Navukoŭcy raspaviali «Našaj Nivie» pra pamyłki i chiby pieršaj navukovaj pracy małodšaha syna Łukašenki.
Dziakujučy źlivu jahonaj asabistaj pošty ŭdałosia vyjavić pieršuju navukovuju publikacyju, u jakoj syn biełaruskaha palityka paznačany suaŭtaram. U artykule daśledujecca mahčymaść vykarystańnia łaktafierynu ŭ raspracoŭcy srodkaŭ suprać karanavirusu.
Suaŭtarami studenta bijafaka BDU Mikałaja Łukašenki vystupili zahadčyk kafiedry pryrodaznaŭčych navuk Liceja BDU Maksim Kapuścin, zahadčyk łabaratoryi na bijafaku BDU Uładzimir Kurčanka, byłaja dyrektarka liceja BDU Hanna Čubarava, prafiesar Paŭnočna-Kaŭkazskaha dziaržaŭnaha techničnaha ŭniviersiteta Ivan Jeŭdakimaŭ.
Svaimi nazirańniami z «Našaj Nivaj» padzialilisia niekalki śpiecyjalistaŭ na ŭmovach ananimnaści.
Adzin ź ich zaŭvažaje:
pieršaje, što kinułasia ŭ vočy ŭ sumiesnaj pracy małodšaha syna Łukašenki i jašče troch biełaruskich daśledčykaŭ, heta vialikaja kolkaść pamyłak druku i arfahrafičnych pamyłak.
Artykuł, jak i lubyja surjoznyja daśledavańni ŭ naš čas, apublikavany na anhlijskaj movie. Śpiecyjalist naličyŭ 33 pamyłki, ale adznačyŭ, što dla navukovaha artykuła heta prymalna, bo heta nie dyktant pa anhlijskaj movie, tut kryteryi acenki jakaści inšyja.
Da taho ž najaŭnaść pamyłak i śpiecyfika movy publikacyi śviedčyć, što jana nie źjaŭlajecca płahijatam. Jak adznačaje śpiecyjalist, navukovych artykułaŭ z takoj kolkaściu «ruskaj» anhlijskaj movy paprostu vielmi mała.
Niekatoryja abaroty ŭ publikacyi dublujuć ruskamoŭnyja abaroty, ale pa-anhlijsku tak nie pišuć.
Ale kudy bolš pytańniaŭ da sutnasnaj častki publikacyi. Navat zahałovak padmanvaje čytača tym, što abiacaje raspavieści pra toje, čym pieramahčy karanavirus, ale ŭ artykule pa sutnaści pra heta ničoha niama.
Jość pytańni i da taho, jak pravodzilisia daśledavańni. U artykule jość ilustracyi z vynikami elektrafarezu białkoŭ u hieli. Jany majuć vyhlad niekalkich darožak, na jakich bačny «malunak» roznych frakcyj. Na malunkach 1A, 2A, 5, na dumku surazmoŭca, na 100% supadajuć adpaviedna darožki №№ 3, 4 i 3. Heta moža aznačać tolki, što standart prahnali ŭ hieli ŭsiaho adzin raz i prosta ŭkleili ŭ roznyja karcinki.
«U prystojnych łabaratoryjach za takoje studenta zabivajuć na miescy złačynstva, — tłumačyć śpiecyjalist.
Inšy śpiecyjalist taksama źviartaje ŭvahu na sutnaść publikacyi. Ź jaje vynikaje, što praca daśledčykaŭ była prosta ŭ tym, kab vykarystoŭvać roznyja mietady vydzialeńnia białka. A paśla jany pačynajuć razvažać, jak heta važna ŭ kantekście baraćby ź virusami.
