Stravy z hryboŭ zdaŭna składajuć značnuju častku biełaruskaj nacyjanalnaj kulinarnaj tradycyi. Hryby padavali i jak asnoŭnuju haračuju stravu, i ŭ jakaści zakuski, i jak nieabchodny aramatyčna-smakavy kampanient da mnohich sousaŭ i supoŭ. «Budźma» prapanuje pryhatavać viarškovuju hrybnuju poliŭku, jakaja vyłučajecca svaim dalikatnym smakam i pasuje praktyčna da luboha harniru.
Jak hryby ratavali smak straŭ?
Našyja prodki spakon viakoŭ źbirali, narychtoŭvali i hatavali hryby. Navat paet Adam Mickievič u tvory «Pan Tadevuš» zhadaŭ źbirańnie hryboŭ, jak tahačasnuju zabavu:
Talmienu zanudzili hetyja doŭhija svary,
chacieła prajścisia na dvor i šukała ŭžo pary;
z kałka ŭziała košačyk: «Baču, ŭ pakoi, panočki,
zastacca źbirajciesia, ja ž idu ŭ les pa hrybočki;
chto łaska, za mnoju». Skazała, čyrvon-karalovy
svoj šal abvivajučy la hałavy, kašmirovy;
rukoju ŭziała Padkamorych maleńku panienku,
druhoj padchiliła sabie až da kostak sukienku,
Tadevuška moŭčki za joj na hryby paśpiašaŭsia.
Zamier pahulanki adrazu Sudździ spadabaŭsia,
znašoŭsia bo sposab raźniacca kryklivaha sporu;
dyk kryknuŭ: «Panoŭje, chadziem pa hryby ŭsie da boru!
Chto z ryžykam najcharašejšym k zastollu prybudzie,
pry najkarašejšaj paniency siadzieci jon budzie,
i sam sabie vybiera. A kali znojdzie hryb dama,
to najkarašejšaha voźmie chłapčynu taksama».
U tradycyjnaj kuchni hryby hatavali pa-roznamu: i jak asnoŭnuju haračuju stravu, i ŭ jakaści zakuski, i jak nieabchodny aramatyčna-smakavy kampanient da mnohich sousaŭ i supoŭ. Našy prodki zvyčajna dadavali ŭ bulon usiaho adzin hrybok, 2-3 hryba — u harochavy sup abo kapuśnik, u kaladny boršč — nie mienš za žmieniu. Hryby słužyli niezamiennym dadatkam da mnohich miasnych straŭ, da dzičyny, ptuški, da niekatorych rybnych straŭ, ź imi hatavali tušanuju kapustu, bihas i mnohija inšyja tradycyjnyja smakoćci. Časam usiaho adzin sušany hryb «ratuje» stravu, u jakoj mała smaku.
U XVIII stahodździ raście papularnaść francuzskaj kuchni na stałach šlachty i padčas vytančanych abiedaŭ, jakija ładziacca karalom Stanisłavam Aŭhustam, źjaŭlajucca pieršyja i vielmi darahija ŭ tyja časy šampińjony. Pastupova, kali ich stali vyroščvać u chatnich umovach, jany zaniali tryvałaje miesca ŭ šlachieckaj kuchni. Ale samymi smačnymi hrybami zaŭsiody ličylisia lasnyja. Poliŭka ź imi — lepšy dadatak da kašy ci blinoŭ, a potym da bulby i dranikaŭ.
Recept viarškovaj hrybnoj poliŭki
Inhredyjenty:
• Hryby lasnyja — 400 hramaŭ
• Cybula — 100 hramaŭ
• Časnok — 2-3 zubčyki
• Alej — 2 stałovyja łyžki
• Viarški 10% — 250 mililitraŭ
• Muka — čajnaja łyžka
• Harčyca — čajnaja łyžka
• Sol i pierac — pa smaku
Pryhatavańnie
1. Lasnyja hryby narezać i pramyć, advarvać kala 20 chvilin, vadu źlić. Kali ŭ vas lisički abo baraviki — ich možna nie advarvać. Taksama možna vykarystoŭvać dreŭnavuški ci šampińjony, ale strava budzie nie takoj nasyčanaj hrybnym smakam.
2. Narezać paŭkolcami cybulu, krychu prysmažyć na alei i ŭsypać hryby.
3. Smažyć na nievialikim ahni, čas ad času pamiešvajučy i dadaŭšy drobna pasiečany časnok. Smažyć treba, pakul cybula i hryby nie stanuć załacistaha koleru, a vodar časnaku pierastanie vostra adčuvacca.
4. U viarški dadać pa łyžačcy harčycy i muki, dobra raźmiašać, kab nie było kamoŭ. Da amal hatovych hryboŭ dadać zapraŭku, davieści sous da kipieńnia i pravaryć ciaham 2-3 chvilin. Pasalić i papierčyć na svoj hust.
Hatovuju poliŭku padavajcie z vašym lubimym harniram. Doŭhi čas našyja prodki hatavali taki łasunak da hračanaj kašy. Dla vodaru stravu pierad padačaj možna prysypać zielaninaj.
Smačna jeści!
Kamientary