Ci jość u biełarusaŭ svaje pielmieni?
Dzień pielmieniaŭ, jaki ŭ roznych krynicach nazyvajuć Nacyjanalnym dniom pielmieniaŭ, Mižnarodnym dniom pielmieniaŭ ci Suśvietnym dniom pielmieniaŭ, adznačajecca štohod 26 vieraśnia. Jon pryśviečany kłasu straŭ, jakija prysutničajuć u šmatlikich kuchniach śvietu, u tym liku i ŭ biełaruskaj, piša Bel.24health.by.
26.09.2023 / 21:21
Pielmieni — heta ahulny termin dla straŭ, jakija składajucca z kavałačka ciesta, abhornutaha vakoł načyńnia. Ich možna rabić z roznaha ciesta i samych roznych načyńniaŭ, ad miasa da sadaviny, i hatavać pa-roznamu: zapiakać, varyć, piačy, tušyć ci hatavać na pary.
Ci jość u biełarusaŭ svaje pielmieni?
Vy zadavalisia pytańniem, ci jość u Biełarusi svaje pielmieni? Biezumoŭna, jość. Uspomnicie tolki duchmianyja klocki. Ci praŭda, čymści hetaja strava padobnaja na pielmieni? U ciesta amal zaŭsiody kładuć jaki-niebudź farš i potym hetyja štučki albo varać u vadzie, albo smažać, albo zapiakajuć u duchoŭcy.
Klocki — mučnyja vyraby, u jakija ŭ jakaści dadatkovych kampanientaŭ uvachodziać abaviazkova alej, jajki i časam małako. Jany nahadvajuć hałuški. Pieršapačatkova ich i hatavali, jak i hałuški, z davoli ščylnaha ciesta. Hetyja klocki nasili nazvu «katanych»: ciesta rezali na kavałački. vieličynioj ź lasny arech, katali ź ich u ruce šaryki i zatym pakidali hetyja šaryki na paŭhadziny-hadzinu vianuć i tolki zatym kidali ŭ kipień.
Adnak bolšaje raspaŭsiudžvańnie atrymaŭ inšy vyhlad klocak — z načyńniem, abo «klocak z dušami», kali ŭ kožnuju katanuju klocku ŭciskali maleńki kavałačak sała.
Haradskaja kuchnia, asabliva na zachadzie Biełarusi, pajšła, adnak, dalej pa šlachu raspracoŭki klocak jak asablivaj stravy. Ich stali hatavać taksama z drobnych krup i bulby. Ale hałoŭnaje — ciesta dla klocak atrymała bolš razredžanuju kansistencyju, tamu jany stali nie tolki značna dalikatniejšyja za hałuški, ale i adroźnivajucca inšym smakam.
Blizka da klocak stajać «hałki» — klocki, u skład jakich uvachodziać tvaroh, rybny ci rakavy farš, jakija zamiešvajucca niepasredna ŭ ciesta, z-za čaho hałki atrymlivajucca krychu bolš ščylnymi pa kansistencyi (pry razredžanym cieście farš moža vypaści).
Što ž tyčycca svojeasablivaj kansistencyi klocak, to jana dasiahajecca, pa-pieršaje, bolš vadkim raźviadzieńniem ciesta i najaŭnaściu ŭ im nie vady, a małaka, viarškoŭ, masła, jakija robiać ciesta asabliva dalikatnym i ełastyčnym, a pa-druhoje, technałahičnymi pryjomami, jakija u asnoŭnym i stvarajuć niepaŭtorny smak klocak, ich adroźnieńnie ad inšych vidaŭ mučnych vyrabaŭ.
Hałoŭny z hetych pryjomaŭ — starannaje raścirańnie i ŭźbivańnie ciesta i jaho kampanientaŭ, asabliva jajek, jakija ŭvodziać paasobna, žaŭtok i białok, i nie adnačasova, a ŭ vyznačanaj paśladoŭnaści. Inšym pryjomam, jakija pavialičvajuć abjom klocak, słužyć vareńnie ich u padsolenaj vadzie abaviazkova pad viečkam, na słabym ahni. Heta daje mahčymaść klockam «razraścisia» i ŭ toj ža čas nie razvalicca.
U biełaruskaj nacyjanalnaj kuchni klocki robiać z sumiesi žytniaj i hračanaj muki, žytniaj i jačmiennaj, uziatych u roŭnych častkach. Časam vykarystoŭvajuć albo tolki hračanuju muku, albo spałučeńnie bulbianoha piure z mukoj, albo mannyja krupy.
Klocki mohuć być prostymi i zavarnymi. Dla zavarnych klocak muku zavarvajuć. Hety pryjom patrabuje krychu inšych praporcyj muki i inšych kampanientaŭ i ŭnosić dadatkovuju raznastajnaść u smakavuju hamu klocak.
U zaležnaści ad ahulnaha składu, charaktaru muki i rezkich śpiecyj, soli ci cukru klocki mohuć być vykarystanyja jak napaŭnialniki ŭ roznyja supy, harniry da miasnych straŭ.
Ale ŭ biełaruskaj kuchni klocki čaściej za ŭsio vykarystoŭvajuć jak samastojnuju stravu i padajuć užo ablitymi toplenym sałam sa skvarkami ci smažanaj na sale cybulaj.