«Jeść praviła, što ŭsie danyja, jakija atrymali, pavinny być u častcy Results. Recenzienty surjoznych artykułaŭ takoje adrazu zaŭvažajuć i patrabujuć vypravić. A tut atrymlivajecca, što jany vydzialali łaktafieryn, pakazali vykarystańnie roznych mietadaŭ, heta apisali, ale potym puskajucca ŭ niejkija dadatkovyja razvažańni, jakija amal nie źviazanyja ź ich pracaj i, vyhladaje, bazirujucca na litaraturnych danych», — adznačaje surazmoŭca.
Jon miarkuje, što sapraŭdnaj recenzii ad śpiecyjalista na hetuju navukovuju publikacyju nie było. A artykuł, najchutčej, pisali Kapuścin z Čubaravaj i rasijskim prafiesaram. Kapuścin — repietytar Koli i jaho kuratar.
«Uładzimir Kurčanka — adziny sapraŭdny navukoviec ź imiem, kiraŭnik łabaratoryi na bijafaku, u jakoj pracavaŭ Kapuścin — uklučany ŭ śpis aŭtaraŭ dziela pavahi, i chutčej za ŭsio, jon artykuł nie čytaŭ», — miarkuje surazmoŭca «Našaj Nivy».
Nie ŭsio ładna taksama z tym, jak i na što spasyłajucca ŭ publikacyi. Naprykład, u artykule jość takoje śćviardžeńnie:
«Prajaŭlena supraćvirusnaja aktyŭnaść łaktafierynu suprać: cytamiehałavirusu, virusu prostaha hierpiesu, virusu imunadeficytu čałavieka (VIČ), rotavirusu, palijavirusu, virusaŭ hiepatytu V i S (HCV), virusu parahrypu, alfa-virusu, chantavirusu, virusu papiłomy čałavieka, adenavirusu i SARS-CoV-2».
Ale padmacavana krynicaj, u jakoj zhadvajecca tolki karanavirus, i nie zhadvajucca ŭsie astatnija pieraličanyja virusy.
Ci voś jašče:
«Łaktafieryn praduchilaje raźvićcio hrybkovych infiekcyj, vyklikanych Candida albicans i Candida krusei [10, 20]. Miechanizm hetaha dziejańnia źviazany ź niepasrednym uzajemadziejańniem białku z pavierchniaj uzbudžalnika, a taksama chiełatavańniem ionaŭ žaleza».
U artykule pad №20, na jaki spasyłajucca aŭtary, Candida nie zhadvajecca zusim. Artykuł ža pad №10 napisany kitajskimi navukoŭcami dla časopisa z padazronaj nazvaj «Med Hypotheses» («Miedycynskija hipotezy»). Nahadajem, što hipotezaj nazyvajecca zdahadka ci śćviardžeńnie, jakoje jašče patrabuje dokazu. Słova «potential» (patencyjnaje) u zahałoŭku artykuła taksama nie vyklikaje da jaho dakładnaści davieru. A Candida krusei zhadvajecca ŭ im usiaho adzin raz.
Artykuł śćviardžaje (taksama adzin raz) pra chiełatnyja ŭłaścivaści łaktafierynu suprać Candida albicans, adsyłajučy da inšaha artykuła japonskaha daśledčyka Kabajašy. Kabajašy sapraŭdy truciŭ hrybok Candida albicans, dadajučy da inšych lekaŭ łaktafieryn. Ale japoniec u svajoj publikacyi tolki vykazvaje zdahadku, što ŭłaścivaści łaktafierynu dapamahali inšym lekam pryhniatać rost hrybka, nie majučy dakładnych dokazaŭ dla paćvierdžańnia hetaha.
To-bok u artykule źviestki i zdahadki z pryviedzienych vyšej krynic padhaniajucca pad patrebnyja vysnovy.
Varta adznačyć, što heta publikacyja — pieršaja sproba dla Mikałaja Łukašenki. Ale jon źjaŭlajecca tolki saaŭtaram pobač z tryma inšymi navukoŭcami i vykładčykami, jakija nie musili b dapuskać takich hrubych pamyłak u svaich daśledavańniach.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary