«U turmie nie pieražyvała tak za siabie, jak ciapier za rodnych». Historyja biełaruski, u jakoj aryštavali maci
Maci Jevy Sapryhinaj zabrali try miesiacy tamu. Joj pahražaje čatyry hady źniavoleńnia.
27.01.2024 / 10:00
Jeva Sapryhina z maci Irynaj Sapryhinaj. Fota: asabisty albom Jevy
«Skazali, niachaj siadzić…»
Jeva daviedałasia pra zatrymańnie maci, 58-hadovaj Iryny Sapryhinaj, z paviedamleńnia advakata, jakoje pryjšło na telefon. Padrabiaznaści aryštu dachodziać da jaje dahetul.
«U mianie byŭ šok. Zdajecca, ja była hatovaja da ŭsiaho, ale, jak vyśvietliłasia, nie da takoha. Maci nie ŭdzielničała ŭ pratestach 2020 hoda, i ja była spakojnaj. Ja zaścierahała jaje ničoha nie pisać u internecie. Kab dahladała babulu i dziadulu», — adznačaje Jeva.
Pa słovach Jevy, maci duža pieražyvała za Ukrainu. U maładości jana žyła ŭ Charkavie. Tamu, nie strymaŭšy emocyj, mahła pakinuć u internecie słovy padtrymki ŭkraincam.
Ale, pierakananaja dačka, matčyny dopisy nie byli źniavažlivymi.
Pa Irynu Sapryhinu supracoŭniki KDB pryjechali ź Minska ŭ Mazyr 30 kastryčnika. Tady jana žyła sa svajoj 83-hadovaj maci — invalidam 2-j hrupy, nieviduščaj kabietaj.
Iryna Sapryhina. Fota: siamiejny albom Sapryhinych
Ciaham hoda Iryna dahladała maci, budučy aformlenaj jak apiakunka. Kali naviedalisia čekisty, haspadynia kvatery lažała ŭ balnicy.
Jeva daviedałasia, što ŭ babulinaj chacie paśla vizitu siłavikoŭ usio było pieraviernuta.
Kali ž babulu vypisali, to da jaje prychodziŭ milicyjant i vypytvaŭ pra jaje staŭleńnie da Ukrainy i Izraila.
Unučcy davodzicca chłusić, što maci daviałosia terminova źjechać pa pracoŭnych spravach.
«Try miesiacy ja joj raskazvaju roznyja historyi, kab jana nie viedała praŭdy, jakuju nie pieražyvie», — udakładniaje Jeva.
Irynu Sapryhinu źmiaścili spačatku ŭ izalatar na Akreścina, a paźniej pieravieźli ŭ Žodzina.
Jana dvojčy chvareła na virusnyja zachvorvańni. Naležnaha lačeńnia i nieabchodnych preparataŭ joj nie davali. Tyja leki, jakija joj prynosili z voli, dachodzili nie adrazu.
«Maci miedrabotnica. Hanarovy donar. Jana viedaje, jakija preparaty joj byli patrebnyja. Mała taho, dyk jašče i ciopłyja rečy pryniali tolki z čaćviortaha razu», — raskazvaje dačka.
Irynie ŭžo vystavili abvinavačvańnie. Joj inkryminujecca abraza Łukašenki (1 častka 368 artykuła Kryminalnaha kodeksu) i abraza Dźmitryja Baskava («abraza pradstaŭnika ŭłady» — 369 artykuł Kryminalnaha kodeksu). Žančynie pahražaje da 4 hadoŭ niavoli.
Pravaabaroncy pryznali jaje palitźniavolenaj.
Za kratami 26 studzienia Iryna adznačyła dzień narodzinaŭ. Heta ŭzrost vychadu na piensiju.
Jeva miarkuje, što ŭ lutym adbudziecca sud. Jana kaža, što sprabavała damahčysia, kab maci vyzvalili chacia b da suda ŭ suviazi ź ciažkim stanam babuli.
Budučy biez dohladu, jana ŭpała i pałamała pazvanočnik. Ciapier u bolnicy prykutaja da łožku.
«Z advakatam prasili, kab adpuścili mamu pad zakład. Tłumačyli situacyju, padavali daviedki. U maci była dobraja charaktarystyka z pracy. Byli ŭsie padstavy vypuścić jaje da suda, kab jana znajšła niekaha, chto dahladaŭ by babulu. Ale nam admovili», — tłumačyć situacyju Jeva.
Dziadula i babula Jevy Sapryhinaj. Fota: asabisty albom Jevy Sapryhinaj
Jaje dzied, były vajskoviec, pamior, kali jana była ŭžo na čužynie. Jaho zabrali ŭ balnicu ź ciskam, a tam jon zachvareŭ na kavid, ad jakoha zhareŭ za try dni.
Babula — miedrabotnica. Udzielničała ŭ likvidacyi nastupstvaŭ avaryi na Čarnobylskaj AES, pracavała z paciarpiełymi ad radyjacyi. Ciapier niama kamu zabrać jaje z balnicy.
«Mnie pašancavała, bo adsiedzieła tolki 15 dzion»
Jeva Sapryhina ŭ 15 hadoŭ zacikaviłasia palitykaj. Paznajomiłasia z aktyvistami BCHD i była naziralnicaj na vybarach ad kampanii «Prava vybaru». Svaju dziejnaść jana nazyvaje nie tolki palityčnaj, ale i sacyjalnaj.
