Padčas demanstracyj i biesparadkaŭ zahinuli jak minimum 22 čałavieki (siarod ich jość adzin niepaŭnahadovy), bolš za 700 pratestoŭcaŭ byli aryštavanyja. U niekatorych rehijonach dziejničaje kamiendanckaja hadzina.
Častka nihieryjskich pratestoŭcaŭ vychodzić z rasijskimi ściahami i zaklikaje da vajskovaha pieravarotu na karyść Rasii. Niekatoryja demanstranty topčuć i psujuć svaje dziaržaŭnyja ściahi na fonie rasijskich (fota 1). Krynica: nihieryjskija miedyja i sacsietki
Nihieryjskija palicyjanty nasuprać antyŭradavych pratestoŭcaŭ. Fota: Sunday Alamba / AP Photo
Fakt najaŭnaści rasijskich ściahoŭ u častki pratestoŭcaŭ vyklikaŭ rezkuju reakcyju z boku nihieryjskich uładaŭ. Tak, prezident krainy Boła Cinubu sklikaŭ terminovuju naradu z kiraŭnikami dziaržaŭnych śpiecsłužb i armii, na jakoj abmiarkoŭvalisia kontrmiery suprać prarasijskich ahientaŭ upłyvu.
«My dakładna i adnaznačna papiaredžvajem, što nie dazvolim nikomu padymać zamiežny ściah u Nihieryi. Heta dziaržaŭnaja zdrada, i jana budzie razhladacca nami mienavita tak», — pryhraziŭ načalnik Hienštaba nihieryjskaj armii Krystafier Musa adrazu paśla narady z prezidentam, pieradaje Reuters.
Na fonie hetaha pasolstva Rasii ŭ Nihieryi paśpiašałasia zajavić miascovaj presie, što nie maje nijakaha dačynieńnia da źjaŭleńnia rasijskich ściahoŭ u nihieryjskich pratestoŭcaŭ, ale pry hetym dadało, što «rasijskija ściahi — heta asabisty vybar asobnych nihieryjcaŭ».
Dziejny prezident Nihieryi Boła Cinubu (u centry), jaki pryjšoŭ da ŭłady paśla vybaraŭ 2023 hoda. Cinubu ŭ svajoj palitycy aryjentavany na Zachad i ŭ pačatku svajho termina pamianiaŭ usich hienierałaŭ i kiraŭnikoŭ śpiecsłužbaŭ byłoha ŭrada krainy, jaki padtrymlivaŭ adnosna siabroŭskija adnosiny z Rasijaj. Fota: Olamikan Gbemiga / AP Photo
Uładzimir Pucin uśmichajecca byłomu prezidentu Nihieryi Muchamadu Buchary, jaki pryjechaŭ na samit Afryka-Rasija ŭ Sočy ŭ 2023 hodzie. Fota: Mikhail Svetlov / Contributor Getty Images
Jak paviedamlajuć miascovyja ŚMI, reakcyja nihieryjskaha ŭrada na rasijskija ściahi ŭ pratestoŭcaŭ adrazu pieratvaryłasia ŭ dziejańni. Tak, palicyja i śpiecsłužby Nihieryi na hety momant aryštavali bolš za 90 čałaviek, zaŭvažanych na pratestach z rasijskimi ściahami.
Siarod aryštavanych było siem hramadzian Polščy i šeść hramadzian Ispanii, jakija niekalki dzion razmachvali ściahami Rasii padčas manifiestacyj, pišuć bujnyja afrykanskija partały Sahara Reporters i The Spectacles sa spasyłkaj na pradstaŭnikoŭ nihieryjskich uładaŭ.
Aproč ich, byli taksama zatrymanyja kraŭcy, jakija vyrablali i raspaŭsiudžvali rasijskija ściahi ŭ natoŭpach pratestoŭcaŭ. Adzin z kraŭcoŭ pryjechaŭ z susiedniaha Nihiera, dzie niadaŭna da ŭłady šlacham vajskovaha pieravarotu pryjšła prarasijskaja chunta, paviedamili ŭ nihieryjskaj palicyi.
