Cana na arabiku pabiła absalutny rekord. Što adbyvajecca i ci chopić nam kavy?
Biržavyja ceny na samy papularny hatunak kavy — arabika — dasiahnuli histaryčnaha maksimumu — u pieršuju čarhu z-za zasuchi i daždžoŭ u Brazilii. Spažyŭcy adčujuć rost cen u pačatku 2025 hoda. Čamu kava daražeje i ci čakaje nas deficyt kavy, raźbiraŭsia Bi-bi-si.
Na hetym tydni, 10 śniežnia, cana sakavickich fjučarsaŭ na arabiku, samy papularny ŭ śviecie sort kavy, ustanaviła absalutny rekord za ŭsiu historyju tarhoŭ — 3,34 dalara za funt (kala 0,45 kh) ziernia. Usiaho za hod arabika padaražeła na 80%. Inšy papularny hatunak, rabusta, pabiŭ histaryčny rekord u vieraśni.
Amatary kavy, zrešty, adčujuć heta tolki paśla Novaha hoda.
Jak patłumačyŭ Bi-bi-si kiraŭnik kampanii Tuan Loc Commodities Vin Nhujen, da hetaha kampanii, što absmažvajuć kavu, dziela zachavańnia svajoj doli na rynku imknulisia nie pavyšać canu dla kančatkovaha spažyŭca, ale zaraz usio ž blizkija da taho, kab zrabić heta ŭ pieršym kvartale 2025 hoda.
Pradstaŭnik italjanskaj Lavazza skazała, što kampanija «była vymušanaja skarektavać ceny», kab zachavać jakaść praduktu i davier pakupnikoŭ. U listapadzie ab płanach źmianić ceny i pamier kavavych pačkaŭ kazaŭ i pradstaŭnik kiraŭnictva Nestlé.
Pra toje, što kampanija JDE Peet's, jakoj naležać brendy Jacobs, L'or, Tassimo i Douwe Egberts, płanuje padniać ceny na svaju kavu z brazilskaj syraviny na 30%, sa spasyłkaj na ananimnyja krynicy pisała ahienctva Reuters.
U Rasii i, vidać, Biełarusi rostu cenaŭ na kavu čakajuć nie raniej za sakavik, a to i leta 2025 hoda. U paraŭnańni ź minułym hodam, zrešty, kava va ŭstanovach užo padaražeła, pa roznych acenkach, na 15-30%, prykmietna apiaredžvajučy tempy aficyjnaj inflacyi.
Što zdaryłasia?
Papiaredni rekord ceny na arabiku byŭ ustalavany ŭ 1977 hodzie. Tady Brazilija, najbujniejšy pastaŭščyk arabiki na suśvietnyja rynki, pieražyvała nastupstvy zamarazkaŭ 1975 hoda, jakija źniščyli dźvie traciny kavavych płantacyj.
U žniŭni i vieraśni 2024 hoda ŭ Braziliju pryjšła najmacniejšaja za apošnija 70 hadoŭ zasucha, a ŭ kastryčniku pajšli praliŭnyja daždžy. Mienavita ŭ hety čas fiermiery adnačasova źbirajuć uradžaj i rychtujuć sadžancy dla nastupnaha siezona.
Patencyjny nieŭradžaj u Brazilii z-za zasuchi i daždžoŭ — hałoŭnaja padstava dla turboty, rastłumačyŭ ekanamist Saxo Bank Ole Chansien.
Ale z ekstremalnym pa miascovych mierkach nadvorjem sutyknulisia nie tolki vytvorcy arabiki ŭ Brazilii. Vjetnam, najbujniejšy pastaŭščyk kavy hatunku rabusta, taksama pieražyŭ sioleta i zasuchu, i zalevy.
Adnačasova va ŭsim śviecie raście popyt na kavu. Navat na radzimie harbaty, u Kitai, kava nabiraje papularnaść: usiaho za dziesiać hadoŭ, z 2008 pa 2018, kitajcy stali pić u dva razy bolš kavy. Dy i brytancy, viadomyja amatary harbaty, stali addavać pieravahu kavie.
Adnak rost cenaŭ tłumačycca nie tolki rostam popytu i kataklizmami, ale i piesimizmam na rynku. «Rynak kavy siońnia vielmi śpiekulatyŭny, bo my jašče nie dasiahnuli siezonu ŭradžaju», — cytuje The Wall Street Journal mierkavańnie Marka Smakiera, kiraŭnika kampanii JM Smucker, jakoj, u pryvatnaści, naležyć Dunkin' Donuts.
Zrešty, rost cenaŭ źniervuje nie ŭsich. 80% kavy, pa danych arhanizacyi Coffee&climate, prypadaje na nievialikija płantacyi. Dla ich rost biržavych cenaŭ na kavu aznačaje rost dachodaŭ.
«Hihanckija kampanii, jakija pastaŭlajuć kavu, mohuć kazać, što vysokija ceny — heta drenna, ale heta značyć, što fiermiery narešcie buduć zarablać dastatkova dla žyćcia», — rastłumačyŭ vydańniu The Grocer ekspert kavy brytanskaj kampanii Pact Coffee Uił Korbi. Pavodle jaho słoŭ, kavavaje ziernie «zanadta doŭha pradavałasia na zachad pa zanadta nizkaj canie».
Choć rekord 1977 hoda pabity ŭpieršyniu, ab budučym deficycie i varjackim roście cen presa i analityki pišuć rehularna ŭžo amal piaćdziesiat hadoŭ.
Moža, kavavym płantacyjam varta pierabracca ŭ inšyja krainy?
Kavavyja drevy, što dajuć nam kavu arabiku, — davoli pieraborlivyja raśliny. Idealnaja tempieratura dla ich vyroščvańnia — 15-24°C; śpioka mianiaje smak napoju, a zamarazki niščać drevy.
Rehijony, jakija prydatnyja dla vyroščvańnia kavy
Hety hatunak raście lepš za ŭsio na vyšyni ad 1200 da 2200 m nad uzroŭniem mora. Pramoje soniečnaje śviatło škodnaje dla kavavaha dreva, tak što ŭ ideale kavavyja płantacyi pavinny znachodzicca ŭ cieni bolš bujnych dreŭ. Narešcie, dla arabiki važnyja taksama ŭzrovień apadkaŭ i skład hleby.
Praź źmianieńni klimatu zona vyroščvańnia arabiki mianiajecca. U paraŭnańni z kešju i avakada, kava kudy bolš słabaja raślina: usie terytoryi, dzie jaho vyroščvajuć, padvierhlisia ŭździejańniu źmieny klimatu.
Źmiena ŭzroŭniu prydatnaści da 2050 hoda
Jak vynikaje z daśledavańnia 2022 hoda, u Centralnaj i Paŭdniovaj Amierycy, Centralnaj i Paŭdniovaj Afrycy, Indyi i Paŭdniova-Uschodniaj Azii rajonaŭ, što padychodziać dla vyroščvańnia arabiki, budzie stanavicca ŭsio mienš i mienš.
Pry hetym novych terytoryj, dzie možna budzie ŭ budučyni vyroščvać kavu z-za pavyšeńnia minimalnaj tempieratury ŭ samyja chałodnyja miesiacy hoda, nie tak užo šmat. Siarod ich — Uruhvaj, Arhiencina, Čyli, ZŠA, Indyja, Novaja Ziełandyja i Kitaj.
Ale jość i dobryja naviny: rabusta, u adroźnieńnie ad arabiki, dobra pieranosić bolš haračy klimat i moža raści na mienšych vyšyniach.
«Dalej budzie tolki bolš». Biełarus-raspracoŭščyk u halinie ŠI, jaki pracuje ŭ Ńju-Jorku, raskazaŭ, što nas čakaje14
Kamientary