Hniłoje, zatoje niadoraha. Jak papuliscki ŭkaz Łukašenki ab abmiežavańni nacenki ŭpłyvaje na ŭsich udzielnikaŭ łancužka pastavak harodniny

U Biełarusi jość takaja reč jak stabilizacyjnyja fondy. Heta rezierv siezonnaj pradukcyi (biełakačannaja kapusta, bulba, morkva, buraki, cybula i jabłyki), jakaja składzirujecca ŭ sprahnazavanym čynoŭnikami abjomie (sioleta i letaś — 122,8 tysiačy ton), kab zimoj dastavać jaje adtul i pastaŭlać u sietki, biudžetnyja arhanizacyi, ustanovy charčavańnia.

Kali hetyja zapasy ŭ mižsiezońnie nie paśpiavajuć vykarystać, to z dazvołu abłvykankamaŭ možna pradać ich kudyści jašče. Naprykład, pierapracoŭčym zavodam ci za miažu.

70% adhruzak u stabilizacyjnyja fondy robiać pryvatniki, a nie dziaržava, bo dziaržava svaju ziamlu vykarystoŭvaje pad inšyja kultury.

Dziaržava pieražyvaje nie tolki pra toje, kab u mižsiezońnie ŭ biełarusaŭ było što pajeści. Jana piačecca jašče i pra toje, kab heta było tanna. Papulisckaj pastanovaj №713 ad 19 kastryčnika 2022 hoda Alaksandr Łukašenka ŭvioŭ abmiežavańnie maksimalnaj nacenki na sacyjalna značnyja tavary, u pieralik jakich traplaje i siezonnaja pradukcyja. 

I voś «Naša Niva» atrymała ad «Biełpoła» niekatoryja dakumienty Ministerstva antymanapolnaha raźvićcia i handlu (MARH), Ministerstva sielskaj haspadarki i handlovych sietak, jakija ilustrujuć i pramiežkavy vynik papulizmu, i abjom namahańniaŭ dziaržaparatu dla jaho padtrymki.

My pierakažam hetyja dakumienty tak, kab pieradać karcinu pakut usich udzielnikaŭ handlovaha łancužka i kantraloraŭ nad imi. 

Fiermiery adšyvajuć sietki

Voś, naprykład, adna bujnaja rytejłavaja sietka skardzicca ŭ Minhandlu, što da ŭviadzieńnia 713-j pastanovy joj udavałasia zakryvać 80% svaich mižsiezonnych patreb pastaŭkami sa stabfondaŭ, damovy ab čym składajucca zahadzia.

Z kožnym siezonam pracent usio mienšaŭ, u vyniku padpisany abjom na hetaje mižsiezońnie — usiaho 12% ad zapatrabavanaha.

«Na siońnia bulba — 30%, kapusta b/k — 15%, morkva — 12%, burak — 10%, cybula — 14%, jabłyki — 0%», — havorycca ŭ dakumiencie.

Skardzicca i inšaja handlovaja sietka: «Stanam na 22 kastryčnika 2024 zapasy na składach bulby — na 2 dni, kapusty — na 1 dzień, morkvy — na 6 dzion […] Padčas pieramovaŭ atrymany admovy ŭ pastaŭkach […]».

Situacyja niebyvałaja. Vytvorcy amal nikoli nie mohuć dazvolić sabie «pasłać» sietku. Naadvarot, u siońniašnim śviecie ty tolki pry dostupie da palicy možaš narmalna płanavać svaju finansavuju budučyniu.

Dyk čamu tak zdaryłasia, što bulby zastałosia na dva dni? 

«My b rady pastaŭlać u biełaruski rytejł, dy tolki ekanamičnaha sensu ŭ hetym niama», — tłumačyć «Našaj Nivie» fiermier i dadaje kantekst. 

Ciopłaja viasna 2024-ha rana raspružyniła viehietacyju raślin paśla zimy. Ale ŭ mai pa poŭdni siaredniaj pałasy Rasii prajšlisia marazy i zabili rannija hatunki sadaviny i aharodniny, jakija tak niesvoječasova zahadzia pačali kvitnieć.

Pryrodnaja anamalija ŭzdybiła ceny na sielhaspradukcyju ŭ Rasii. U Biełarusi, darečy, zdaryłasia prykładna takija ž prablemy, tolki ŭ mienšym maštabie. I pastaŭlać u biełaruskija sietki było b nie mienš vyhadna — bo łahistyka praściejšaja.

Ale fiermiery karystacca kanjunkturaj nie mohuć — zhodna z pastanovaj №713, pamier handlovaj nadbaŭki abmiežavany. U vyniku rentabielnaść nie taja, jakuju chaciełasia b atrymać. Tamu tavar honiać na Rasiju.

Sietki zastajucca vinavatyja

«Našaj Nivie» raskazvajuć pra ekstravahantnyja schiemy, kali vytvorca fiktyŭna pastaŭlaje svaju pradukcyju ŭ Rasiju, a potym, užo z pažadanaj dla siabie maržynalnaściu, pierapradaje harodninu z rasijskaj jurydyčnaj asoby ŭ biełaruskuju sietku.