Klocki, pryznačanyja dla ježy z bulonam (supam), lepš za ŭsio advarvać niepasredna ŭ adpaviednym bulonie: miasnym, hrybnym ci aharodninnym. U hetym vypadku ŭ ciesta dla klocak damiešvajuć cybulu, krop, kmien ci majaran u roznych spałučeńniach u zaležnaści ad vidu supu. Hračanyja klocki z kropam i kmienam, naprykład, dobra harmanujuć z žuram na małace, u jaki ich apuskajuć paśla advarvańnia ŭ asobnym posudzie.
Usio heta daje mahčymaść atrymlivać roznyja na smak klocki.
Ci karysnyja pielmieni?
Tradycyjna pradukt składajecca z presnaha ciesta (muka, vada z dadavańniem soli, jajki, časam małako) i načyńnia. Dla druhoha pryniata vykarystoŭvać farš ź jałavičyny, śvininy ci baraniny. Adnak miasa možna pasprabavać zamianić na hryby, rybu, morapradukty ci ptušku. Časta ŭ načyńnie dadajuć mielenuju cybulu, a taksama vostryja śpiecyi.
Tak, naprykład, pšaničnaja muka, ź jakoj zvyčajna hatujuć pielmieni — bahataja krynica klatčatki, jany ŭtrymoŭvajuć vitaminy hrupy V i vitamin RR. Ale dla zdaroŭja lepš vykarystoŭvać muku ź ćviordych hatunkaŭ pšanicy. Siarod minierałaŭ u stravie možna vyłučyć:
- mahnij
- miedź
- cynk
- fosfar
- žaleza
Ci možna jeści pielmieni pry hrudnym karmleńni?
U pielmieniach z naturalnymi praduktami, u jakich nie źmiaščajucca škodnyja dabaŭki, jość tolki karysnyja inhredyjenty dziakujučy prysutnaści minierałaŭ, vitaminaŭ i klatčatki.
Hety pradukt adroźnivajecca tym, što nie pravakuje alerhičnych prajaŭ, ale lepš u pieryjad łaktacyi jeści pielmieni, u jakich vykarystoŭvajucca niatłustyja hatunki miasa, i pažadana paźbiahać śpiecyj.
Rabić pielmieni lepš u pieryjad karmleńnia samastojna, bo ŭ kramnych čaściej za ŭsio ŭtrymlivajucca kansiervanty i jakija-niebudź dadatki. Bolš za toje, vykarystanaje miasa moža akazacca niajakasnym.
Ź jakoha ŭzrostu možna davać pielmieni dzieciam?
Navat maleńkija dzieci, adzin raz pasprabavaŭšy pielmieni, nikoli ad ich nie admaŭlajucca. Ale ŭsio ž daškolnikam treba davać hetuju stravu tolki chatniaha pryhatavańnia. Pryčym lepš, kali ŭ faršy prykładna da 20 pracentaŭ dyjetyčnaha miasa ptuški.
Dzieciam małodšaha ŭzrostu nie rekamiendujecca jeści kramnyja pielmieni z-za vialikaha ŭtrymańnia soli, bo jana moža zatrymlivać vadkaść u arhaniźmie i davać nahruzku na sardečna-sasudzistuju sistemu i močavydzialalnuju.
Ci možna jeści pielmieni padčas źnižeńnia vahi?
U pielmieniach źmiaščajecca ciesta, jakoje, jak viadoma, zdolnaje dadać niekalki kiłahramaŭ da vahi. Ale dyjetołahi prydumali admysłovuju pielmiennuju dyjetu — niepasredna dla tych, chto źjaŭlajecca fanatam pielmieniaŭ. Choć jość i abmiežavalnyja miery, u jakija ŭvachodzić niekalki pravił:
- Prytrymlivacca nieabchodnaj normy, kab kałaryjnaść u sukupnaści ŭsich praduktaŭ nie była vyšejšaj za ŭzrovień 1200 kkał.
- U parcyjnuju mieru nie pavinna ŭvachodzić bolš za 10 štuk, što ŭ siarednim składaje 200 kkał.
- Nie varta dadavać da stravy takija inhredyjenty, jak majanez ci śmiatanu, roznyja sousy, jakija adroźnivajucca vialikim pracentam tłušču. Zamianić ich možna johurtam ci niatłustym kiefiram.
- Nie varta jeści pielmieni paśla 6-j hadziny viečara.
- Kali pielmieni hatujucca ŭ chatnich umovach, to dla ich varta vykarystoŭvać muku celnaziernievuju, a farš niatłusty, pažadana dadać u jaho harodninu.
Dla tych, chto vyrašyŭ pachudzieć, ale nie žadaje admaŭlacca ad pielmieniaŭ, jość admysłovy recept ich pryhatavańnia.
Spatrebicca dla ciesta adno jajka, pa šklancy celnaziernievaj muki i vady. Dla faršu — kurynaja hrudka i cybula, lubaja harodnina pa huście. Kali heta kapusta, jaje treba zahadzia advaryć, dadać śpiecyi.
Čytajcie taksama:
1 vieraśnia minskich školnikaŭ častavali «karysnymi» chot-dohami. Ale spadabalisia jany nie ŭsim