Памёр архітэктар сучаснага Еўрасаюза і бацька еўра Жак Дэлор
Жак Дэлор быў адным са стваральнікаў адзінага рынку, які забяспечвае свабоднае перамяшчэнне людзей, тавараў і паслуг унутры Еўрасаюза.
28.12.2023 / 08:30
Жак Дэлор. Фота: Virginia Mayo / AP
Былы старшыня Еўрапейскай камісіі Жак Дэлор, якога называюць архітэктарам сучаснага ЕС, памёр ва ўзросце 98 гадоў, піша Бі-бі-сі.
Дачка Дэлора Марціна Абры паведаміла, што ён памёр у сне ў сераду раніцай у сваім доме ў Парыжы.
З 1985 па 1995 год Жак Дэлор таксама заклаў аснову для запуску адзінай еўрапейскай валюты — еўра.
Прэзідэнт Эмануэль Макрон назваў Дэлора, які займаў пасаду міністра фінансаў Францыі ў 1981—84 гадах, «нястомным будаўніком нашай Еўропы».
«Яго прыхільнасць ідэалам, яго праведнасць заўсёды будзе натхняць нас», — сказаў ён.
Жак Дэлор прабыў на пасадзе старшыні Еўрапейскай камісіі тры тэрміны — даўжэй, чым хто-небудзь іншы.
Урсула фон дэр Ляен, якая ў цяперашні час займае гэтую пасаду, сказала, што ён быў «празорцам, які зрабіў нашу Еўропу мацнейшай».
Прэзідэнт Еўрапейскай рады Шарль Мішэль назваў яго «вялікім французам і вялікім еўрапейцам», які «ўвайшоў у гісторыю як адзін са стваральнікаў нашай Еўропы».
Юнацтва Дэлора прыйшлося на гады Другой сусветнай вайны, і ён глыбока верыў у тое, што Еўропа, каб пазбегнуць паўтарэння такой катастрофы, павінна быць адзінай.
Акрамя стварэння адзінага рынку і падрыхтоўкі да ўвядзення еўра, пры ім як старшыні Еўракамісіі было падпісана Шэнгенскае пагадненне аб адмене памежнага кантролю паміж краінамі ЕС і запушчана праграма абмену студэнтамі Erasmus.
Пакінуўшы сваю пасаду ў 1995 годзе, Дэлор адмовіўся балатавацца на пасаду прэзідэнта Францыі, хоць лідзіраваў у апытаннях з велізарным адрывам.
Ён да канца застаўся верны сваім ідэалам Еўропы як Федэрацыі. Не так даўно ён выступіў з перасцярогай аб небяспецы папулізму ў Еўропе і заклікаў да рашучых і смелых крокаў у бок далейшай інтэграцыі Еўропы пасля выхаду Вялікабрытаніі.
На нажах з Тэтчар і Брытаніяй
З брытанскімі палітыкамі, якія супраціўляліся федэралізацыі Еўрасаюза і пазбаўлення нацыянальных парламентаў і ўрадаў часткі іх паўнамоцтваў, у Дэлора былі напружаныя адносіны. Перш за ўсё гэта тычылася прэм'ер-міністаркі Маргарэт Тэтчэр.
У 1989 годзе Дэлор выпусціў даклад, у якім заклікаў да стварэння цеснага эканамічнага і манетарнага саюза, і Тэтчар назвала гэты заклік непрымальнай для Брытаніі спробай пазбавіць яе парламент эканамічнай улады.
«Насамрэч Жак Дэлор і Маргарэт Тэтчэр глыбока недалюблівалі адно аднаго, яны ненавідзелі адно аднаго з асабістых і палітычных прычын», — сказаў былы міністр ва ўрадзе Тэтчар Кен Кларк, цяпер лорд Кларк Нотынгемскі.
Сам Кларк, паводле яго слоў, падтрымліваў Дэлора ў частцы стварэння адзінага рынку, але быў супраць ператварэння ЕС у палітычны саюз.
Брытанія ў выніку не ўвайшла ні ў Шэнген, ні ў зону еўра.
Чытайце таксама: