Syn zasnavalnika BiełaPAN stvaryŭ ź siabrami stendap-kłub. Pahutaryli ź Janam Lipajem pra jaho žyćcio i baćku
U vieraśni 2024 hoda ŭ Varšavie adkryŭsia biełaruski stendap-kłub Stand up lokal. Heta sprava ruk troch komikaŭ — Idraka Mirzalizade, Lošy Suvorava i Jana Lipaja. Finansava spravu padtrymaŭ Słava Kamisaranka. A adzin sa stvaralnikaŭ stendap-kłuba — syn zasnavalnika BiełaPAN.
Jan Lipaj u kłubie adkazny za arhanizacyju mierapryjemstvaŭ, što zabiraje šmat času i abmiažoŭvaje mahčymaść čaściej vystupać samomu, ale komik ni pra što nie škaduje. Jon syn viadomaha biełaruskaha žurnalista i paeta, zasnavalnika pieršaha niezaležnaha infarmacyjnaha ahienctva BiełaPAN Alesia Lipaja, jaki zaŭčasna pajšoŭ z žyćcia ŭ 2018 hodzie.
Pahutaryli ź Janam pra hałoŭnyja ŭroki ad baćki, žurfak, ź jakim nie skłałasia, lubimuju temu dla žartaŭ i płany stendap-kłuba.
«Naša Niva»: Vaš stendap-kłub adkryŭsia ŭ vieraśni. Jakija padsumavańni dziejnaści ŭžo možna zrabić — čym sapraŭdy hanaryciesia, a dzie, moža, adčuvajecca krychu pravał?
Jan Lipaj: Mnie zdajecca, što ŭsio idzie jak i pavinna. Ščyra kažučy, hanarusia ŭsim, što źviazana z hetym kłubam. Kožnym komikam i hledačom. Mnie vielmi padabajecca, jak usio adbyvajecca, i my z našaj kamandaj atrymlivajem sapraŭdnuju asałodu ad hetaha. Voś ščyra: pravałaŭ nie było i navat pravalčykaŭ taksama!
Byli momanty, jakimi my nie vielmi zadavolenyja (zrabić vientylacyju akazałasia zanadta doraha, praces atrymańnia licenzii na prodaž ałkaholu vielmi doŭhi), ale ahułam usio kruta.
«NN»: Jakija iventy i farmaty samyja zapatrabavanyja ŭ hledačoŭ na hety momant?
JAŁ: Ludzi ŭ Varšavie vielmi lubiać stendap na biełaruskaj movie. Starajemsia rehularna rabić jaho, kab va ŭsich była mahčymaść pryjści pasłuchać žarty na rodnaj movie. Heta aznačaje, što na biełaruskuju movu jość zapyt u publiki, i heta supier!
«NN»: Ty niejak kazaŭ, što vy raźličvajecie adbić układzienyja hrošy niedzie za dva hady. Jak pa adčuvańniach zaraz?
JAŁ: Nu, moža za try hady ŭsio ž. Pakul składana štości dakładna kazać nakont hetaha, tamu što my robim kantent jašče ŭ jutubie i spadziajemsia, što lepšaje napieradzie.
«NN»: U vašych płanach było ŭ tym liku pastupova padciahvać polskich komikaŭ, adpaviedna, i polskuju aŭdytoryju — jak z hetym spravy? Ci adroźnivajecca humar palakaŭ i ich temy žartaŭ ad taho, što tranślujuć biełarusy?
JAŁ: Pakul my nie robim polskija stendapy, ale kožny tydzień u nas prachodziać šou na anhlijskaj movie. Spadziajusia, što chutka i palakaŭ zaprosim da nas.
Ale ja chadziŭ na polski stendap i mahu skazać, što ŭ ich žartach mienš palityki i humaru pra apošnija naviny, čaściej — spakojnyja žarty pra śmiešnyja situacyi z žyćcia.
«NN»: Sam dumaŭ pra toje, kab adnojčy vystupać na polskaj?
