Archieołahi kažuć, što znajšli samyja staražytnyja mohiłki kamiennaha vieku ŭ Biełarusi
Vostraŭ pasiarod vialikaha voziera Sialava, što ŭ Krupskim rajonie, u epochu miezalitu złučaŭsia ź bieraham pierašejkam, a ciapier adrezany ad sušy, piša Sputnik.
Voziera Sialava ŭ Krupskim rajonie, a dakładniej vostraŭ na im, u hetym sensie sapraŭdnaja znachodka. Reč u tym, što, kali ŭ epochu miezalitu, a zatym i niealitu jaho zasialali ludzi, jon byŭ paŭvostravam, i tolki ŭ XX stahodździ staŭ vostravam, što i adyhrała na ruku navukoŭcam.
Čystyja pomniki
«Na siońnia na hetym vostravie viadomyja try archieałahičnyja pomniki. Dva ź jakich bolš za 20 hadoŭ daśledavalisia archieołaham Vadzimam Šadyram. Jon vyvučaŭ sielišča i haradzišča rańniaha žaleznaha vieku», — raspavioŭ navukovy supracoŭnik adździeła archieałohii pieršabytnaha hramadstva Instytuta historyi Alaksandr Vašanaŭ
Pavodle jaho słoŭ, u chodzie daśledavańniaŭ hetych pomnikaŭ byli vyjaŭlenyja znachodki, źviazanyja niepasredna z dniepra-dźvinskaj kulturaj žaleznaha vieku (VIII stahodździe da n.e. — IV stahodździe n. e.) i rańnim siaredniavieččam.
U chodzie navukovaj raźviedki na vostravie dva hady tamu byŭ znojdzieny novy pomnik, jaki ciapier viadomy ŭ navukovym asiarodździ jak Klišyna-3. Jon składajecca ź dźviuch teras, jakija raźmiaščajucca na roznych uzroŭniach. Heta rańni miezalit 10-7 tysiačahodździa da n. e. kundskaj kultury na vierchniaj terasie, a la samaj kromki vady znachodzicca terasa sa znachodkami rańniaha niealitu 6 tysiačahodździa da n.e., jakija adnosiacca da narvskaj kultury.
«Hetyja pomniki kaštoŭnyja tym, što źjaŭlajucca «čystymi», heta značyć na ich niama napłastavańniaŭ paźniejšych kultur i jany nie źmiašanyja pamiž saboj. Daśledavańnie takich pomnikaŭ dazvalaje atrymać poŭnuju karcinu pra pomnik biez čužarodnych prymiešak. Heta važna dla razumieńnia stratehij žyćciadziejnaści ludziej toj epochi i ich technałahičnych mahčymaściaŭ», — rastłumačyŭ Alaksandr Vašanaŭ.
Pry hetym jon udakładniŭ, što heta datyčycca i technałohij vytvorčaści kieramiki, kramianiovych pryład. Narvskaja kultura źjaŭlajecca pravapierajemnicaj kundskaj i tut važnym adroźnieńniem jakraz źjaŭlajecca zdolnaść vyrablać kieramiku.
Cikavym adroźnieńniem pradstaŭnikoŭ kundskaj kultury źjaŭlajecca sposab vyrabu rečaŭ z kremieniu. U epochu miezalitu na biełaruskaj terytoryi tolki jany atrymlivali vyraby nie pry dapamozie ŭdaru, a z dapamohaj cisku, kali kamień rasščaplaŭsia.
Samaja staražytnaja mahiła
U hetym siezonie ŭdałosia znajści na vierchniaj terasie kaścianuju padviesku — heta vielmi važna, uličvajučy, što na pomnikach, jakija daśledavaŭ Vadzim Šadyra, było znojdziena kala 120 takich rečaŭ i raniej ich interpretavali ŭ suviazi z bolš poźnimi epochami (žaleza i bronzy).
«Ciapier my viedajem pra pramuju suviaź pomnika Klišyna-3 i haradzišča, dzie taksama viadomy kulturny płast epochi rańniaha miezalitu», — adznačyŭ navukovy supracoŭnik adździeła archieałohii pieršabytnaha hramadstva.
Paśla čaho dadaŭ, što ŭ 2019 hodzie ŭ Biełarusi byŭ navukovy prajekt pa vyvučeńni staražytnaha DNK čałavieka. U ramkach jaho realizacyi ŭdałosia datavać try pachavańni z Haradzišča na vostravie na voziery Sialava. Usiaho padčas vyvučeńnia haradzišča Vadzim Šadyra vyjaviŭ vosiem pachavańniaŭ roznaj stupieni zachavanaści. Pachavańni byli roznačasovymi ad miezalitu da rańniaha siaredniaviečča.
Palitviazień pravioŭ paŭtara hoda ŭ SIZA — voś jak jon vyhladaŭ paśla hetaha5
Kamientary