U prakat vyjšła druhaja častka animacyjnaha filma «Hałavałomka» («Inside Out») pra emocyi, jakija žyvuć u hałavie zvyčajnaj dziaŭčynki. I choć sikvieł sabraŭ rekordnuju kasu za pieršyja dni premjery, jon — jaskravy prykład kryzisu znakamitaj amierykanskaj studyi.
U sikviele Rajli, zvyčajnaja amierykanskaja dziaŭčynka, za čyim buntam suprać baćkoŭ, jakija pieravieźli siamju ŭ inšy horad, my nazirali ŭ aryhinalnym filmie, adaptavałasia na novym miescy, zaviała sabie siabrovak u škole, a Radaść i Markota ŭ jejnaj hałavie narešcie znajšli bałans. Ale 13-hadovuju vydatnicu i paśpiachovuju maładuju chakieistku, čyje pośpiechi, zdavałasia b, užo sfarmiravali ŭstojlivuju asobu, čakaje ceły šerah vyklikaŭ, jakija zdolnyja raschistać psichiku luboha.
Dziaŭčynku paśla paśpiachovaha matča zaŭvažaje trenierka spartyŭnaj kamandy starejšaj škoły, što moža zrabić jaje paśpiachovaj siarod staršakłaśnic i dać bilet u žyćcio, ale adnačasova ŭskładaje na jaje nievierahodnuju adkaznaść. Paralelna jana daviedvajecca, što jejnyja siabroŭki paśla letnich kanikuł piarojduć u inšuju škołu.
Uzrušeńnie pravakuje ŭ joj niezvarotnyja źmieny — ranicaj nastupnaha dnia jana pračynajecca ŭ stanie, kali ŭsie emocyi vykručanyja na poŭnuju mahutnaść. Sihnał tryvohi pra nadychod pubiertatu, jaki hučyć u Centry kiravańnia emocyjami ŭ jejnaj hałavie, aznačaje, što starym znajomym — Radaści, Strachu, Ahidzie, Hnievu i Markocie, — daviadziecca paciaśnicca, a moža i sastupić novym, bolš składanym emocyjam.
Spravy chutka prybiraje da svaich ruk łahičnaja i niespakojnaja Tryvožnaść, jakoj dapamahajuć maleńkaja Zajzdraść, bambiza Soram, jaki chavajecca pa samy nos u svaim chudzi pry luboj mahčymaj nahodzie, i lanivaja Chandra, jakaja kiruje z kanapy praz svoj smartfon.
Rajli akazvajecca pierad składanym vybaram: ulicca ŭ novuju kampaniju staršakłaśnic-chakieistak, stać takoj, jak jaje krašycha — kapitanka školnaj kamandy, abo zastavacca sa svaimi siabroŭkami, ź jakimi vielmi chutka budzie bačycca vielmi redka. Tryvožnaść stvaraje nievierahodnuju kolkaść karcinak pra toje, čym moža skončycca toje ci inšaje dziejańnie, šturchajučy dziaŭčynu pa «pravilnym šlachu». U samy niazhrabny, niajomki i niaŭtulny pieryjad staleńnia novyja emocyi adčuvajuć siabie sapraŭdnymi panami.
Starym, prostym emocyjam daviadziecca prajści praz mnostva vyprabavańniaŭ, kab viarnuć Rajli jaje «Ja» i pryznać ułasnyja pamyłki.
Na šlachu da Zvałki vycieśnienych uspaminaŭ my pabyvajem u Schoviščy tajamnic, sapraŭdnaj turmie dla «guilty pleasure» (saromnych zadavalnieńniaŭ), pierad Biezdańniu sarkazmu, na Paradzie prafiesij, u centry Mazhavoha štormu z tysiač karysnych i nie vielmi idej.
Pryhoža, miła, miescami vynachodliva… i absalutna druhasna. Sama historyja atrymałasia tryvijalnaj, kali nie horš — samapaŭtoram: kanflikt paŭtaraje toj, što byŭ u aryhinalnym filmie, tolki piersanažaŭ stała ŭ dva razy bolej.
Vizualnych znachodak nie tak šmat — dvuchmiernuju rysoŭku piersanažaŭ u trochmiernaj animacyi my ŭžo bačyli nie raz, a ŭsio astatniaje dastałasia ŭ spadčynu ad papiaredniaha filma. Paraŭnańnie ź pieršaj častkaj, jakaja vyjšła 9 hadoŭ tamu, niepaźbiežnaje, i, na vialiki žal, nie na karyść sikvieła.
