Hramadstva44

U Stoŭbcach raskapali padmurki kaścioła, źniščanaha savietami. Płanujuć adnavić

Miascovaja parafija ŭžo niekalki hadoŭ krok za krokam padbirajecca da adbudovy vieličnaha pomnika baroka. Ciapier sprava vyjšła, vidać, na finišnuju pramuju. 

Ścieny sutareńniaŭ kaścioła z prajomami. Fota: telehram-kanał «Spadčyna»

Fotazdymki z raskopak u centry Stoŭbcaŭ apublikavaŭ telehram-kanał «Spadčyna».

Na ich bačny vialiki raskop, jak miarkujecca, na miescy bakavoj kaplicy kaścioła, u jakoj byŭ pachavany śviatar Fabijan Mališoŭski. Ad byłoha chrama zachavalisia značnyja, na ŭsiu vyšyniu frahmienty sutareńniaŭ, u jakich bačnyja prajomy.

U raskopach byli vyjaŭleny frahmienty bahataha ŭnutranaj azdoby. A cehłu, vyjaŭlenuju ŭ raskopach, składajuć u kuby, kab paśla, vidać, vykarystać paŭtorna. Pa ŭsim vidać, što hetyja archieałahičnyja raboty papiaredničajuć adnaŭleńniu śviatyni. 

Cełuju cehłu składujuć u kuby. Frahmienty dekoru źbirajuć asobna. Fota: telehram-kanał «Spadčyna»

Raniej staŭbcoŭskija kataliki ŭžo prezientavali svaje prajektnyja napracoŭki pa adbudovie kaplicy, dzie kaliści źmiaščałasia truna ź ciełam Fabijana Mališoŭskaha. U kastryčniku 2023 hoda im dla hetaha pieradali ŭ karystańnie ziamielny ŭčastak, dzie kaliści stajaŭ staradaŭni kaścioł.

Raskopki na terytoryi kaplicy kaścioła, u jakoj byŭ pachavany śviatar Fabijan Mališoŭski. Fota: telehram-kanał «Spadčyna»

U kancy 2022 hoda pareštki śviatara byli ŭračysta pierazachavanyja ŭ novym haradskim kaściole. Jaho pareštki byli vyjaŭlenyja ŭ čas papiarednich raskopak u kaściole. Ich prynaležnaść da Fabijana Mališoŭskaha paćvierdzili ekśpierty Śledčaha kamiteta.

Prajekt adbudovy kaplicy kaścioła. Fota: fejsbuk parafii Sv. Kazimira ŭ Stoŭbcach.

Daminikanskaja śviatynia

Daminikancy byli pasielenyja ŭ Stoŭbcach jašče ŭ pieršaj pałovie XVII stahodździa. Budaŭnictvam ža muravanaha kaścioła Śviatoha Kazimira z 1640 hoda kiravaŭ pryjor daminikanskaj misii Fabijan Mališoŭski, jaki paśla svajoj śmierci byŭ pachavany ŭ bakavoj kaplicy śviatyni.

Klaštar daminikancaŭ byŭ, jak i bolšaść u krai, skasavany paśla paŭstańnia 1830—1831 hadoŭ. Ale kaścioł praciahvaŭ dziejničać jak parafijalny. U hety čas, u 1838—1839 hadach z boku Rynkavaj płoščy i była pabudavanaja trochpralotnaja brama-zvanica. Na joj raźmiaščalisia try zvany, jakija važyli 15, 10 i 5 pudoŭ.

Aryhinalny vyhlad kaścioła na hraviurach XVIII stahodździa, pryśviečanych asobie Fabijana Mališoŭskaha. Fota: Wikimedia Commons
Pierabudavany ŭ pravasłaŭnuju carkvu chram z bramaj-zvanicaj u pačatku XX stahodździa. Fota: Wikimedia Commons

U adroźnieńnie ad kaścioła, jaki ŭ katalikoŭ zabrali paśla paŭstańnia 1863 hoda i da niepaznavalnaści pierabudavali ŭ pravasłaŭnuju carkvu Śviatoj Maryi Mahdaleny, brama asablivych źmienaŭ nie źviedała.

U 1920-ch hadach zvanica była razburanaja, a na jaje miescy pabudavanyja handlovyja rady, jakija zachoŭvalisia da apošniaha času. Pry palakach carkva była znoŭ pierabudavana ŭ kaścioł, ale pra histaryčnaść jaho vyhladu možna spračacca — nadziejnyja hrafičnyja krynicy, jakija b pakazvali kaścioł da rasijskaj pierabudovy, na siońnia nie vyjaŭlenyja. 

Bahata azdoblenyja lepkaj interjery kaścioła ŭ Stoŭbcach u mižvajenny čas. Fota: Wikimedia Commons
Hałoŭny ałtar kaścioła, truna ź ciełam Fabijana Mališoŭskaha i azdableńnie ŭnutranaha boku kupała kaplicy ŭ mižvajenny čas. Fota: Wikimedia Commons

Cieła ajca Fabijana, jakoha katoliki ličyli śviatym, paśla pierabudovy kaścioła pad carkvu było pierapachavana ŭ 1867 hodzie na mohiłkach. Ale paśla palaki viarnuli jaho na pačesnaje miesca ŭ kaplicy kaścioła, a daminikancy damahalisia jaho kananizacyi.

U čas Druhoj suśvietnaj vajny chram paciarpieŭ niaznačna, ale byŭ źniščany savieckimi ŭładami ŭ ramkach chruščoŭskaj antyrelihijnaj kampanii.

