Pablizu biełaruska-litoŭskaj miažy źjavilisia vajskovyja akopy i fartyfikacyi. Spadarožnikavyja FOTY
La Hrodna na ŭskrajku Hožskaha vajskovaha palihona źjavilisia tranšei dla piachoty i techniki. Jany ŭsiaho za 6 kiłamietraŭ ad biełaruska-litoŭskaj miažy i pamiežnaha pierachodu «Pryvałka» — «Rajhorad». Hetyja fartyfikacyi mohuć być častkaj «vuzła supracivu», jaki hod tamu abiacała pabudavać Ministerstva abarony. Svaboda atrymała spadarožnikavyja zdymki i praanalizavała ich z vajskovymi ekśpiertami.

Pra toje, što na miežach Biełarusi pabudujuć niekalki ŭmacavanych «vuzłoŭ supracivu», Alaksandr Łukašenka zajaviŭ 6 kastryčnika 2023 hoda. Tady vajskoŭcy prademanstravali padobny abjekt u Kobrynskim rajonie kala miažy z Polščaj. Da hetaha ŭłady stvaryli taki ž u Homielskim rajonie.
Novyja fartyfikacyi kala Hrodna dobra vidać na spadarožnikavym zdymku, zroblenym kampanijaj Planet Labs 14 śniežnia 2024 hoda kala paŭnočna-zachodniaj častki palihonu. Ich tut niekalki.
Na ŭschodnim baku darohi, što viadzie na pamiežny punkt «Pryvałka», naprykancy listapada 2024 hodu vajskoŭcy vykapali vializnuju tranšeju daŭžynioj 340 metraŭ i šyrynioj ad 5 da 7 mietraŭ. Takich pamieraŭ dastatkova, kab pa akopie svabodna prajechaŭ tank. Nadzieł ziamli, na jakim vykapanaja tranšeja, zhodna z danymi ziamielnaha kadastru, nie adnosicca da terytoryi palihona.
Na zachad ad darohi na pamiežny punkt vykapanyja akopy dla piachoty daŭžynioju amal 200 mietraŭ. Tut ža ŭ niekatorych miescach vidać adzinkavyja ŭmacavańni i jaminy.


Heta terytoryja maje pryrodaachoŭny status i naležyć respublikanskamu łandšaftnamu zakaźniku «Horadzienskaja pušča». Jak paznačana na sajcie Ministerstva pryrodnych resursaŭ i achovy navakolnaha asiarodździa Biełarusi, heta «adno z samych ekałahična čystych miescaŭ u Biełarusi».
Svaboda pierasłała vyjavy akopaŭ niekalkim vajskovym ekśpiertam. Jany syšlisia na dumcy, što akopy mohuć być vykarystanyja dla abarony ad mahčymaj ataki z boku Litvy.
Pra heta kaža Konrad Muzyka, abaronny analityk, dyrektar kampanii Rochan Consulting, jakaja zajmajecca daśledavańniem i analizam kanfliktaŭ i biaśpieki na postsavieckaj prastory. Jon zaznačyŭ, što ŭsia sistema tranšejaŭ i akopaŭ, vykapanych u hetym miescy, moža być častkaj abarončaj sistemy i vykarystoŭvacca, siarod inšaha, biełaruskimi vajskoŭcami dla trenirovak.
«Na zdymkach my bačym dva vidy tranšejaŭ abapał darohi, jakaja viadzie da miažy ź Litvoj. Jany nakiravanyja ŭ bok Litvy. I, ščyra kažučy, na dadzienym etapie ŭsio heta pakul vyhladaje niezavieršanym», — miarkuje Konrad Muzyka.
Ekśpierty nie zmahli vyznačyć dakładnaje pryznačeńnie vialikaj šyrokaj tranšei z uschodniaha boku darohi, bo nie bačać u joj «asablivaha vajskovaha sensu» z pryčyny niezvyčajnaj formy i struktury.
«Ja takich nie bačyŭ nikoli. Čysta tearetyčna ich možna vykarystać dla abarony. Jak supraćtankavy roŭ, naprykład», — adznačyŭ vajskovy ekśpiert Michaił Žyrachaŭ, jaki analizuje techničnyja srodki, što vykarystoŭvajucca na vajnie va Ukrainie.
Budoŭla fartyfikacyj moža jašče być nie zavieršanaja. Tuju ž tranšeju mohuć nakryć dacham ci pastavić tudy čyhunačny vahon, jak na kobrynskim «vuźle supracivu» — stvaryć tak zvany «bunkier».

«My bačym, što za akopami na zachodnim baku darohi jość les. Heta značyć, što pazicyja zroblenaja zhodna z vajskovymi praviłami abarony», — kamientuje Konrad Muzyka. «A voś za tranšejaj na ŭschodnim baku darohi vielmi biednaja lasnaja raślinnaść. Heta robić pazicyju składanaj dla abarony. Kali b u tranšei byli biełaruskija vojski i im treba było b adstupić, to ŭ ich było b vielmi mała ŭmacavańniaŭ, naturalnaha asiarodździa dla ŭkryćcia».
Ekśpiert dadaje: klučavy momant tut toj, što hetaja abarončaja struktura stvoranaja kala biełaruskaha palihonu. Pakul padobnych fartyfikacyj nidzie na miažy ź Litvoju nie sustrakałasia. Tamu, na dumku Konrada Muzyki, situacyja patrabuje nazirańnia. Kali kolkaść fartyfikacyj nie budzie pavialičvacca, to heta budzie śviedčyć «bolš pra vučebny charaktar takich umacavańniaŭ».
Konrad Muzyka ličyć, što pryčynaŭ pabudovy takich fartyfikacyj na miažy ź Litvoju moža być niekalki.
«Pieršaja pryčyna ŭ tym, što biełaruskaje vajskovaje kamandavańnie zajaviła, što budzie budavać abarončyja zbudavańni pablizu miažy Polščy i Litvy. To-bok heta suadnosicca ź ich płanami. Druhaja pryčyna — biełaruskija vajskoŭcy vielmi ŭvažliva sočać za tym, što adbyvajecca va Ukrainie, jak tam viadziecca vajna. I my bačym, što va Ukrainie hetaja vajna budujecca vakoł akopaŭ, abarončych pazicyj. Dla vajskoŭcaŭ vielmi važna ŭmieć zachoplivać abarončyja pazicyi, akopy, umacavanyja rajony. Tamu pabudova hetych akopaŭ — heta adzin z krokaŭ, jaki biełaruskija vajskoŭcy robiać, kab padrychtavać svaje ŭzbrojenyja siły da budučaj vajny, da budučych bajavych dziejańniaŭ», — ličyć Konrad Muzyka.
Kamientary
Na paŭmiljonnych pratestach u Minsku suprać režymu Łukašenki byli bieł-čyrvona-biełyja ściahi i trochi čyrvona-zialonych (spačatku), jakija potym taksama pamianiali na bieł-čyrvona-biełyja.
Rasiejskich ściahoŭ nie było.