Ale hledačy za dynamikaj i vizuałam byccam nie zaŭvažajuć hetaj druhasnaści — za pieršy tydzień prakatu novy multfilm ad studyi Pixar sabraŭ rekordnuju kasu, bolš za jaho ŭ hetym hodzie sabrała tolki druhaja častka «Dziuny» Deni Vilniova.
Papiarednim lepšym vynikam adznačyłasia «Supiersiamiejka 2», jakaja taksama paŭtarała kanflikt aryhinalnaj častki.
U «Hałavałomcy 2» niekalki razoŭ možna pabačyć «kamiea» Nastalhii ŭ ružovych akularach. I vyhladaje jana jak iraničnaja paschałka ad stvaralnikaŭ, jakija dobra ŭśviedamlajuć, što ekspłuatujuć pačućci nastalhii svaich hledačoŭ dla kamiercyjnaha pośpiechu. I ŭ hetym jany nie adzinyja — u hetym hodzie ciažka znajści paśpiachovy film ci sieryjał, jaki b nie byŭ sikviełam, prykviełam ci śpin-ofam.
Multfilmy dla ŭsich i kožnaha
Studyja była zasnavanaja ŭ 1979 hodzie Džordžam Łukasam paśla pośpiechu «Zornych vojnaŭ», jak kampjutarnaje padraździaleńniem Lucasfilm. U kancy 1990 — pačatku 2000-ch Pixar staŭ fłahmanam u kampjutarnaj animacyi, vypuściŭšy šerah kultavych stužak — «Historyja cacak», «Karparacyja monstraŭ», «U pošukach Niema».
Animacyja studyi Pixar zajmaje asablivaje stanovišča. I sprava tut nie tolki ŭ navatarskaj i śviežaj dla svajho času kampjutarnaj hraficy.
Sakret animacyjnaj studyi ŭ tym, što jaje filmy nikoli nie byli prosta zabavaj dla dziaciej. Jany byli raźličany na ŭsiu siamju — roznyja pakaleńni mahli adšukać u historyjach svoj płast.
Važnuju rolu adyhrała i nadzvyčajnaja tvorčaja vynachodlivaść stvaralnikaŭ — kožny film byŭ sapraŭdy ździŭlaŭ aryhinalnaściu. Na chvali ŭzdymu tahačasnaje kiraŭnictva studyi ličyła sikvieły «kreatyŭnym bankructvam».
Jak pa błokbastarach vialikich kinastudyj možna mierkavać pra źmieny ŭ palitycy, tak animacyi Pixar stali lusterkam źmienaŭ u sacyjalnych normach i etyčnych transfarmacyjach.
U ich adlustravałasia i viartańnie da tradycyjanalizmu, kali ramantyčnyja linii stanoviacca niavažnymi, a na pieršy płan vychodziać uzajemaadnosiny ŭ siamji i pavaha da starejšych pakaleńniaŭ, i paźbiahańnie kanfliktaŭ — hieroi bolš nie supraćstajać złydniam, siužetny kanflikt sparadžajuć abstaviny i nieparazumieńnie pamiž bakami, u kožnaha ź jakich svaja praŭda, jakuju možna zrazumieć i pryniać.
Bunt hierojaŭ suprać asiarodździa, tradycyi, atačeńnia padmianiajecca imknieńniem da zachavańnia paradku i pavahi da starejšych.
U svaich filmach Pixar, zabaŭlajučy dziaciej aryhinalnymi hierojami i vizualnymi atrakcyjonami, znarok zakranajuć składanyja temy, jakija niaredka vyvaročvajuć dušu ŭ darosłych hledačoŭ: raptoŭnaja śmierć blizkich, dažyvańnie staraści ŭ adzinocie, pryniaćcie ludziej ź mientalnymi razładami, składanaści adaptacyi mihrantaŭ u novym hramadstvie, adnapołyja stasunki (a vy dumali cacki Ucia i Zaja prosta tak sšytyja razam?), suviaź pamiž pakaleńniami, zachavańnie histaryčnaj pamiaci, samarealizacyja ŭ prafiesii.