Sama bulba pry hetym nikudy ź biełaruskaha składa nie vyjazdžaje, padarožničajuć tolki dakumienty. Sietki razumiejuć prablemy vytvorcy i vymušany mirycca z takim stanam rečaŭ. Ale i tut uźnikaje prablema.

U Biełarusi isnujuć patrabavańni da najaŭnaści na palicach biełaruskich tavaraŭ. Hetak zvany «abaviazkovy asartymientny pieralik». I kali bulba na palicy tolki pa dakumientach rasijskaja, a pa sutnaści — biełaruskaja, heta ŭsio roŭna parušeńnie. Sietku budzie čakać štraf ad Minhandlu.

«Nie dapuskać zvužeńnia asartymientu bulby, harodniny i jabłykaŭ ajčynnaj vytvorčaści […] Pastrožyć kantrol za najaŭnaściu ŭ handlovych abjektach sadavinnaj i harodninnaj pradukcyi ajčynnaj vytvorčaści», — havorycca ŭ atrymanym nami liście ad MARH da rytejłavych sietak.

Kab paźbiehnuć štrafu, sietki pišuć skarhi, što im nie pastaŭlajuć harodninu — strachujucca, chodziać pieršymi. 

Tady čynoŭniki praz svaich kaleh u abłvykankamach cisnuć na vytvorcaŭ, kab tyja pieradusim zakładvali pradukcyju ŭ stabilizacyjnyja fondy dla realizacyi ŭnutry krainy, a ŭžo ŭ druhuju čarhu dumali ab eksparcie.

Vytvorcam pierakryvajuć mahčymaść svabodna ekspartavać u Rasiju — z kastryčnika «ŭ metach paŭnavartasnaha zabieśpiačeńnia ŭnutranaha rynku ŭ mižsiezonny pieryjad vyvaz biełakačannaj kapusty, jabłykaŭ i cybuli za miežy krainy budzie ažyćciaŭlacca pa razavych licenzijach […] Upaŭnavažanyja orhany buduć prymać rašeńni ab vydačy licenzii sychodziačy z apieratyŭnaha analizu svabodnych resursaŭ […]». 

Vytvorcy vymušany zakładać pradukcyju ŭ stabfondy i pradavać jaje biełaruskim sietkam. A tolki astatniaje pradavać na ekspart.

Prablema vyrašana? Usio ž nie zusim….

Hniłoje, zatoje tannaje

U adnym z atrymanych dakumientaŭ čytajem nastupnaje: «Pry ŭzhadnieńni zajavaŭ vytvorcaŭ na ekspart kapusty, cybuli i jabłykaŭ kiravacca pryncypam pieršačarhovaj zakładki jakasnaj pradukcyi tavarnych hatunkaŭ u stabfondy na mižsiezonny pieryjad 2024/2025», — pastanaŭlaje MARH. 

Hetuju frazu treba rasšyfroŭvać tak, što vytvorcy stali składvać na zimu harodninu kiepskaj jakaści, jakoj miesca nie tam, a ŭ śvinym karycie. Ale vy prosicie ŭ nas abjomy — my damo vam abjomy. A narmalnaje ŭsio roŭna pradadzim tudy, dzie vyhadna. Kali što — skažam, što samo papsavałasia.

Hety chitryk, praŭda, doŭha nie moža być u tajnie, tamu što siezon uradžaju ŭžo skončyŭsia, i pastaŭki viaducca sa stabilizacyjnych fondaŭ. Ale i dakazać jahonuju namieranaść składana, treba litaralna kab niechta stajaŭ i praviaraŭ jakaść. Zatoje cana adpaviadaje jakaści.

Takim čynam, jakaja situacyja ciapier:

Minsielhas pavinien u žyvym režymie navodzić daviedki ab tym, ci jość u sielhasarhanizacyjach i ŭ fiermieraŭ svabodnyja bulba, kapusta, morkva, burak, cybula i jabłyki. A kali znojdzie ich, to infarmuje Minhandlu, kab toje prymušała fiermieraŭ zaklučać damovy ź sietkami;

Abłvykankamy pavinny štotydzień (pa piatnicach) pieradavać danyja ŭ Minhandlu ab tym, jak zaklučajucca damovy i zakładki bulby, harodniny i jabłykaŭ u stabilizacyjnyja fondy na mižsiezonny pieryjad 2024/2025. A taksama praviarajuć, ci nie hniłuju harodninu fiermiery z pomsty zakłali ŭ stabfondy;

Fiermiery pavinny — pad kantrolem abłvykankamaŭ — nie źmianiać umovy pastaŭki, nie admaŭlacca ad pastavak, nie skasoŭvać damovy ź sietki na pastaŭku pradukcyi, na jakuju dziejničajuć maksimalnyja adpusknyja ceny;

Narešcie, sietki pavinny nie dapuskać zvužeńnia asartymientu bulby, harodniny i jabłykaŭ ajčynnaj vytvorčaści. 

Adnym słovam, usie pry spravie, ale nichto nie ŭ vyjhryšy. 

• 0
• 0
• 8
• 14
• 3
• 1
• 1
• 0