JAŁ: Budu ja vystupać na polskaj ci nie, zaležyć ad taho, jak doŭha my ŭsie tut budziem. Ale mnie padabajecca polskaja mova, ja vyvučaŭ jaje paŭtara hoda i chacieŭ by heta vykarystać adnojčy ŭ tvorčaści.
«NN»: Kolki siońnia ahułam komikaŭ-biełarusaŭ «naležyć» da vašaj placoŭki? Toje, što robić Dzima Naryškin u Varšavie, Panstandup, vy bolš asobna ci razam?
JAŁ: Mienavita biełarusaŭ kala 15 čałaviek vystupaje ŭ Stand up lokal. Dzima Naryškin časta robić roznyja šou ŭ nas, i ŭsie komiki z «Panstendapa» taksama. Darečy, ja taksama byŭ komikam «Panstendapa» raniej, tak što my ŭsie siabrujem i razam vystupajem.
«NN»: Niekalki hadoŭ tamu ty abmoviŭsia, što tvaja mara — zarablać na žyćcio stendapam. Ci atrymlivajecca žyć z vašaj spravy ciapier? Kolki komikaŭ padpracoŭvajuć niedzie jašče? I dzie jany ŭ asnoŭnym zaniatyja?
JAŁ: Budzie nie vielmi karektna kazać, što ja zarablaju na žyćcio stendapam, tamu što spravy kłuba — heta časam vielmi daloka ad tvorčaści. Ale ciapier ja zajmajusia tolki hetym — vystupami i scenarnaj pracaj.
Asnoŭnaja častka komikaŭ zarablaje na žyćcio nie stendapam. Mnie zdajecca, što bolšaść ź ich u Varšavie — ajcišniki.
«Starajusia žartavać pra ŭsio. Ale čaściej atrymlivajecca pra seks»
«NN»: U adnym videa na pytańnie, jak ty pryjšoŭ u humar, ty adkazaŭ «ja takim naradziŭsia». A kali raźvivać temu, to kali ty adčuŭ, što žartavać sa sceny, na publiku — heta tvajo?
JAŁ: Pra «ja takim naradziŭsia» ja, kaniečnie, žartavaŭ. Ale mnie zaŭsiody padabałasia bačyć, čuć i tranślavać humar.
Pačaŭ ja zajmacca stendapam u Minsku, i spačatku było vielmi ciažka dla mianie. Pieršy hod składana było znajści kanekt pamiž maim pačućciom humaru i pačućciom humaru hledačoŭ. Ale heta nie sprynt, a marafon, tamu drennyja vystupy i samaanaliz dapamahli palepšyć svaje navyki — ciapier užo trochi lepiej atrymlivajecca.
«NN»: Ty kazaŭ, što imkniešsia nie žartavać na temu palityki — možaš raspavieści, čamu tak?
JAŁ: Ja jašče małady, mnie 25 hadoŭ. I mnie zdajecca, što nichto z hledačoŭ nie ŭsprymaje mianie surjozna, kali ja abmiarkoŭvaju ź imi takija temy. Tamu pakul heta nie majo, ale spadziajusia, što ŭ budučyni pra palityku taksama budu žartavać.
A tak ja starajusia žartavać pra ŭsio. Ale čaściej za ŭsio atrymlivajecca pra seks.
«NN»: Pry hetym ty pastupiŭ na žurfak BDU — heta prykład baćki paŭpłyvaŭ?
JAŁ: Tak, ja bačyŭ, jaki kruty byŭ moj tata, tamu chaciełasia taksama stać žurnalistam. Tym bolš, što ja žyŭ za piać chvilin ad žurfaka. Ale štości mnie nie spadabałasia chadzić na pary. Mianie adtul adličyli za prahuły. Potym ja pasprabavaŭ vučycca na zavočnym — z hetym atrymałasia lepiej.
Ale na druhim kursie ja ŭsio ž vyrašyŭ zabrać dakumienty: nie bačyŭ sensu vučycca na taho, kim nie źbirajusia pracavać.
