Што рухае пераваротамі ў Заходняй Афрыцы?
Усяго праз месяц пасля таго, як вайскоўцы Нігера зрынулі прэзідэнта, падобныя падзеі адбыліся ў Габоне. У выніку колькасць вайсковых пераваротаў у краінах Афрыкі на поўдзень ад Сахары з 2020 года дасягнула дзевяці. Чаму так адбываецца і якія наступствы?
31.08.2023 / 19:43
Вайсковыя перавароты ў Афрыцы з 2020 года. Фота: Bloomberg.org
Як піша Bloomberg, падзеі ў Габоне рушылі ўслед за вайсковым пераваротам у Нігеры, двума ў Малі (2020 і 2021) і Буркіна-Фасо (студзень і верасень 2022 года) і Гвінеі (2021). Лідар Судана быў зрынуты ў 2021 годзе. У тым жа годзе вайскоўцы Чада замянілі загінулага прэзідэнта яго сынам, генералам арміі.
Як сцвярджае выданне, усе гэтыя перавароты мелі сваімі прычынамі эканамічны крызіс і слабое кіраванне, што выклікала расчараванне сярод насельніцтва і — асабліва ў Заходняй Афрыцы — распаўсюджванне экстрэмізму. Аднак, нягледзячы на заявы новых лідараў аб тым, што яны змагаюцца з нестабільнасцю, колькасць забітых у рэгіёне Сахель рэзка ўзрасла ў першай палове года.
Выданне нагадвае, што ў выніку пераваротаў у Малі і Буркіна-Фасо іх урады былі замененыя хунтамі, варожымі сваёй былой метраполіі — Францыі, якая на працягу дзесяцігоддзя вяла барацьбу з экстрэмізмам у рэгіёне. Гэтыя краіны выгналі французскія войскі і нанялі наймітаў групы «Вагнер».
Вагнераўцы ў Малі. Фота: French Army via AP
У выніку Нігер стаў найважнейшым рэгіянальным саюзнікам Захаду, але пасля перавароту ў ліпені гэтага года новая вайсковая хунта ў гэтай краіне аб'явіла аб ануляванні ўсіх пагадненняў з Францыяй у галіне бяспекі і вайсковых пытанняў.
Пасля перавароту ў Нігеры ўтварыўся пояс краін пад кіраваннем вайскоўцаў, які распасціраецца ад Атлантычнага акіяна да Чырвонага мора. Большасць з гэтых краін больш цесна звязана з Расіяй, чым з Захадам.
Што ў Габоне
Аднак выключэнне складае Габон — краіна, якая па даных ААН мае самы высокі індэкс чалавечага развіцця ў краінах Афрыкі на поўдзень ад Сахары.
Вайскоўцы ў Габоне абвяшчаюць аб скасаванні вынікаў прэзідэнцкіх выбараў і роспуску ўсіх дзяржаўных інстытутаў. Скрын відэа канала TF1
Як піша Le Monde са спасылкай на свае крыніцы, падзеі ў Габоне — «палацавая рэвалюцыя». Генерал Брыс Алігуі Нгема, які абвешчаны прэзідэнтам пераходнага перыяду, «заўсёды быў лаяльным прэзідэнту, а не яго жонцы і сыну, якія кіравалі Габонам па даверанасці».
Згадваецца, што маці Нгема — стрыечная сястра былога прэзідэнта Амара Бонга Андзімба. А сам Алігуі Нгема быў яго апошнім ад'ютантам.
Калі пра зрынутага прэзідэнта Алі Бонга Андзімба было абвешчана, што ён «пайшоў на пенсію», то яго сын Нурэдзін Бонга Валянцін быў арыштаваны па абвінавачанні ў «дзяржаўнай здрадзе», «масавым крадзяжы дзяржаўных сродкаў» і «гандлі наркотыкамі».
У адрозненне ад іншых дзяржаў, вайскоўцы ў Габоне заявілі аб працягу супрацоўніцтва з Францыяй.
Эканамічныя наступствы
Некаторыя з краін маюць вялікія запасы карысных выкапняў. Так, у Судане знаходзяцца радовішчы золата, марганцу, крэмнію і ўрану. Па даных Сусветнай ядзернай асацыяцыі, Нігер з'яўляецца другім па велічыні вытворцам урану ў Афрыцы і экспартуе большую частку сваёй прадукцыі ў Францыю. У мінулым годзе тут было выраблена 2020 тон металу.
Багаты сваімі нетрамі і Габон. Акрамя нафты, краіна з'яўляецца другім вытворцам марганцу ў свеце пасля Кітая.
Як адзначаюць аналітыкі, у большасці краін, якія пацярпелі ад вайсковых пераваротаў у рэгіёне ў апошнія гады, не адбылося сур'ёзных змен у здабычы карысных выкапняў, нягледзячы на змену ўлады.
Чытайце яшчэ:
Вайскоўцы ў Нігеры абвясцілі пра звяржэнне прэзідэнта
Расія выціскае Францыю з яшчэ адной багатай рэсурсамі афрыканскай краіны