Zhuščonka — klej, piory i strazy — upryhožvańnie. Palitviaźni robiać paštoŭki svaimi rukami, kab paradavać blizkich
U SIZA i kałonii nielha kupić nieabchodnaje, kab zrabić pryhožuju paštoŭku. Davodzicca vymudracca: naprykład, rabić farby z vady i ałoŭkaŭ, sklejvać paštoŭki myłam, kisialom abo zhuščonkaj, a ŭpryhožvać — strazami z futbołki abo piorkami. «Miedyjazona» spytała, što jašče prydumlali byłyja palitźniavolenyja, kab ździvić blizkich.
13.01.2024 / 21:23
Paštoŭki Asi Bułybienki na vystavie ŭ Vilni. Fota: asabisty archiŭ
Hazieta «Vieśnik SIZA», bieł-čyrvona-biełyja banty na Dzień Voli i zhuščonka zamiest kleju
Pieršuju paštoŭku ź SIZA Ałana Hiebremaryjam adpraviła mamie na Novy hod. Heta byŭ malunak: sahnutaja dałoń, a nad joj namalavanaje serca. «U nas tady byli prablemy ŭ kamunikacyi, tamu što jana nie čakała majho takoha raptoŭnaha traplańnia ŭ turmu. U toj momant dla mianie važna było jaje pavinšavać i naładzić kantakt».
Palitviaźni imknulisia padtrymać nie tolki rodnych, ale i svaich sukamiernikaŭ. U SIZA Ałana Hiebremaryjam z sukamiernicami rychtavała padarunak na dzień narodzinaŭ Darji Čulcovaj — hazietu «Vieśnik SIZA». Papieru śpiecyjalna sastarvali — vymočvali ŭ harbacie i sušyli. Na staronkach haziety dziaŭčaty apisali padziei, jakija adbylisia ź imi ŭ kamiery, i pažadańni imianińnicy. Adna z sukamiernic namalavała mieniu SIZA-1 sa śmiešnymi nazvami straŭ. Ałana Hiebremaryjam u hetaj haziecie namalavała mora, bieł-čyrvona-bieły paruśnik z nadpisam victory i Darju, jakaja siadzić na bierazie.
Jašče adnym zapaminalnym śviatam u SIZA staŭ Dzień Voli. Z survetak dziaŭčaty zrabili bieł-čyrvona-biełyja banty, raźviesili biełyja i čyrvonyja ručniki tak, kab atrymaŭsia bieł-čyrvona-bieły ŭzor, upryhožyli kamieru rečami, što zrabili svaimi rukami. Potym jany namalavali toje, što tady adbyvałasia ŭ kamiery.
U SIZA zabaroniena zachoŭvać u kamiery klej, tamu paštoŭki asudžanyja sklejvajuć myłam, kisialom abo zhuščonkaj. Z troch varyjantaŭ vyjhraje zhuščonka — na joj usie ŭpryhožańni dla paštoŭki trymajucca najlepiej. Z farbami taksama prablema — pieradavać ich nielha. Byłaja palitźniavolenaja Lera (imia źmienienaje) znajšła vyjście: jana rabiła farby z ałoŭkaŭ, źmiešvajučy ich z vadoj.
Nažnicy ŭ SIZA vydaje dziažurny kantralor (ale časam moža i nie vydać). Asia Bułybienka adnojčy ŭ SIZA ŭbačyła, jak inšaja asudžanaja ŭpryhožvała paštoŭku sarvanymi z adzieńnia strazami, prylaplajučy ich na zhuščonku.
Rukavička ź sinteponu i abjomnyja paštoŭki ź pioraŭ i sušanych kvietak
Kali padčas navahodnich śviataŭ Darja Čulcova adkazvała na listy, jana ci ŭkładvała ŭ kožny kanviert samarobnuju śniažynku, ci chacia b malavała jaje na kanviercie. Tak jana chacieła padniać nastroj adrasatam i pakazać, što zadumvajecca navat pra drobiazi, kali piša listy.