Pradstaŭniki palicyi taksama dadali, što ŭ Nihieryju prabralisia zamiežnyja najmity, kab destabilizavać situacyju. Pry hetym u palicyi zmaŭčali kolkaść i nacyjanalnaść najmitaŭ.
U dadatak da hetaha śpiecsłužby Nihieryi raspačali rasśledavańnie ŭ adnosinach da čatyroch top-čynoŭnikaŭ, jakija mahli arhanizoŭvać prarasijskija pratesty ŭ krainie, paviedamlaje nihieryjskaja štodzionnaja hazieta The Punch.
«Jość dokazy źniešniaha ŭpłyvu z udziełam čatyroch našych palitykaŭ, jakija ŭstupili ŭ zmovu z adnoj z zachodnieafrykanskich krain i adnoj z krain Jeŭropy, kab zładzić biesparadki i prapahandavać vykarystańnie ściahoŭ, jakija my bačym. Jany chočuć zrabić tut toje ž samaje, što adbyłosia ŭ niekatorych inšych krainach», — raspavioŭ haziecie The Punch pradstaŭnik nihieryjskich śpiecsłužb.
Inšyja krynicy ŭ śpiecsłužbach krainy taksama paviedamili, što ŭ arhanizacyi pratestaŭ byli zaŭvažanyja šyickija isłamisckija hrupoŭki, tradycyjna źviazanyja ź Iranam.
Čamu prarasijskija pratesty ŭspychnuli mienavita ciapier i čamu Rasii i Zachadu nastolki važnaja Nihieryja?
Nihieryja — samaja hustanasielenaja kraina Afryki (krychu bolš za 230 miljonaŭ čałaviek), jakaja zajmaje čaćviortaje miesca na kantyniencie pa ŭzroŭni VUP. Takoje ž miesca zajmaje i pa ŭzroŭni vajennaj mocy (sastupajučy tolki Jehiptu, Ałžyru i Paŭdniova-Afrykanskaj Respublicy), majučy 280 tysiač sałdat rehularnaj armii z mahčymaściu pryciahnuć na vypadak vajennaha stanovišča bolš za 100 miljonaŭ pryzyŭnikoŭ.
Nihieryja źjaŭlajecca viadučym sajuźnikam ZŠA ŭ Afrycy, žyvie pa demakratyčnych pryncypach, a taksama maje vielizarnyja zapasy nafty, pryrodnaha hazu i redkaziamielnych mietałaŭ.
Ale samaje važnaje: Nihieryja źjaŭlajecca vajskovym i ekanamičnym jadrom prazachodniaha błoku zachodnieafrykanskich krain ECOWAS — mocnaha rehijanalnaha abjadnańnia z ułasnym mytnym i valutnym sajuzam, ahulnym rynkam i orhanami ŭłady, kalektyŭnymi ŭzbrojenymi siłami i hetak dalej, jakoje isnuje ŭžo amal 50 hadoŭ i ŭ skład jakoha ŭvachodzić bolšaść krain Zachodniaj Afryki.
Členy ECOWAS u apošnija hady rehularna cierpiać ad sprobaŭ Rasii zładzić pieravaroty i pastavić u rehijonie łajalnyja vajskovyja chunty. U troch krainach u Kramla heta atrymałasia —Mali, Nihier i Burkina-Faso na praciahu mnohich hadoŭ uvachodzili ŭ skład ECOWAS, a zatym paśla prarasijskich pratestaŭ i pieravarotaŭ całkam trapili pad rasijski ŭpłyŭ, vyjšli z ECOWAS i vyhnali sa svajoj terytoryi zachodnija vojski i kampanii.
Zamiest ich chunty zaprasili da siabie rasijskija enierhietyčnyja karparacyi i najmitaŭ PVK «Vahnier», kab zdabyvać krytyčna važnyja dla Rasii lityj, uran i inšyja redkaziamielnyja resursy, paralelna vajujučy z vorahami miascovych prarasijskich režymaŭ i achoŭvajučy ad ich miescy zdabyčy syraviny.