«NN»: Ci nie adhavorvaŭ ciabie baćka ad pastupleńnia na žurfak u biełaruskich realijach, asabliva datyčna niezaležnych ŚMI z ryzykaj pracy tam?
JAŁ: Tata nie adhavorvaŭ, tamu što va ŭsich była nadzieja, što ŭsio źmienicca i nie budzie takoj situacyi, jak ciapier. Ja pra svoj los u 18 hadoŭ dakładna nie dumaŭ, chacieŭ być spartyŭnym žurnalistam.
«NN»: U svoj čas ciabie pryznavali najlepšym bambardziram žurfaka — ci prysutničaje futboł ci niejki inšy sport u tvaim žyćci siońnia?
JAŁ: Futboła ŭžo mienš u maim žyćci, ale časam my hulajem ź siabrami. Navat udzielničali ŭ Kubku Ivulina — 2024 z kamandaj našaha kłuba Stand up lokal. Zaniali apošniaje miesca, ale nam spadabałasia.
Jašče časam hulaju ŭ skvoš sa svaimi siabrami Idrakam i Lošam Suvoravym.
«Tata byŭ vielmi spakojnym čałaviekam»
«NN»: Dla mnohich Aleś Lipaj — vialikaja fihura ŭ biełaruskaj žurnalistycy, paet, a jakim jon byŭ tatam?
JAŁ: Jon zaŭsiody byŭ vielmi spakojnym čałaviekam, mnie heta padabajecca ŭ ludziach. Ź im i majoj siastroj Alesiaj my vielmi šmat vandravali pa Biełarusi, i heta było sapraŭdy kruta!
Pra heta mała chto kazaŭ, asabliva 10 hadoŭ tamu, ale Biełaruś — vielmi pryhožaja kraina, u jakoj realna jość šmat čaho pahladzieć. Ale vandravali my nie tolki pa Biełarusi, pa ŭsim śviecie taksama.
Ja vielmi ŭdziačny baćku za čas razam, za toje, jak šmat ja daviedaŭsia ad jaho.
«NN»: U vašym domie, vidać, pastajannymi haściami była tvorčaja intelihiencyja?
JAŁ: My niekalki razoŭ, akurat, vandravali z Uładzimiram Niaklajevym. Da nas prychodzili ŭ hości Źmicier Vajciuškievič, Uładzimir Arłoŭ. Mnie padabałasia zaŭsiody čuć ich hutarki na biełaruskaj movie — adčuvaŭ siabie jak na inšaj płaniecie padčas hetaha, tamu što ŭ Minsku nulavych usio radziej možna było pačuć takoje.
Ale ahułam ja siabie adčuvaŭ jak zvyčajny syn. Moj tata — vielmi kruty žurnalist i piśmieńnik, ale dla mianie, kaniečnie, jon u pieršuju čarhu — moj tata.
«NN»: Kali spadara Alesia na stała, kazali, što na jaho zaŭčasnuju śmierć paŭpłyvaŭ u tym liku stres vakoł padziej ź BiełaPAN — pieratrus, kryminalnaja sprava. Ci pamiataješ ty jaho ŭ toj pieryjad?
JAŁ: Kaniečnie, takija spravy — heta zaŭsiody vialiki stres, ale na toj momant mnie tak nie padavałasia. Jak ja ŭžo kazaŭ, moj tata byŭ vielmi spakojnym čałaviekam, tamu ja navat nie dumaŭ pra toje, što budzie dalej. Byŭ upeŭnieny, što ŭsio budzie dobra.
«NN»: Častka tvajoj siamji ciapier žyvie ŭ ZŠA — jak časta vy bačyciesia, ci składana tabie dajecca adlehłaść pamiž vami?
JAŁ: Ź siamjoj my bačymsia nie vielmi časta, tolki raz na hod z maci. Adlehłaść pamiž blizkimi dajecca vielmi składana, tym bolš, što ŭ mianie źjaviłasia plamieńnica, a ja jaje nikoli jašče ŭ žyćci nie bačyŭ. Ale my ŭsie marym, što adnojčy sustreniemsia ŭ Minsku za viačeraj, jak časta było raniej.