U SIZA ŭ Darji było bolš sił i času na malavańnie. U kałonii ŭsiu enierhiju adymała praca na fabrycy i dziažurstva ŭ atradzie. Tym nie mienš, u kałonii Čulcova zrabiła ŭ padarunak siastry rukavičku z presavanaha sinteponu. Kavałački materyjału jana ŭziała na fabrycy, a nažnicy — maŭlaŭ, treba było zašyć škarpetku abo vyrazać niešta dla kłuba.
Darja vyrazała rukavičku za vialikim stałom, u pierapynkach pamiž malavańniem naścienhaziety. Hety padarunak jaje siastra paviesiła na chaładzilnik i nie zdymaje dahetul.
Paštoŭki Lery, zroblenyja z dapamohaj šviejnaj mašynki. Fota: asabisty archiŭ
U PK-4 u Homieli klej-ałovak ci klej PVA možna kupić u kramie, ale na ruki jaho nie addajuć: ad pradaŭca jon traplaje da načalnicy atrada. Načalnica vydaje klej na čas.
Byłaja palitźniavolenaja Asia Bułybienka ŭpryhožvała svaje paštoŭki pierjem i zasušanymi kvietkami, jakija źbirała na terytoryi kałonii. Asi zdavałasia, što aplikacyja adbiraje mienš času, čym malavańnie. Z kožnym razam dziaŭčynie chaciełasia zrabić paštoŭku jašče bolš aryhinalnaj. Samyja asablivyja paštoŭki — dla mamy: paśla praciahłaha spatkańnia, na Dzień maci i na dzień narodzinaŭ samoj Asi.
Samaja składanaja paštoŭka — z zasušanaha vosieńskaha liścia, jakoje Asia sprabavała załaminavać skotčam. Samaja pryhožaja — ź pioraŭ, vyrazanych z haziety cytat i fotazdymkaŭ, padabranych pa tonie. Jašče adna lubimaja sieryja — maleńkija kvietački, załaminavanyja na fabrycy z dapamohaj stužki dla praklejvańnia daždžavikoŭ.
Kali bolš asudžanych stali karystacca stužkaj, na ŭčastku ŭstalavali kamieru, i materyjały dla paštovak skončylisia. «Heta była cełaja trahiedyja», — kaža Asia.
«U niejki momant mnie pačało zdavacca, što ja ničym nie mahu mocna paradavać mamu, — kaža Asia. — Choć ja razumieła, što kožny list — heta ščaście, ale mnie chaciełasia ździvić jaje. Pamiataju, jak ja apuskała kanviert, i ŭ mianie pačynaŭsia zvarotny adlik da jaje reakcyi. Ja ŭjaŭlała, jak jana hetuju paštoŭku adkryvaje, jak kranaje piorki, kvietački. Zdavałasia, što dziakujučy hetym paštoŭkam ja padtrymlivaju bolš ciesnuju suviaź, mahu niejak pieradać svajo śvietaadčuvańnie i pakazać, što tut taksama jość pryhažość».
Paštoŭki i kanvierty na šviejnaj mašyncy
U kałonii Lera rabiła paštoŭki z dapamohaj šviejnaj mašynki. Pieršuju paštoŭku jana zmajstravała da Novaha hoda dla svajoj małodšaj siastry. Dziaŭčyna pranosiła ščylnuju papieru na fabryku i ŭ volny čas złučała jaje z płotarnaj kraftavaj papieraj. U vyniku atrymlivałasia hulnia adcieńniaŭ, na jakich i budavalisia idei paštovak.
Z arkušaŭ adnaho koleru Lera vyrazała fihury, zatym prašyvała ich na šviejnaj mašyncy i švom macavała da arkuša inšaha koleru. Rabić usio treba było akuratna, bo praviły ŭnutranaha rasparadku zabaraniajuć vykarystoŭvać abstalavańnie abo materyjały na fabrycy ŭ nievytvorčych metach. Ale Lera kaža, što joj šancavała. Paštoŭki jana adpraŭlała rodnym.
