«Bačym, što heta nie zavod, a pałac». U Hrodnie poŭnym chodam idzie rekanstrukcyja budynkaŭ byłoha brovara
Były hrodzienski brovar adnaŭlajecca prosta na vačach. Zhodna z prajektam, tut prachodzić rekanstrukcyja pad vialiki fud-kort ź dziasiatkami arandataraŭ. Ale nie tolki. Miarkujecca, što na terytoryi byłoha brovara źjavicca biznes-centr, muziej piva, mini-pivavarnia, handlovyja paviljony. Usie budynki buduć abjadnanyja pamiž saboj halerejami, a pieršych naviedvalnikaŭ rychtujucca pryniać užo ŭ kancy hoda, piša «Źviazda».
Važny abjekt
Pradstaŭniki administracyi inviestycyjnaj kampanii praviali žurnalistaŭ pa terytoryi kompleksu. Adzin z hałoŭnych abjektaŭ — dvuchpaviarchovy budynak, u minułym — pałac kanca XVII stahodździa, jaki naležaŭ rodu Sapiehaŭ, zatym Ahinskich.
Pa słovach namieśnika dyrektara AAT «MBA Inviestmient» Alaksandra Zahłubockaha, častka pałacavych ścien užo adnoŭlena padčas kolišnich rekanstrukcyj. Ich pravodziŭ tahačasny haspadar kompleksu aŭstryjec Kunc, jaki pierabudavaŭ jaho pad brovar u XIX stahodździ. Takim čynam, pramysłovaje pradpryjemstva budavałasia na reštkach pałaca.
Ale jość i jašče bolš rańni pieryjad pabudoŭ. Padčas rabot vyjavili sklepy, na jakich mahčyma raźmiaščalisia viežy. A sami sklepy byli prystasavany Kuncam pad składy.
«My bačym, što ŭ pracesie pierabudovy pałaca ŭ pivavarniu mnohaje zastałosia. Kali pačali adkryvać zamazanyja prajomy, atrymali amal što architekturu pałaca. Zrazumieła, što my heta ŭsie ŭličvali pry rekanstrukcyi», — raskazaŭ Alaksandr Zahłubocki.
Kab dabracca da staražytnaj epochi, mnohaje pryjšłosia rasčyścić. Toŭstyja płasty tynkoŭki kłalisia ŭžo ŭ saviecki pieryjad, kali tut była adnoŭlena vytvorčaść piva. U 70-ch hadach z-za staroha abstalavańnia zavod zakryli. A sam kompleks pastupova razburaŭsia. Toje, što inviestar pryjšoŭ siudy, dla horada vielmi važnaja padzieja. Abjekt užo byŭ adnojčy niaŭdała pradadzieny, ale raboty tut amal nie vialisia. Novy inviestar miarkuje davieści spravu da kanca.
«Vy bačycie, što my rasčyścili terytoryju, tut byli šmatlikija pabudovy savieckaha pieryjadu, jany nie majuć histaryčnaj i architekturnaj kaštoŭnaści, tamu my ich znosim, a terytoryju rasčyščajem», — raskazaŭ Zahłubocki.
Historyja ŭ sklepach i ekspanatach
Mała chto moh by ŭjavić, što na samaj spravie ŭjaŭlaje saboj hety kompleks, jaki ŭsie pryvykli bačyć albo ź Niomanskaha masta, albo z nabiarežnaj. Viadoma, zachodzić na terytoryju padčas rekanstrukcyi nie rekamiendujecca. Tamu ŭdzielniki pres-tura staralisia pa maksimumu daviedacca ab aŭtentyčnych kutkach i pabyvać tam. Naprykład, u hłybokim sklepie sa ścienami ažno XVII stahodździa.
«Heta historyja, jakoj tut nie bačyli bolš za 200 hadoŭ. My znajšli spuski ŭ sklep padčas pracy i ciapier my znachodzimsia na miescy padmurku byłoj viežy», — zaŭvažaje Alaksandr Zahłubocki.
Ciapier tut poŭnaściu adnoŭlena ŭ aračnym vyhladzie histaryčnaja stol. Naviersie niekali byŭ pałac, a zatym pieršy ŭ horadzie brovar. Takich sklepaŭ tut niekalki, jak i samich pabudoŭ. Praŭda, usie jany roznych pieryjadaŭ. Adzin z abjektaŭ uzvodzicca nanoŭ, ale z ulikam ahulnaj kancepcyi. U novym varyjancie buduć zadziejničanyja i sklepy.