U Varšavie ž my žyviom razam ź dziaŭčynaj i mopsam.
«Składana było ŭjavić žyćcio pobač z tym, što adbyvacca ciapier va Ukrainie, jašče i z udziełam Biełarusi»
«NN»: U 2020-m ty jašče vystupaŭ u Minsku, jak i mnohija komiki, ź jakimi vy siońnia dzielicie scenu ŭ Varšavie. Kali i čamu ty źjechaŭ ź Biełarusi kančatkova?
JAŁ: Ja źjechaŭ u pačatku padziej 2022 hoda, tamu što składana było ŭjavić sabie žyćcio pobač z tym, što adbyvacca ciapier va Ukrainie, jašče i z udziełam Biełarusi.
Dla mianie ŭ hety momant stała zrazumieła, što dalej budzie tolki horš. I čym raniej adtul źjedu, tym lepiej budzie dla mianie. Tak i vyjšła.
«NN»: Ci padtrymlivaješ ty niejkija kantakty z komikami, jakija zastajucca ŭ Biełarusi. Što jany raskazvajuć pra ŭmovy isnavańnia tam?
JAŁ: Nie vielmi šmat, tamu što składana padtrymlivać kantakty, kali vy tak daloka adzin da adnaho, ale časam byvaje. Palityku šmat nie abmiarkoŭvajem, tamu što ŭsie ŭsio razumiejuć, a stendapam, kaniečnie, ciažka tam zajmacca, tamu što na vielmi šmat tem ty nie možaš žartavać, a tamu i paŭnavartasna zajmacca humaram niemahčyma. Ale heta maje dumki, moža, u ich inšaje bačańnie.
«U 2025 hodzie ja b chacieŭ zrabić svoj pieršy solny kancert»
«NN»: Pakul usio jašče pačatak novaha hoda, ci staviŭ ty płany na 2025 — i z kłubam, z partniorami, i svaje ŭłasnyja mety?
JAŁ: U 2025 hodzie ja b chacieŭ zrabić svoj pieršy solny kancert. Tak što sačycie za sacsietkami Stand up lokal! A jašče my z kamandaj robim i budziem rabić šmat kantentu na jutubie, abaviazkova padpisvajciesia!
«NN»: Jak biełarusam zachoŭvać pačućcio humaru ŭ siońniašniaj situacyi i nie apuścić ruki? Dzie čerpać pazityŭ? Moža, u ciabie jość pravierany kantent, jaki možaš paraić?
JAŁ: Mnie zdajecca, što ŭsie ŭžo zvyklisia z tym, što jość siońnia. Ale kali jość tyja, chto nie viedaje, jaki stendap pahladzieć, tut ja mahu paraić. Šmat u jutubie možna pahladzieć stendapa ad Idraka i Pašy Kryŭca — vielmi krutyja komiki. Nu, i jašče, kaniečnie, Słava Kamisaranka (nie viedaju, ci čuli vy štości pra jaho, ale pahladzicie, jon pierśpiektyŭny).
Biełaruski komik raskazaŭ pra stendap pierad adździełam kryminalnaha vyšuku i toje, jak vyhladaje «prezidenckaja» hrymiorka
Komik Idrak Mirzalizade zładziŭ svoj pieršy biełaruskamoŭny stendap — pahutaryli ź im pra anšłah na kancercie, žarty padčas vajny i ruski śviet
Najlepšyja biełaruskija stendapiery — chto jany?
Zorka stendapu Iryna Prychodźka — pra asablivaści biełaruskaha humaru i emihracyju praz vajnu
Kamientary
I zaraz u formie "paviedamić pra pamyłku" nielha napisać svaimi słovami, tych 4-ch varyjantaŭ nie chapaje, naprykład, jak u hetym vypadku.