Nobieleŭskaja premija miru i pa litaratury: na kaho staviać bukmiekiery
Suśvietnyja bukmiekierskija ahienctvy padzialilisia svajoj statystykaj favarytaŭ na Nobieleŭskuju premiju, jakuju pačali ŭručać siońnia. Pahladzieli, na kaho z naminantaŭ na ŭznaharody pa ŭmacavańni miru i pa litaratury staviać.
02.10.2023 / 13:12
Emblema z tvaram Alfreda Nobiela — zasnavalnika idei ŭručenńnia suśvietna prestyžnych premij za dasiahnieńni ŭ roznych śfierach mižnarodnaha žyćcia. Fota: Chris Jackson / Getty Images
Tak, naprykład, na sajcie ahienctva Oddspedia u śpisie favarytaŭ na atrymańnie Nobieleŭskaj premii miru biełaruskaja demakratyčnaja lidarka Śviatłana Cichanoŭskaja zajmaje druhoje miesca adrazu paśla prezidenta Ukrainy Uładzimira Zialenskaha. Za imi idzie rasijski apazicyjanier Alaksiej Navalny.
Top-10 favarytaŭ na atrymańnie Nobieleŭskaj premii miru pavodle bukmiekierskaha ahienctva Oddspedia. Krynica: Oddspedia
U amierykanskaj bujnoj bukmiekierskaj kampanii BetUS statystyka amal takaja ž. Ale Cichanoŭskaja tut zajmaje ŭžo treciaje miesca paśla Zialenskaha i Navalnaha.
Sstatystyka ad amierykanskaj bukmiekierskaj kampanii BetUS. Krynica: BetUS
Što ž da Nobieleŭskaj premii pa litaratury, to ŭ bukmiekieraŭ nakštałt płatform Nicerodds i Smarkets upeŭniena lidziruje narviežski prazaik i dramaturh Jun Fose, jaki vielmi papularny ŭ siabie ŭ krainie, dziakujučy kniham «Miełancholija», «Tryłohija», «Chtości źbirajecca pryjści» i inšym.
Śledam za im idzie vienhierski piśmieńnik Łasła Krasnacharkai i kitajskaja litaraturnaja zorka Cań Siue.
Śpis z 10 pieršych miescaŭ na atrymańnie Nobieleŭskaj premii miru pa viersii płatformy Nicerodds. Krynica: Nicerodds
Treba adznačyć, što prahnozy bukmiekieraŭ pa Nobieleŭcy časta nie spraŭdžvajucca.
Jak adznačyŭ ahienctvu Reuters Hienryk Urdał, dyrektar Instytuta daśledavańnia miru ŭ Osła, ni Cichanoŭskaja, ni Zialenski, ni Navalny, chutčej za ŭsio, nie atrymajuć Nobieleŭskuju premiju miru, bo letaś pradstaŭniki Biełarusi, Ukrainy i Rasii ŭžo atrymlivali ŭznaharody.
Adnak, na jaho dumku, premiju miru znoŭ atrymajuć pravaabaroncy, «bo ŭ 75-hodździe Usieahulnaj dekłaracyi pravoŭ čałavieka, Nobieleŭski kamitet moža vyrašyć aśviatlić uniosak pravaabarončych aktyvistaŭ u mir».
Nahadajem, što letaś łaŭreatami Nobieleŭskaj premii miru stali pravaabaroncy ź Biełarusi, Ukrainy i Rasii, a mienavita zasnavalnik pravaabarončaha centra «Viasna» Aleś Bialacki, staršynia rasijskaj pravaabarončaj arhanizacyi «Miemaryjał» i kiraŭnica ŭkrainskaha «Centra hramadzianskich svabod» Alaksandra Maćviajčuk.
Aleś Bialacki padčas sudu nad im. Fota: BiełTA
Na momant uručeńnia premii Aleś Bialacki znachodziŭsia i praciahvaje znachodzicca ŭ turmie z-za masavych palityčnych represij z boku režymu Łukašenki, jaki prajhraŭ prezidenckija vybary ŭ 2020 hodzie i dahetul utrymlivaje ŭładu šlacham zapałochvańniaŭ i aryštaŭ dziasiatkaŭ tysiač biełarusaŭ.
Zamiest Bialackaha na cyrymonii ŭručeńnia premii tady była jaho žonka Natalla Pinčuk.
Łaŭreaty Nobieleŭskaj premii miru 2022 hoda (źleva naprava): zasnavalnik pravaabarončaha centra «Viasna» Aleś Bialacki (na cyrymonii byŭ pradstaŭleny svajoj žonkaj Natallaj Pinčuk), rasijskaja pravaabarončaja arhanizacyja «Miemaryjał» (u asobie jaje staršyni Jana Račynskaha) i ŭkrainski «Centr hramadzianskich svabod» (na čale ź jaho kiraŭnicaj Alaksandraj Maćviajčuk). Fota: Markus Schreiber / AP
Heta była druhaja nobieleŭskaja ŭznaharoda za historyju Biełarusi. Pieršuju ŭ 2015 hodzie atrymała piśmieńnica Śviatłana Aleksijevič.
Sama ideja ŭručać prestyžnyja ŭznaharody za suśvietnyja dasiahnieńni ŭ roznych śfierach i halinach naležała šviedskamu vynachodniku i fiłantropu Alfredu Nobielu, jaki jašče ŭ 1895 hodzie zaviaščaŭ bolšuju častku svajho finansavaha kapitału na hetyja mety.
Zhodna z zapavietam Alfreda Nobiela, adna z ŭznaharod — premija miru — prysudžajecca asobie ci arhanizacyi, «jakaja najbolš i najlepš za usich papracavała dla ŭmacavańnia braterstva pamiž narodami, dla taho, kab raspuścić ci skaracić dziejnyja armii, albo tamu, chto spryjaŭ praviadzieńniu mirnych pieramovaŭ».
Akramia jaje, jość taksama premii pa miedycynie, fizicy, chimii, litaratury i ekanamičnych navukach.
Čytajcie taksama:
Chto finansuje kantoru, jakaja vyłučyła «Naš dom» na Nobieleŭskuju premiju miru? Šukajem kancy
Nobieleŭski fond adklikaŭ zaprašeńnie pasłam Biełarusi, Rasii i Irana na ŭračystaści