Jeva nie zhodnaja ź isnavańniem u Biełarusi śmiarotnaha pakarańnia. Heta tema jaje asabliva chvaluje, i źjaŭlajecca asnovaj u dziejnaści dziaŭčyny.
«Žyćcio čałavieka — samaje hałoŭnaje. Ale dziaržava ihnaruje samuju važnuju hetu kaštoŭnaść, jakaja supadaje z demakratyčnymi, jeŭrapiejskimi kaštoŭnaściami…», — davodzić jana.
Jeva Sapryhina z paplečnikam na pikiecie suprać śmiarotnaha pakarańnia. 2020 hod. Fota: asabisty albom Jevy Sapryhinaj
U 2019 hodzie Jeva Sapryhina bałatavałasia ŭ deputaty Pałaty pradstaŭnikoŭ. Pa BT vystupiła ź psichadeličnym vieršavanym zvarotam u niezvyčajnym vobrazie.
Kali pačałasia vybarčaja kampanija 2020 hoda, pravodziła adzinočnyja pikiety. Stanaviłasia z płakatami «Svabodu palitźniavolenym» u miescach, dzie źbiralisia podpisy za vyłučencaŭ u prezidenty.
Jeva kaža, što pa zdušeńni pratestaŭ jaje pieraśledavali ceły hod. Šukali ŭ Minsku i Mazyry, dzie jana naradziłasia i była prapisanaja. Joj davodziłasia pierajazdžać z horada ŭ horad.
Jeva Sapryhina ŭ niezvyčajnym vobrazie kandydatki ŭ deputaty Pałaty pradstaŭnikoŭ. Fota: skryn videa ctv.by
Schapili jaje ŭ žniŭni 2021 hoda i paśla dopytu supracoŭnikami KDB prysudzili 15 dzion aryštu za «chulihanstva». U pratakole napisali, što jana maciukałasia.
Utrymlivali dziaŭčynu ŭ staličnym izalatary na Akreścina, a potym zavieźli ŭ Baranavičy. Jana ličyć, što joj pašancavała prabyć za kratami taki nievialiki termin. Naprykład, jaje sukamiernicu, piensijanierku, pa vyzvaleńni trojčy pieraaryštoŭvali i davali pa 15 sutak.
Pavodle słovaŭ surazmoŭcy, na jaje byŭ składzieny stos pratakołaŭ, ale termin pakarańnia pa ich syšoŭ.
«U 2020 hodzie ja była sapraŭdy ščaślivaj»
Jeva Sapryhina źjechała ź Biełarusi ŭ žniŭni 2021 hodzie. Spačatku pierabyvała va Ukrainie, ale tam było niespakojna.
Ad dziaŭčyny tajamniča pamierłaha aktyvista Vitala Šyšova daviedałasia, što biełarusam, jakija apynulisia va Ukrainie praź pieraśled na radzimie, pahražajuć.
Tady Jeva navažyła pierabracca ŭ ZŠA. Praz dva miesiacy va Ukrainie pačałasia poŭnamaštabnaja vajna.
Jeva Sapryhina na prateście 2020 hoda. Fota: asabisty albom Jevy Sapryhinaj
U Amierycy biełaruska zajmajecca tvorčaściu: dziaŭčyna maluje, i jaje karciny kuplajuć. Razam ź siabrami zapisvaje klipy pra Biełaruś i žyćcio na čužynie.
Da źniavoleńnia maci Jeva była maksimalna aściarožnaj u kantaktavańni z presaj, bo razumieła, što moža naškodzić rodnym.
«Ich niejkim dziŭnym čynam nie čapali dva hady, ale ciapier heta adbyłosia, i ja vymušana havaryć. Ja nie adna takaja. Mnohija ŭ Biełarusi ciapier pieražyvajuć toje, z čym ciapier žyvu ja. Ja tak za siabie nie pieražyvała, kali sama była ŭ turmie, ale zusim inšaje, kali pad pieraśled traplajuć rodnyja», — pierakazvaje svaje pačućci surazmoŭca.
U Jevy vyšejšaja adukacyja. Jana nastaŭnica malavańnia. Pracavała cyrulnicaj i padzarablała ŭ dziciačych centrach tvorčaści.
U 2020 hodzie Jeva adčuvała, što ŭ krainie adbyvajucca važnyja padziei, jakija ŭ budučyni źmieniać žyćcio krainy.
Joj chaciełasia być spryčynienaj da nabližeńnia pieramienaŭ. Ale jana nie mahła pradbačyć, što zusim chutka daviadziecca baranić rodnych.
Karcina Jevy Sapryhinaj «Paśla vybaraŭ»
«2020 hod byŭ unikalnym, bo biełarusy stali adzinymi. Heta mianie zachaplała i zachaplaje dahetul, — padsumoŭvaje Jeva. — Pieršy raz u žyćci ja była nastolki ščaślivaja. Tyja adčuvańni padtrymlivajuć mianie. Ciešyć, što biełarusy zachoŭvajuć duch salidarnaści, jaki dapamahaje vyžyvajuć udalečyni ad radzimy. Heta duža niaprosta, kali ŭ Biełarusi tryvaje niešta niezdarovaje, što supiarečyć zdarovamu hłuzdu».
Hladzicie taksama:
U Połacku zatrymali maci žančyny, jakaja praviała antyvajennuju akcyju na školnaj liniejcy