Darečy, znutry ŭžo bačnyja kontury budučaha dvuchpaviarchovaha restarana z histaryčnymi čyhunnymi aporami. U aŭtentyčnym vyhladzie zachavajecca i leśvica XIX stahodździa. Elemienty, jakija paškodžanyja, adnaŭlajucca ź juvielirnaj dakładnaściu z dapamohaj 3D-makietaŭ. Technałohija tynkoŭki taksama adpaviadaje aŭtentyčnaści.
«My tynkujem vapnaj, jak heta było raniej, ustaŭlajem draŭlanyja vokny, jakija byli raniej, starajemsia iści pa prajektach histaryčnaha profilu. Dla nas važna adlustravać mahčymy vyhlad pałaca, bo jaho nichto nikoli nie bačyŭ, a historyki stvaryli prybliznuju jaho kopiju. My adkryjem kładku XVII stahodździa. Bolšaja častka pracy zroblena», — zaznačaje Zahłubocki.
U budynku zaŭvažyli ceły šerah starych butelek. Akazałasia, ich znajšli ŭ starych sklepach. Mahčyma, heta butelki brovara Kunca, ale jość i naviejšaha času — 20-30-ch hadoŭ. Jany tak i buduć ekspanavacca — z pacinaj na škle. Ich raźmieściać pa ŭsim budynku na śpiecyjalnych padstaŭkach. Budzie tut i šklanaja padłoha ź vidam staroha sklepa.
I arandataram, i haściam
«Čamu kampanija-inviestar zacikaviłasia hetym abjektam?» — zadali pytańnie pradstaŭniku administracyi. Akazałasia, kamiercyjnaj tajamnicy tut niama, a jość ćviarozy raźlik i žadańnie zrabić štości važnaje dla horada.
I ŭsio ž padstupilisia da prajekta nie adrazu. Prychodzili, vyvučali historyju, praličvali plusy i minusy. U kampanii razumieli, što kompleks patrabuje davoli značnych finansavych vydatkaŭ.
«Pačaŭsia pošuk inviestaraŭ, jakija zhadzilisia b ukłaści siudy srodki. Vielmi raduje, što hetymi inviestarami stali žychary Hrodna. I tady my pačali aktyŭna raspracoŭvać kancepcyju, zatym prajekt, vyvučali histaryčnyja momanty, hłyboka ŭ heta ŭvajšli. Zatym praz aŭkcyjon nabyli hety kompleks i pačali im aktyŭna zajmacca.
Kancepcyja, viadoma, mianiałasia niekalki razoŭ, tamu što napačatku bačyli budynak z adnaho boku, a kali ŭžo bolš ščylna zanialisia, raskryłasia histaryčnaja častka. Bačym, što heta nie zavod, a pałac, chacia pa dakumientach ličycca jak budynak staražytnaha brovara. Tamu i kancepcyja rekanstrukcyi taksama pačała mianiacca», — prakamientavaŭ Alaksandr Zahłubocki.
Takija momanty ŭpłyvajuć i na terminy rabot. Jany zaciahvajucca. Miž tym miarkujecca, što naviedvalniki zmohuć acanić novy kompleks užo naprykancy hoda.
Što jany tut zmohuć ubačyć?
Pa słovach surazmoŭcy, heta budzie vialiki abjekt hramadskaha charčavańnia. Pryčym, na luby hust i kašalok. Ale dla arandataraŭ taksama buduć vystaŭlacca ŭmovy pa zachavańni stylu histaryčnaha abjekta.
«Važna, kab jany ŭpisvalisia ŭ hetu kancepcyju, a nie prosta ličyli miesca chajpovym», — zaŭvažaje Alaksandr.
U zonu fudkortu ŭvojduć dziasiatki arandataraŭ z restaranami, kafiejniami, barami. Tut raźmieścicca pivavarnia, a ŭ sklepach — muziejnaja ekspazicyja. Usie znachodki, zroblenym padčas rekanstrukcyi, buduć upisanyja ŭ interjer ci vystaŭlenyja ŭ ekspazicyi.
Značnym plusam stała raźmiaščeńnie pałaca-brovara. Heta histaryčny centr, bolš taho — nabiarežnaja Niomana, pobač — staražytny zamkavy kompleks, pryhožyja vidy na raku. Rychtujucca eskizy pa sumiaščeńni kompleksu z parkavaj zonaj i vychadam da Niomana. U dalejšych płanach — budaŭnictva haścinicy na 120 numaroŭ.
Vyjšła na svabodu Antanina Kanavałava, davieranaja asoba Cichanoŭskaj u 2020 hodzie1
Kamientary