U filmach sieryi «Hałavałomka» stvaralniki daśledujuć temy staleńnia i sieparacyi ad baćkoŭ. U druhoj častcy ŭźnimajucca pytańni bałansu pamiž karjernym pośpiecham i znosinami — što z hetaha važniej, kab zastavacca saboj? I jakaja rola traŭmatyčnaha dośviedu ŭ stanaŭleńni našaj asoby?
Ale, pryznacca, nijakich adkryćciaŭ adkazy nie prynosiać, a sama prablematyka, zdavałasia b, takaja aktualnaja dla kožnaha, nie čaplaje. Paśla inšych filmaŭ Pixar, jakija vyciahvali hłybokija pieražyvańni — nie za hierojaŭ, a za siabie, — «Hałavałomka 2» vyhladaje pasrednaj pracaj. Studyi ŭsio ciažej pieraadolvać tuju vysokuju płanku, jakuju jana sama zadała raniej.
Nie toj Pixar
Pra kryzis u Pixar havorać daŭno. Pieršyja jaho prajavy adznačylisia ŭ 2006 hodzie, kali studyju nabyła karparacyja Walt Disney Studios. Dziejnaść Pixar, jak ličać kinakrytyki, stała bolš kamiercyjnaj, mienš uvahi źviartałasia na indyvidualnaść i mastackuju vartaść prajektaŭ.
Kiraŭnictva paličyła, što hłybokaja prapracoŭka historyj, jakija majuć niekalki płastoŭ razumieńnia, ciažkija dla ŭsprymańnia i zatratnyja dla realizacyi. Pracu z kampjutarnaj hrafikaj na vydatnym uzroŭni asvoili mnohija inšyja studyi, realistyčny styl Pixar pierastaŭ być śviežym na fonie inšych.
Kinastudyja, jakaja kaliści vypuskała navatarskija pa siužecie i vizualnym vykanańni prajekty, za dziesiacihodździ pośpiechu pieratvaryłasia ŭ hihanta, jaki moža praciahvać isnavać tolki naładziŭšy kanviejernuju vytvorčaść. Najpraściejšy šlach — rabić praciahi taho, što raniej dobra siabie pakazała.
Pad kiraŭnictvam Disney studyja vypuściła mnostva sikviełaŭ: «Tački 2» i «Tački 3», «Historyja cacak 4», «Supiersiamiejka 2», «U pošukach Dory» i inš. Palityka zrazumiełaja — novyja pieśni pišuć tyja, u kaho staryja drennyja.
Tym nie mienš, studyja vydavała, naroŭni i z čysta kamiercyjnymi praduktami, i sapraŭdnyja pierliny ŭ svaim žanry, ź jakich možna nazvać multfilmy «Uvierch», «Tajamnica Kako», «Napierad», «Duša» — i amal usie jany nie sabrali tuju kasu, na jakuju raźličvali stvaralniki. «Dobry dynazaŭr» uvohule staŭ bujnym pravałam studyi.
Mocna ŭdaryŭ pa studyi i karanavirus, z-za jakoha premjery abo pieranosilisia, abo vychodzili na stryminhavych, što adbiłasia na kasavych zborach.
U takich umovach zrazumieła, što Disney budzie jašče macniej prytrymlivacca praktyki biaskonca množyć praciahi paśpiachovych multfilmaŭ i mienš ryzykavać z ekśpierymientalnymi ambicyjnymi prajektami.
Praciahi, viadoma, nie śviatočny tort, a čorny chleb, ale i ŭ ich studyi časam udajecca prajavić siabie z najlepšaha boku — «Historyja cacak 4», pa našym subjektyŭnym mierkavańni, akazałasia najlepšym i najhłybiejšym filmam sieryi, staŭšy pry hetym nievierahodna paśpiachovym u kamiercyjnym płanie. Ale «Hałavałomka 2», niahledziačy na kamiercyjny pośpiech, nie moža pachvalicca ničym padobnym.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆHiendarnyja kvoty ŭ postapakalipsisie. «Furyjosa» — ci atrymaŭsia novy halivudski bajevik?
Hod fantastyčnych sieryjałaŭ: Dom Cmoka, Piarścionki ŭłady, Dziuna
Vyjšaŭ amierykanski sieryjał, źniaty pa detektyvie ŭnuka vychadcaŭ ź Biełarusi
Skandał ź sieryjałam «Aleniania»: Fijona Charvi abvinavaciła jaho aŭtaraŭ u chłuśni i choča adsudzić u Netflix $170 miljonaŭ
Kamientary