Na šlachu da adnaŭleńnia

Vyhlad chrama paśla pierabudovy palakami z carkvy nazad u kaścioł. Na piarednim płanie handlovyja rady, źniesienyja da «Dažynak». Fota: Wikimedia Commons

U 2022 hodzie horad prymaŭ abłasnyja «Dažynki», viadomyja svaim radykalnym (i časta sprečnym) padychodam da ŭparadkavańnia haradoŭ. Nie paźbiehli hetaha i Stoŭbcy. Byŭ źniesieny stary maderniscki teatr, pierabudavanyja niešmatlikija davajennyja kamianicy, a taksama byli źniščanyja mižvajennyja handlovyja rady. 

Ale niečakana na ich miescy pačali adbudoŭvać bramu-zvanicu. Na jaje zaviaršeńnie pajšoŭ amal hod. Nad jaje ŭvachodam raźmieščanaja vyjava Maci Božaj Śniežnaj, jakaja kaliści ŭšanoŭvałasia ŭ horadzie. 

Adnoŭlenaja brama z vyjavaj Maci Božaj Śniežnaj. Fota: Catholic.by

Architektary, adnak, adznačajuć, što choć pry adbudovie prytrymlivalisia histaryčnaha vyhladu, ale detaliroŭka zbudavańnia dosyć hrubaja i niedakładnaja, što pakidaje ŭražańnie «pienapłastava-faniernaj butaforyi».

Pryčyna ŭ tym, što terytoryja byłoha kaścioła, niahledziačy na toje, što aktyvisty padavali adpaviednyja prapanovy zhodna z zakanadaŭstvam, dahetul nie pryznanaja historyka-kulturnaj kaštoŭnaściu. Taki status, naprykład, majuć padmurki kaścioła Śviatoha Tamaša Akvinskaha ŭ Minsku.

Miesca raskopa na starym płanie chrama. 

Biez hetaha statusu pry adnaŭleńni histaryčnych budynkaŭ prysutnaść navukovaha kiraŭnika i ŭzhadnieńnie prajekta sa śpiecyjalistami Ministerstva kultury nie patrabujecca. U vyniku atrymlivajecca ahułam padobna da histaryčnaha abjekta, ale vielmi niedakładna ŭ detalach, a tamu takoje adnaŭleńnie nielha ličyć navukovym. 

Pavodle infarmacyi Biełaruskaha rasśledavalnickaha centra, staŭbcoŭski ksiondz Ihar Łašuk maje ciesnyja finansavyja suviazi ź biznesoŭcam Alaksandram Zajcavym, jakoha časam nazyvajuć «kašalkom» siamji Łukašenkaŭ. Ale sam Łašuk u svaich dopisach tłumačyŭ, što ŭ siońniašnich umovach inšaha vyjścia dla katalickaj hramady paprostu nie zastajecca.

«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny

PADTRYMAĆ

Kamientary4

  • CV
    22.08.2024
    Žvir , tolki tam z naturalnaha kamieniu, a ŭ nas z tynku i hipsu
  • Žvir
    22.08.2024
    CV, na tych starych fota bačna, što ŭsie fihurki tam z kamianiu, nijakaha hipsu. Balšaviki admysłova źniščali samaje pryhožaje j vytančanaje, kab na jaho fonie nie vyhladać zusim nikčemnymi dy ŭbohimi. A jašče zaŭvažcie, u toj čas u Biełarusi nie było pieryfieryjnych rajonaŭ, navat maleńkija haradki byli asobnymi centrami kultury.
  • CV
    23.08.2024
    Žvir, u nas kamień byŭ vielmi redka, skulptura vyklučna draŭlanaja ci lapnaja, prosta ŭmieli rabić dobruju imitacyju, jakuju ciažka adroźnić nieśpiecyjalistu ad marmuru ci hranitu.

«Heta, mahčyma, najlepšaje, što moža ź imi zdarycca». Tramp prakamientavaŭ krach rasijskaj palityki ŭ Siryi4

«Heta, mahčyma, najlepšaje, što moža ź imi zdarycca». Tramp prakamientavaŭ krach rasijskaj palityki ŭ Siryi

Usie naviny →
Usie naviny

Biełarus-dalnabojščyk znajšoŭ u svaim refryžaratary dvuch nielehalnych mihrantaŭ1

Kanapackaja padziakavała kamunistam za dapamohu, ale sama zastajecca «nacdemkaj»7

«U nas inšyja pryjarytety ciapier». Rasija moža nie pryjści na dapamohu Asadu6

Rasijski vice-premjer raskazaŭ, kali ŭviaduć ahulnuju valutu ź Biełaruśsiu1

Kupla traktaroŭ ź Biełarusi pryniesła prablemy polskim fiermieram2

Šajhu zajaviŭ pra padrychtoŭku biełaruskich ekipažaŭ kompleksaŭ «Iskander»1

Ministr finansaŭ Sielivierstaŭ pra «Arešnik» u Biełarusi: Moža, Zachad zdymie sankcyi adrazu10

Frydman: Epocha libieralnaj demakratyi zaviaršajecca23

Bondarava choča ŭmiašacca i ŭ miedycynu — zabaranić aborty i zamarozku jajcakletak6

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

«Heta, mahčyma, najlepšaje, što moža ź imi zdarycca». Tramp prakamientavaŭ krach rasijskaj palityki ŭ Siryi4

«Heta, mahčyma, najlepšaje, što moža ź imi zdarycca». Tramp prakamientavaŭ krach rasijskaj palityki ŭ Siryi

Hałoŭnaje
Usie naviny →