Ad vyspy da piramidy. Jakija małaviadomyja miescy varta naviedać u Biełarusi?
Pabačyli ŭsie viadomyja słavutaści Biełarusi i ŭžo nie viedajecie, što pahladzieć? A ci čuli vy, što ŭ Biełarusi jość adzin z najlepšych uzoraŭ nieahotyki i adzin z samych vysokich kaściołaŭ u krainie? A pra vyspu, vuzkakalejku i nietypovuju dla chryścijanstva trochkutnuju carkvu z tryma ścienami, tryma dźviaryma i tryma sklapieńniami? Vydańnie Palatno zrabiła padborku niezvyčajnych miescaŭ u Biełarusi, pra jakija vy mahli i nie viedać.
Vyspa Du
Samaja bujnaja vyspa Biełarusi płoščaj piać kvadratnych kiłamietraŭ. Raźmiaščajecca jana na Aśviejskim voziery ŭ Vierchniadźvinskim rajonie. U voziery vodzicca šmat rakaŭ i ryby, a na samoj vyśpie žyvuć łasi, aleni, janotapadobnyja sabaki i mnostva ptušak.
Čamu mienavita «Du»? Pavodle lehiendy, staražytnuju nazvu pakinuli fina-vuhorskija plamiony i ŭ pierakładzie na biełaruskuju movu jana aznačaje «voziera». Pa inšaj viersii — tut była bałckaja vioska Du (u pierakładzie na biełaruskuju movu — «dva») z ułasnym prychodam i carkvoj Naradžeńnia Baharodzicy.
Reštki padstancyi, staryja viaskovyja mohiłki, ździčełyja drevy byłych pładovych sadoŭ nahadvajuć, što bolš za 50 hadoŭ tamu na vyśpie sapraŭdy žyli ludzi. Tut była vioska Vostraŭ z kramaj, kałhasam, sielskim kłubam, dyzielnaj elektrastancyjaj i pačatkovaj škołaj. Kab atrymać nastupnuju adukacyju, dzieci jeździli za miežy vostrava.
Paźniej hetaje miesca apuścieła, tamu što ludzi pierajechali ŭ susiednija vioski i harady.
Na vyśpie jość dźvie hary — Haradok i Pierunoŭka. Pavodle lehiendy, u apošniuju zaŭsiody bje piarun, a na miastečku majecca vializnaja jama, kudy kaliści pravaliŭsia pastušok. Na dnie jon sustreŭ mifičnych Babu i Dzieda z sabakam, jakija dali pastušku zołata i dapamahli vybracca navierch. Kali susiedzi daviedalisia pra bahaćcie junaka, pasłali na haru dvuch inšych chłopcaŭ. Skarbaŭ jany nie adšukali i dadomu taksama nie viarnulisia.
Ciapier vyspa stała zakaźnikam, dzie pieryjadyčna pravodziać ekskursii.
Dzie znachodzicca: voziera Aśviejskaje pobač z Aśviejaj u Vierchniadźvinskim rajonie (tut možna pahladzieć miesca na Google Maps).
«Abjekt 1161»
«Abjekt 1161» — bunkier, jaki znachodzicca ŭ Śvisłackim rajonie, niedaloka ad vioski Chrustava. Adzin z samych sakretnych abjektaŭ časoŭ Chałodnaj vajny. Aficyjnaja nazva bunkiera: «Kamandny punkt Abjadnanych sił Varšaŭskaj damovy zachodniaha teatra vajennych dziejańniaŭ».
Budaŭnictva bunkiera pačałosia ŭ 1986 hodzie na vypadak vajennych dziejańniaŭ i inšych niepradbačanych abstavin. Płanavałasia, što ŭ takim padziemnym zbudavańni buduć siadzieć kiraŭnictva i inšyja važnyja dziejačy krainy da momantu, pakul minie niebiaśpieka. Chovanku raspracoŭvali takim čynam, kab u joj možna było paŭnavartasna žyć doŭhi čas — praduhledžvalisia jakasnaja vientylacyja, kanalizacyja, zapasy vady, ježy, a taksama miescy dla zachoŭvańnia zbroi i inšych stratehičnych zapasaŭ.
