Z Łošyckaha jara źnik kryž achviaram balšavickaha teroru

Na heta źviarnuŭ uvahu telehram-kanał «Spadčyna».

Miemaryjalny kryž achviaram balšavickaha teroru byŭ pastaŭleny na ŭskrajku Łošyckaha parku ŭ 1990-ja hady vysiłkami Śvisłackaha adździaleńnia Minskaj arhanizacyi Biełaruskaha Narodnaha Frontu i abjadnańnia Martyrałoh Biełarusi. Draŭlany kryž vyšynioj u piać mietraŭ byŭ sprajektavany viadomym mastakom Mikołam Kupavam.

Pavialičyć

Jon nahadvaje pra brackuju mahiłu, u jakoj spačyvajuć achviary NKUS. Naprykancy 1990-ch hh. pačałasia zabudova terytoryi haražami, tamu znajści kryž składana. Łošycki park znachodzicca na paŭdniovaj uskrainie Minska. U 19 stahodździ tut paŭstaŭ majontak ź vialikim parkam, jaki byŭ kanfiskavany paśla Kastryčnickaj revalucyi ŭ 1917 h. Padčas hramadzianskaj vajny z 1918 pa 1920 hh. terytoryja vykarystoŭvałasia ŭ roznych metach, pakul u siaredzinie 1920-ch hh. nie była padzielena.

U siaredzinie 1920-ch hh. były majontak u Łošycy byŭ padzieleny: na adnoj častcy parku raźmiaściłasia sielskahaspadarčaja daśledčaja ŭstanova, u toj čas kali sama siadziba była pieradadziena ADPU, paźniej pierajmienavanamu ŭ NKUS.

Tut raźmiaściŭsia adździeł śpiecyjalnaha pryznačeńnia, jaki zajmaŭsia padrychtoŭkaj savieckich raźviedvalnych i dyviersijnych hrup. U 1920-ch i 1930-ch hh. dadzienyja hrupy pierakidvalisia praz saviecka-polskuju miažu, jakaja prachodziła niepadalok ad Minska, i pavinny byli zajmacca tam antypolskaj padpolnaj dziejnaściu.

U svaju čarhu šmat ludziej z Polščy chacieła pierabracca ŭ Saviecki Sajuz, dzie jany spadziavalisia na lepšaje žyćcio, pavieryŭšy kamunistyčnaj prapahandzie. Savieckaja dziaržbiaśpieka sustrakała ich ź niedavieram, bačačy ŭ ich patencyjnych špijonaŭ i vorahaŭ.

Śćviardžajecca, što sotni aryštavanych uciekačoŭ traplali takim čynam u Łošycu, dzie mnohija byli rasstralanyja i pachavanyja ŭ piasčanaj jamie ŭ paŭnočna-ŭschodniaj častcy parku.

Paśla prychodu niamieckich vojsk u Minsk u 1941 h. majontak u Łošycy byŭ zaniaty minskim akruhovym kamisaram. Padčas akupacyi tam była rasstralana nieviadomaja kolkaść jaŭrejaŭ i partyzan, jakich chavali ŭ inšaj jamie.

Zianon Paźniak śćviardžaje, što pra rasstreły ŭ Łošycy daviedaŭsia ŭ 1988 hodzie, kali apytvaŭ miascovych. Uletku taho ž hoda, kali vialisia archieałahičnyja raskopki i ekshumacyja ŭ Kurapatach, miesca rasstrełu ŭ Łošycy, pa jaho słovach, było zasypanaje hruntam, kab schavać ślady złačynstvaŭ balšavikoŭ.

Kali jon viarnuŭsia siudy ŭ 1989 hodzie, kab zrabić raźmietku pad archieałahičnyja raskopki, to ŭbačyŭ, što jar zasypany, a na jaho miescy raźmiaścilisia haražy. Paźniak kazaŭ, što sprabavaŭ z hrupaj moładzi prakapać naŭhad halečny žvir, ale jamu heta nie ŭdałosia.

Pavialičyć

Sa słoŭ śviedkaŭ rasstrełaŭ Zianon Paźniak taksama raspaviadaje pra toje, što tut u 1937 hodzie rasstrelvali ludziej kožny dzień, a nkusaŭcy achvotna davali kamsamolcam pastralać u vorahaŭ naroda i navat 20 stalinskich kapiejek (heta cana pački zapałak) za adzin streł i adno zabojstva. Ličycca, što ŭ Łošycy zabili i zakapali nie mienš za dziesiać tysiač čałaviek.

Łošycki jar staŭ tradycyjnym miescam, kudy štohod na Dziady prychodzili z pamiatnymi šeściami.

• 1
• 0
• 1
• 3
• 1
• 12
• 21
• 0