Ciapierašnija suadnosiny sił u Zachodniaj Afrycy: čyrvonym koleram paznačany prarasijskija Mali, Nihier i Burkina-Faso (usie jany raniej byli čalcami ECOWAS, pakul u ich nie adbylisia vajskovyja pieravaroty), a šerym — usie astatnija 12 krain ECOWAS (razam ź Nihieryjaj), jakija vystupajuć suprać prarasijskich chuntaŭ u rehijonie. Fota: Pavan Kulkarni / Peoples Dispatch
Armija Nihieryi — adnoj z samych mocnych u vajskovym płanie krain prazachodniaha błoka ECOWAS i ŭsioj Afryki ŭvohule. Fota: Contributor Getty Images
Paśla vychadu z ECOWAS usie try prarasijskija chunty Mali, Nihiera i Burkina-Faso abjadnalisia ŭ tak zvanuju «Kanfiederacyju Sachiela» — vajskova-palityčny i ekanamičny aljans, jaki kapijuje ECOWAS, ale ŭ ciapierašnim svaim składzie vielmi słaby i izalavany ŭ pustyni biez vychadu da mora (značyć, biez zručnaj transparciroŭki zdabytych Rasijaj resursaŭ da siabie ci na suśvietnyja rynki).
Čytajcie taksama. Prarasijski rehijon Afryki, dzie zabili vahnieraŭcaŭ, abjadnaŭsia ŭ kanfiederacyju. Dziela čaho?
Kab vyrašyć hetuju prablemu, kanfiederacyi Sachiela nieabchodna pašyracca, a najbližejšymi krainami z kaštoŭnymi zachodnimi aktyvami, vialikimi zapasami pryrodnych resursaŭ i vychadam da mora źjaŭlajucca mienavita členy ECOWAS, jakich prarasijskija chunty pakul nie zdolnyja pieramahčy ŭ adkrytym bai.
Rehularnyja armii Mali, Nihiera i Burkina-Faso (ahułam 32 tysiačy sałdat pieravažna sa starym savieckim uzbrajeńniem) našmat sastupajuć kalektyŭnym uzbrojenym siłam krain ECOWAS (246 tysiač vajskoŭcaŭ z dostupam da zachodniaj zbroi).
Adnak hetaja pieravaha ECOWAS zbolšaha zabiaśpiečvajecca tolki adnym jaho členam — Nihieryjaj, jakaja źjaŭlajecca asnoŭnym fundataram arhanizacyi (30% biudžetu ECOWAS na Nihieryi), a bolš za pałovu sałdat u kalektyŭnych uzbrojenych siłach ECOWAS — nihieryjskija (143 tysiačy).
Nieskładana pradbačyć, što budzie, kali ŭ Nihieryi adbudziecca paśpiachovy prarasijski vajskovy pieravarot. Bieź Nihieryi ŭvieś błok ECOWAS sutykniecca ź vialikim kryzisam finansavańnia i biaśpieki ź pierśpiektyvaj raspaścisia całkam, što zrobić krainy Zachodniaj Afryki lohkaj zdabyčaj dla Rasii i pieratvoryć ceły rehijon u rasijskuju votčynu.
A heta, u svaju čarhu, za košt manapalisckaha dostupu da bahatych pryrodnych resursaŭ rehijonu dazvolić Kramlu amal całkam pazbavicca svajoj syravinnaj i technałahičnaj zaležnaści ad Zachadu dla padtrymlivańnia svajoj ekanomiki i armii, što moža zrabić zachodnija ekanamičnyja sankcyi suprać Rasii biessensoŭnymi.
Bolš za toje, heta moža zrabić Rasiju daminujučym hulcom na suśvietnych rynkach redkaziamielnych mietałaŭ, enierhanośbitaŭ i paliva, što dazvolić Kramlu dyktavać umovy Zachadu, jaki sam krytyčna zaležyć ad resursaŭ Zachodniaj Afryki. Adnoj z takich umovaŭ moža być jakraz dazvoł zachodnim kampanijam praciahvać zdabyvać resursy ŭ rehijonie ŭ abmien na bieśpierabojnuju pastaŭku peŭnych zachodnich technałohij i kampanientaŭ u Rasiju.
U Afrycy moža vybuchnuć jašče adna vialikaja vajna. I vahnieraŭcy kruciacca pobač