Raniej za Hleba i Domračavu. Zaškvary biełaruskaha sportu da 2020 hoda
Historyja ź Cimanoŭskaj, sankcyi za saŭdzieł u vajnie, praŭładny list — nie źličyć tych zaškvaraŭ, u jakija trapiŭ za apošnija paru hadoŭ biełaruski sport. A ci byli takija vypadki da 2020 hoda? Zhadvajem tolki niekatoryja z historyj, jakija i dahetul vyzyvajuć soram.
22.06.2023 / 10:15
Dahavarniaki tam, dahavarniaki tut
Damoŭnyja matčy — toje, čaho ŭ biełaruskim sporcie było bahata i da žniŭnia-2020, i paśla. Pieršyja zvanočki źjavilisia jašče ŭ 2001 hodzie, kali prachodziła kvalifikacyja da ČS-2002. Tahačasny skandał datyčyŭsia hulni pamiž Biełaruśsiu i Ukrainaj: koŭč biełaruskaj zbornaj Eduard Małafiejeŭ abvinavaciŭ niekatorych svaich padapiečnych u zdačy matča (ale dokazaŭ nie pryvioŭ).
Vosieńniu 2003 hoda eks-hulec biełaruskaj zbornaj Valeryj Šantałosaŭ, jak ličycca, prapanavaŭ kaleham pa nacyjanałcy hrošy za patrebnyja vyniki ŭ hulniach z Čechijaj i Małdovaj — parazy z roźnicaj adpaviedna ŭ adzin i dva hały. Takija vyniki i mieli miesca. Šantałosaŭ pierabraŭsia pracavać u Rasiju, pryznaŭ svaju vinu i paźbieh jurydyčnaha pakarańnia, ale ŭ biełaruskim futbole jaho pryznali piersonaj non-hrata.
Praź dziesiać ź liškam hadoŭ razmova pajšła pra cełuju chvalu dahavarniakoŭ. U 2017-m arhanizataraŭ dahavarniakoŭ u vyšejšaj lizie Viačasłava Zamaru i Juryja Syrakvašku adpravili na chimiju z nakiravańniem, eks-hulca kijeŭskaha «Dynama» Uładzimira Makoŭskaha — na chatniuju chimiju, šerahu ŭdzielnikaŭ dahavarniakoŭ dali štrafy. U lipieni 2020-ha arhanizataraŭ novych dahavarniakoŭ Vitala Łańko i Viktara Baravickaha asudzili adpaviedna na try i čatyry hady chimii, niekalki ŭdzielnikaŭ damoŭnych matčaŭ atrymali miakčejšyja prysudy — chatniuju chimiju i papraŭčyja pracy.
Viadoma, nie futbołam adzinym. U vieraśni 2020-ha abviaścili prysudy chakieistam maładziečanskaha «Dynama» za ŭdzieł u damoŭnaj hulni z «Mahilovam» u listapadzie 2019 hoda. Alaksandr Syrej i Mikita Šeleh atrymali pa dva hady kałonii z adterminoŭkaj, a Alaksiej Ivanoŭ, jašče adzin hulec, atrymaŭ štraf.
Adznačym dla spraviadlivaści, što ŭ skandały z damoŭnymi hulniami čaściej za ŭsio traplajuć hulcy ź niebahatych kłubaŭ, dla jakich uziać hrošy za dahavarniak — samy prosty sposab papravić chistkaje finansavaje stanovišča. Voś jak pra heta kazaŭ u 2020 hodzie adzin z abvinavačanych u takim złačynstvie: «Ty voś mnie skažy, čamu kłub nie karajuć za toje, što jon nie płacić futbalistam? Bo nie praz dobraje žyćcio hulcy pajšli na taki krok. Abstaviny vymusili, užo nie było inšaha vybaru». Tak što kali heta i zaškvar, vinavatyja ŭ im nie tolki šarahovyja futbalisty.
Zasille dopinhu
Dumajecie, damoŭnych matčaŭ u nas było zašmat? Heta my jašče nie kazali pra dopinhavyja skandały!