Adna z ulubionych paštovak Lery pa zadumcy davała mahčymaść adčuć siabie palitviaźniem. Dziaŭčyna vyrazała z papiery ličby 2022, a ŭ nuli całkam vyrazała nutro. U adtulinu jana pakłała papieru ŭ formie krataŭ. Paštoŭku možna było prykłaści da voka i pahladzieć skroź kraty.
Paśla Novaha hoda Lera rabiła kanvierty. Ich jana taksama sšyvała z dapamohaj mašynki.
«Mnie heta vielmi padabałasia i prynosiła zadavalnieńnie. Kali ty robiš niešta svaimi rukami, u ciabie atrymlivajecca niejkaja iluzija kantrolu nad situacyjaj. Ty ŭ kałonii ničoha nie možaš kantralavać: ni svajo žyćcio, ni svoj čas, ni svoj raskład. Ty zaležyš ad usiaho na śviecie i ni na što nie možaš paŭpłyvać. Kali ty sprabuješ prydumać niejkuju ideju ŭ siabie ŭ hałavie, potym sprabuješ jaje realizavać, potym realizoŭvaješ, to heta jak by simulacyja realnaha žyćcia. Heta vielmi šmat sił daje».
Paštoŭki Lery, zroblenyja z dapamohaj šviejnaj mašynki. Fota: asabisty archiŭ
Kancylarski nož z ałoŭka i paštoŭki z nalepkami
Illa Trachtenbierh rabiŭ paštoŭki svaimi rukami adzin raz — dla baćkoŭ. Dla dźviuch paštovak spatrebiłasia vyrazać z ščylnaj papiery jełku i navahodniuju cacku — šaryk. Ščylnuju papieru dla malavańnia Illu pieradavali ŭ pieradačach, a kancylarski nožyk jon zamianiŭ lazom ad adnarazovaj brytvy i ałoŭkam.
«Ja kałupaŭsia dzieści čatyry hadziny, kab zrabić hety nožyk. Raspałaviniŭ ałovak, kab tudy zahnać hetaje lazo i potym zafiksavaŭ nitkami. Pamiataju, mnie było patrebna, kab lazo niašmat vychodziła z ałoŭka, tak jano nie hnułasia. Tamu ja vielmi doŭha rabiŭ hetu kanstrukcyju», — kaža Illa.
Akramia taho, Illa adpraŭlaŭ blizkim tyja paštoŭki, jakija jamu pieradavali abo dasyłali ŭ listach. Samyja pryhožyja jon kalekcyjanavaŭ.
«Ja ŭjaŭlaŭ pačućci blizkich, kali jany atrymlivajuć paštoŭki i adkryvajuć. Ad hetaha było vielmi dobra. Ja nie mahu da ich pryjechać, štości padaravać… Ja mahu tolki dasłać štości. Heta vielmi kaštoŭna, bo jak jašče možna radavać baćkoŭ ci siabroŭ?»
Dźmitryj Furmanaŭ nie rabiŭ paštoŭki svaimi rukami, ale dla svajoj dziaŭčyny — a ciapier užo žonki — vybiraŭ samyja lepšyja i niezvyčajnyja z tych, što jamu pieradavali. Paštoŭki jon upryhožvaŭ nalepkami. Bolš za ŭsio Dźmitryju zapomnilisia abjomnyja 3D-paštoŭki.
Były palitviazień staraŭsia adkazvać usim, chto jamu pisaŭ, i dla hetaha davodziłasia malavać niešta bolš prostaje na listach ci ŭžo hatovych paštoŭkach.
«Prablema ŭ hetych paštoŭkach i listach, dzie jość malunki, što jany nie [zaŭsiody] dachodziać. Vielmi škada času, što achviaruje čałaviek ci palitviazień, jaki piša na volu. Praz hetu prablemu ludzi niašmat potym chočuć malavać, navat prosta pisać. Tamu što viedajuć, što list ci paštoŭka mohuć nie dajści».
Čytajcie taksama: