Hruzinski refarmatar — pra kapitalizm, ekanamičnyja reformy i investaraŭ

Aleś Čajčyc: Biełaruskija ŭłady ŭ apošni čas ŭsio ž pryniali taki padychod, što nam usio ž patrebnyja zamiežnyja investary i što dla ich treba stvaryć naležnyja ŭmovy. Pry hetym kali investary sapraŭdy prychodziać, im ułady pačynajuć dyktavać umovy, jak naprykład z Danon-Unimilk: vy ŭkładajcie-ka ŭ pierapracoŭku małaka, a nie zajmajciesia ekspartam małaka. Ci pravilny heta padychod?

Kacha Benukidze: Ja dumaju, što

kazać investaru, što jon musić rabić, heta kontar-praduktyŭna, ničoha z hetaha nie atrymajecca.

Chutčej za ŭsio investar nia pryjdzie. Investary — heta jak statak pałachlivych džejranaŭ, bo jany ŭzdryhvajuć i źbiahajuć, i biahuć usie razam: vy adnaho džejrana napałochali, i jany ŭsie źbiehli.

AČ: A kali zirnuć tak: dziaržava i čynoŭniki raźbirajucca ž u nacyjanalnaj ekanomicy i byccam by viedajuć, kudy vyhadna ŭkładacca i što vyhadna rabić, i jany pakazvajuć: idziecie tudy, robicie toje, budzie vam prybytak. Takuju ŭstanoŭku majuć biełaruskija čynoŭniki.

KB: Takich dziaržavaŭ nie byvaje ŭ śviecie. Kali b čynoŭniki raźbiralisia, jak zajmacca biznesam, dyk sami biznesam i zajmalisia b.

AČ: Što było samaje važnaje ŭ hruzinskich ekanamičnych reformach, klučavoje ŭ vašym padychodzie da ich?

KB: U maim padychodzie — «nie pieraškadžać».

Žyćcio pavinna być uładkavanaje tak, kab ludziam ničoha nie pieraškadžała prymać rašeńni samastojna:

Sudovaja reforma pavinna zabiaśpiečyć abaronu hetych svabodaŭ dla ludziej u sudzie. Reforma palicyi pavinna zabiaśpiečyć biahučuju abaronu hetaj ich svabody. Vajskovaja reforma pavinna zabiaśpiečyć biaśpieku krainy, kab ludzi svabodna mahli rabić dziejańni, jakija im zdajucca dobrymi. «Zdajucca» — heta vielmi važna, bo 

jość taki punkt hledžańnia, što narod durny, i tamu razumnyja pavinny skazać durnym, jak žyć. Heta chłuśnia, bo ludzi, jakija heta kažuć — takija ž sama durnyja.

Tamu ŭvieś sens reformaŭ i pavinien być u tym, kab dziesiać miljonaŭ biełarusaŭ mahli rabić toje, što im zachočacca.

AČ: A kali im zachočacca škodzić adno adnamu? Prahnaść, skvapnaść…

KB:

Skvapnaść — heta dobra

AČ: Voś ličycca, što skvapnaść kapitalistaŭ pryviała da ŭsiaśvietnaha kryzysa

KB: Nie, heta

hłupstva biurakrataŭ pryviało da ŭsiaśvietnaha kryzysa, a nie skvapnaść kapitalistaŭ,

Kryzysy buduć adbyvacca ŭ luboj systemie: kryzysy zdaralisia i ŭ Savieckim źviazie, i ŭ Złučanych štatach Ameryki. Prosta rynkavaja ekanomika ad kryzysaŭ robicca mocnaj, a sacyjalistyčnaja ekanomika ad kryzysaŭ robicca słabaj, u hetym roźnica. U rynkavaj ekanomicy kryzysy prybirajuć najbolš nieefektyŭnych i pakidajuć samych efektyŭnych, samych nadziejnych i mocnych. Inšaja reč —

kali vy majecie systemu dziaržaŭnaha rehulavańnia, jakaja na karotki čas adsoŭvaje kryzys, kryzys nabiraje moc, ale nie zdarajecca. U vyniku, kali jon zdarajecca, jon maje bolšy maštab, voś i ŭsio.

A dumka, što kryzysy zdarylisia z-za kapitalistaŭ — heta dumka, jakuju raspaŭsiudžvajuć kamunisty i inšyja levaradykały.

AČ: U biełaruskim hramadztvie, i apazycyjna nastrojenaj častcy, papularnaje mierkavańnie, što treba budavać sacyjalnuju rynkavuju ekanomiku jak u Eŭropie, kab dziaržava abaraniała małazabiaśpiečanyja katehoryi ludziej, i tady, kali my budziem rabić tak, u nas tak i budzie, jak u Niamieččynie.

KB: Kožnaje hramadztva pavinna samo abrać, kamu jak dapamahać.

Kolkaść sacyjalnych prahramaŭ u Eŭropie vialikaja, niekatoryja ź ich dapamahajuć, niekatoryja nie dapamahajuć.

Kali majecie systemu,

kali vy ludziam nižej za peŭny ŭzrovień dachodu vypłočvajecie hrošy, heta systema vyhladaje navat vielmi słušna,

A jość, naprykład, systema štučnaha padtrymańnia zaniataści, jakaja ni da čaho nie pryvodzić. Niamieckaja systema zaniataści za dziesiać hadoŭ prajeła, zdajecca, 40 miljardaŭ, a rabočych miescaŭ stvaryła stolki, što dla hetaha chapiła b i 20 miljardaŭ. Takaja sacyjalna-aryjentavanaja ekanomika nie patrebnaja.

Systema pieraraźmierkavańnia ad ludziej samastojnych da bolš niesamastojnych — heta mnie zdajecca narmalnym, što hramadztva tak uładkavana. Bolš zamožnyja braty dapamahajuć mienš zamožnym, tak baćki dapamahajuć dzieciam, potym dzieci dapamahajuć baćkam. Heta ŭ čałaviečaj pryrodzie, tamu z hetym nia treba zmahacca, treba prosta hetu systemu pravilna vybudoŭvać.

Ja ŭpeŭnieny, što ŭ bolšaści krainaŭ niama systemaŭ, jakija b sapraŭdy dapamahali tym, kamu heta patrebna. U bolšaści krain jość imitacyi hetaha.

Kacha Bendukidze — hruzinski dziaržaŭny dziejač, ekanamist. Za savieckim časam zrabiŭ karjeru navukoŭca-bijolaha. U 90-ja hh. zrabiŭsia bujnym pradprymalnikam u Rasii. U 2004 h. pradaŭ svoj biznes u Rasii i viarnuŭsia na radzimu ŭ Hruziju, dzie zrabiŭsia aŭtaram prahramy paśpiachovych reformaŭ ekanomiki i dziaržaŭnaha kiravańnia. Ad 2009 h. zajmajecca adukacyjaj.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0