Zhadajem, badaj, samy jarki ź ich — z udziełam biełaruskich lohkaatletaŭ Ivana Cichana i Vadzima Dzieviatoŭskaha. Z Alimpijady-2008 spartoŭcy pryvieźli miedali: u Dzieviatoŭskaha było srebra, a ŭ Cichana — bronza. Praz tydzień paśla turniru ŭ probach biełarusaŭ znajšli pavyšany ŭzrovień testasteronu i zapytali ŭ ich tłumačeńni. Adkaz byŭ aryhinalny: abodva lohkaatlety kazali pra toje, što doŭha ŭstrymlivalisia ad seksu, a Cichan jašče i raskazaŭ, što padčas apošniaha etapu padrychtoŭki aktyŭna ŭžyvaŭ morapradukty i byčynyja jajcy, to-bok «hanady samcoŭ bujnoj rahataj žyvioły».
Ivan Cichan. Fota: NAK Biełarusi
Pavodle spartoŭcaŭ, usio heta mahło vyklikać vysoki ŭzrovień testasteronu, ale Mižnarodny alimpijski kamitet paličyŭ inakš i zabraŭ u abodvuch biełarusaŭ miedali. Kab viarnuć ich, spatrebiłasia kala paŭmiljona dalaraŭ i praca daśviedčanaha jurysta Majka Morhana, jaki znajšoŭ u kiejsie Cichana i Dzieviatoŭskaha nibyta šmat parušeńniaŭ z boku dopinh-aficeraŭ. Heta byŭ nie adziny dopinhavy skandał u žyćci Cichana, ale toje ŭžo inšaja historyja.
Bolš tajamničym byŭ dopinhavy kiejs lohkaatletki Nadziei Astapčuk. U 2012 hodzie spartoŭku dyskvalifikavali na hod za ŭžyvańnie dopinhu na Alimpijadzie ŭ Łondanie i pazbavili ŭ suviazi z hetym alimpijskaha zołata ŭ šturchańni jadra. Ale paźniej źjaviłasia pryznańnie koŭča Astapčuk Alaksandra Jafimava: toj skazaŭ, što dadavaŭ preparat u ježu spartoŭki, bo bajaŭsia za jaje vyniki, a samoj Nadziei ničoha pra dopinh nie kazaŭ.
A ŭ 2017 hodzie za dopinh dyskvalifikavali biełarusaŭ cełaha vidu sportu. Havorka pra ciažkuju atletyku, dzie našy spartoŭcy stabilna źbirali na siabie dopinhavyja hrachi. Naprykład, tolki za dźvie alimpijady, u 2008 i 2012 hodzie, biełarusy adznačylisia 7 padobnymi epizodami. Pad reviziju traplali i vyniki z čempijanataŭ śvietu i Jeŭropy. Tak, naprykład, ciažkaatletaŭ Alaksandra Makaranku i Marynu Škiermankovu pazbavili adpaviedna zołata i bronzy ČS-2013.
Arbitr — lehienda jutubu
5 lipienia spoŭnicca 15 hadoŭ historyi, jakaja prasłaviła na ŭvieś śviet viadomaha bresckaha arbitra Siarhieja Šmolika. Jamu vypała pracavać na matčy 13-ha tura futbolnaj vyšejšaj lihi pamiž «Viciebskam» i «Naftanam». Naviedvalniki toj hulni zaŭvažyli niestandartnyja ruchi arbitra i vymušanyja byli ŭrešcie pryznać, što prablema nie ŭ raptoŭnaj chvarobie ci ŭ niečym jašče — Šmolik prosta vielmi pjany. Isnuje videa z tym, jak vyhladaŭ na toj hulni Siarhiej Šmolik, i na siońnia jano nabrała na jutubie ažno 744 tysiačy prahladaŭ:
Historyja Šmolika raźlaciełasia pa zamiežnych miedyja, ale i na stadyjonie ŭ Viciebsku jaje naziraŭ zamiežnik — tahačasny hałoŭny trenier biełaruskaj zbornaj Biernd Štanhie, jaki byŭ ździŭleny pabačanym. U niaščasnaha arbitra znajšli 2,6 pramile ałkaholu. Ź inšaha boku, isnuje viersija, što vyniki testu sfalsifikavali, a pavodziny Šmolika tłumačacca paprostu jaho drennym samaadčuvańniem, a da hulni jon nie piŭ.
Biełaruskaj futbolnaj fiederacyi spatrebiłasia dzieviać dzion, kab prysudzić Šmoliku pažyćciovuju dyskvalifikacyju ŭ ajčynnym futbolnym sudziejstvie. Pa stanie na 2020 hod eks-arbitr pracavaŭ na fakultecie fizičnaha vychavańnia ŭ Bresckim dziaržuniviersitecie.
Nie vytrymała cisku? Čamu Sabalenka pryznałasia, što nie padtrymlivaje vajnu