Ałkahol, mikrakredyty, Stambuł. Polskija śpiecsłužby nakapali novaje pra ŭciekłaha sudździu Šmita
Kontrvyviedka i prakuratura Polščy padazrajuć, što sudździa Tomaš Šmit, jaki viasnoj uciok u Biełaruś, supracoŭničaŭ ź biełaruskaj vyviedkaj jak minimum hod, piša «Biełsat» sa spasyłkaju na «Gazeta Wyborcza».
12.06.2024 / 14:12
Žurnalisty «Vyborčaj» parazmaŭlali ź infarmataram, jaki viedaje detali rasśledavańnia polskich prakuratury i kontrvyviedki pra dziejnaść Tomaša Šmita, i ź ludźmi, jakija kantaktavali sa Šmitam u apošni čas.
Uciekłaha sudździu padazrajuć u pracy na biełaruskuju vyviedku ad jaho źjaŭleńnia na pres-kanfierencyi ŭ Biełarusi 6 traŭnia. Pavodle krynicy vydańnia, Šmit pryjechaŭ u Biełaruś praź pierachod «Tarespal — Bieraście» jašče 28 krasavika — u pieršy dzień svajho zahadzia zapłanavanaha adpačynku. Jak usie, doŭha stajaŭ u zatory pierad miažoj, pierajšoŭ za 24 hadziny. Dy historyja suviaziaŭ Šmita ź Biełaruśsiu pačynajecca zadoŭha da taho dnia.
Jon užo byvaŭ u Biełarusi — i zahadkava lataŭ u Tureččynu
Vysnovy kontrvyviedki i prakuratury pakazvajuć, što Šmit, imavierna, ustalavaŭ kantakt ź biełaruskimi słužbami jak minimum za hod da vyjezdu z Polščy. U słužbach paćvierdzili, što sudździa pieršy raz pajechaŭ u Miensk hod tamu, znachodziŭsia ŭ Biełarusi z 7 pa 10 červienia 2023 hoda.
A ŭ śniežni 2023 hoda, niezadoŭha da Kaladaŭ, Šmit palacieŭ na dva dni ŭ Stambuł. Druhaja vandroŭka vyklikaje padazreńni, bo tureckuju stalicu nazyvajuć «horadam špijonaŭ», asabliva paśla pačatku poŭnamaštabnaj vajny va Ukrainie. Da taho ž, Šmit vybraŭ nie kurortny horad i naŭrad ci źbiraŭsia na ekskursiju ŭ Stambuł, kudy turapieratary pradajuć pajezdki zvyčajna na 5—6 dzion. Za dva dni ŭ Tureččynie Šmit moh sustrecca z suviaznym biełaruskaj vyviedki.
Raniej partał Onet.pl zajaŭlaŭ, što Ahienctva ŭnutranaj biaśpieki niekalki miesiacaŭ viedała pra suviazi Šmita ź Biełaruśsiu i źbirałasia aryštavać za špijanaž. Ale krynica «Vyborčaj» zajaŭlaje, što źjaŭleńnie Šmita ŭ Biełarusi stała niečakanaściu dla polskich śpiecsłužbaŭ, ab hetym zajaŭlali i polskija ŭłady. Pavodle krynicy vydańnia, da 6 traŭnia Šmita nie padazravali ŭ supracy ź biełaruskimi śpiecsłužbami. Usio ž Polšča nie tatalitarnaja kraina, usich pajezdak hramadzian nie adsočvajuć.
Jon byŭ u ciažkim finansavym stanoviščy — mo i sam šukaŭ supracy z zamiežnaj vyviedkaj
Ciapier rasśledavalniki ličać, što vierbavańniu Šmita mahło spryjać jahonaje «dramatyčnaje» finansavaje stanovišča. Jon mieŭ dobryja zarobki jak sudździa, ale mieŭ i vysokija vydatki: zdymaŭ u Varšavie kvateru za 4 tysiačy złotych na miesiac (heta amal tysiača dołaraŭ) i płaciŭ vysokija alimienty na troch dziaciej ad minułaha šlubu; nie mieŭ majomaści, ale mieŭ pazyki, u tym liku mikrakredyty («chwilówki»). Mahčyma, jon sam šukaŭ kantaktaŭ ź biełaruskim bokam.
Vysnovy słužbaŭ taksama pakazvajuć, što Šmit złoŭžyvaŭ ałkaholem i vidavočcy nazirali jaho ŭ pryhniečanym nastroi. Heta źviazvali z raniejšaj «chejtarskaj afieraj» (poł. afera hejterska), u jakoj udzielničali Šmit i jahonaja byłaja žonka. Spačatku jany źbirali i raspaŭsiudžvali kampramat na sudździaŭ, jakija vystupali suprać sudovaj reformy, ale zatym Šmit pierajšoŭ na inšy bok i staŭ paćviardžać vysnovy miedyja pra skandał, navat vystupiŭ na pasiedžańni parłamienckaha kamitetu justycyi, praz što ad jaho adviarnulisia byłyja kalehi.
Tomaš Šmit na šou da Dnia pamiežnika na «Linii Stalina», Biełaruś. 25 traŭnia 2024 hoda. Fota: Tomasz Szmydt / Telegram
Krynica «Vyborčaj» adrynaje viersiju pra toje, što Šmit uciok ad mahčymaha zatrymańnia ŭ miežach rasśledavańnia «chejtarskaj afiery»: jon mieŭ sudovuju niedatykalnaść, jakuju pierad zatrymańniem jašče treba było b źniać, što niemahčyma zrabić tajemna ad padazravanaha.
Pakul polskija rasśledavalniki nie znajšli paćvierdžańniaŭ taho, što Šmit źbiraŭ i pieradavaŭ biełaruskim słužbam infarmacyju, atrymanuju ŭ suviazi z vykanańniem im abaviazkaŭ sudździ. Ahienctva ŭnutranaj biaśpieki praviało pieratrus u jahonym kabiniecie ŭ varšaŭskim sudzie, kanfiskavała kampjutar i nośbity infarmacyi. Taksama ahladali jahonuju kvateru.
Admietnaja detal: kvatera vyhladała tak, niby Šmit źbiraŭsia viarnucca. Jon pakinuŭ vopratku, kaśmietyku, natatniki, kampjutar i nośbity infarmacyi. Čamu jon vyrašyŭ nie viartacca i stać častkaj biełaruskaj prapahandysckaj mašyny — dahetul pytańnie.
Moža, Šmit prosta nie vytrymaŭ napružańnia i ŭciok, čym moh ździvić navat biełaruski bok, razvažaje «Vyborča». Raniej arhanizacyja byłych biełaruskich siłavikoŭ BYPOL vykazvała takuju zdahadku: u niejki momant Šmit spałochaŭsia vykryćcia i vyrašyŭ uciačy, biez uzhadnieńnia sa svaimi kuratarami jon pryjechaŭ u Miensk, čym vielmi ich razzłavaŭ.
Jon nie zdavaŭsia pucinistam ci łukašystam
Polskija śpiecsłužby taksama analizujuć vystupy Šmita ŭ biełaruskaj i rasiejskaj prapahandzie i jahonyja pasty ŭ sacsietkach. Pryjšli da vysnovy, što Šmit nie viadzie sacsietki sam: niekatoryja pasty vidavočna kiepska pierakładzienyja na polskuju movu. A da publičnych vystupaŭ intensiŭna rychtujecca pad kantrolem biełaruskaj vyviedki.
Znajomyja Šmita raskazali «Vyborčaj», što sudździu cikavili krainy na ŭschodzie ad Polščy, rasiejskaja mova i kultura, «russkaja duša». Jon vykazvaŭ, chaj i krytyčna, zachapleńnie Uładzimiram Pucinym i Alaksandram Łukašenkam, bo tyja «dasiahajuć svaich metaŭ». Dy śledstva apytała dva dziasiatki śviedak, nie pačuła ad ich prykmietaŭ mienavita prarasiejskich nastrojaŭ Šmita. Naadvarot, jon zdavaŭsia čałaviekam, jaki padtrymlivaje Ukrainu.
Adnoj ź pieršych apytanych u śledstvie była hramadzianka Ukrainy Alena K., jakaja da niadaŭniaha času była spadarožnicaj Šmita. Spačatku polskija miedyja vykazvali zdahadki, što žančyna mahła i zavierbavać sudździu. Ale jana zastałasia ŭ Polščy, nie chavałasia. Jana paćvierdziła, što była ŭ adnosinach sa Šmitam, sudździa niekatory čas žyŭ u jaje. Kaža, rasstalisia, bo «pierastali padychodzić adzin adnamu», ale zachavali dobryja adnosiny.
Alena śćviardžaje, što Šmit byŭ tajamničy, mała raskazvaŭ pra siabie, tamu jana navat nie viedała, navošta i da kaho jon jeździŭ u Biełaruś. Razam z tym, jašče da rasstańnia Šmit pajechaŭ z Alenaj u jejnuju rodnuju viosku va Ukrainie, para źbirała tam bulbu.
Zatknie za pojas Kačanavu — jak polski pierabiežčyk Šmit chvalić Łukašenku
U Šmita jość «tajemnaja dziaŭčyna», jakaja mahła być jaho kantaktam z KDB
Kolki zarablaŭ i jakoj majomaściu vałodaje sudździa, jaki źbieh z Polščy ŭ Biełaruś