Budavali bunkier u vyhladzie dvuch viertykalnych tunelaŭ pa dzieviać pavierchaŭ kožny, pa toj ža technałohii, što i tunel pad Ła-Manšam — pa miery kapańnia ŭhłyb umacoŭvali bietonnymi plitami. Kamandny punkt moh vytrymać jadzierny ŭdar, akramia pramoha traplańnia.
Budaŭnictva bunkiera zaviaršyli ŭ 1992 hodzie, ale paśla raspadu SSSR nieabchodnaść u im źnikła. Krychu paźniej abjekt byŭ całkam raskradzieny i tamu ŭvachody ŭ šachty zalili bietonam, anhar nad bunkieram uzarvali, ziamlu zraŭniali i zasadzili drevami.
Ciapier uvachod u bunkier začynieny. Niekatoryja ludzi traplajuć u jaho praz vykapany padziemny chod, ale biez ryštunku i śpiecyjalnych navykaŭ takoje padarožža moža być niebiaśpiečnym dla zdaroŭja i žyćcia. Mnohija mietaličnyja leśvicy, pa jakich treba budzie spuskacca, užo paržavieli i pastajanna advalvajucca, a asobnyja častki bunkiera padtoplenyja vadoj. I vierahodnaści abvału nichto nie admianiaŭ.
Dzie znachodzicca: uročyšča Šadziłki, Śvisłacki rajon (tut možna pahladzieć miesca na Google Maps).
Piačora la voziera Hińkava
Adzinaja piačora ŭ Biełarusi, jakaja znachodzicca na bierazie voziera Hińkava kala vioski Sachnovičy. Hłybinia piačory — 10 mietraŭ. Utvaryłasia jana 25 tysiač hadoŭ tamu paśla abladnieńnia. Padčas schodu ledavika adtałaja vada pramyła mudrahielistyja chady ŭ miakkaj piasčanaj parodzie.
U piačoru viaduć try ŭvachody, ale čałaviek moža prakraścisia ŭhłyb na niekalki mietraŭ tolki pa adnym ź ich. Łaz davoli vuzki, ale ŭnutry ŭ siadziačym stanoviščy źmiaščajecca da troch darosłych. Pry bolšaj kolkaści budzie ŭžo ciesna. U piačory taksama jość adna zała, vyšynia jakoj składaje krychu bolš za mietr, a dyjamietr — kala dvuch.
Dzie znachodzicca: voziera Hińkava la vioski Sachnovičy ŭ Hłybockim rajonie (tut možna pahladzieć miesca na Google Maps).
Trochkutnaja carkva
Adzinaja carkva ŭ Biełarusi takoj płaniroŭki — nietypovaja dla chryścijanstva. Znachodzicca ŭ maleńkaj vioscy Vialikaja Svarotva pad Brestam.
U 1747 hodzie pisar Vialikaha Kniastva Litoŭskaha Mikałaj Aŭsiany ŭźvioŭ z dreva ŭnijackuju carkvu na kamiennym padmurku — budynak z tryma ścienami, tryma dźviaryma i tryma sklapieńniami. Pa kutach dachu — try maleńkija viežki. Trochvuholny, upryhožany raźboj i pazałotaj ałtar pieršapačatkova raźmiaščaŭsia ŭ centry, ale paśla adnaŭleńnia jaho pieranieśli ŭ adzin z kutoŭ. Na ścienach — abrazy 12 apostałaŭ.
U 1943 hodzie carkvu amal całkam spalili. Ale z dapamohaj miascovaha śviatara ajca Hieorhija i miascovych viernikaŭ u 2006 hodzie chram pačali adnaŭlać pa adnoj maleńkaj fatahrafii davajennych časoŭ, jakuju pieradaŭ ajcu Hieorhiju adzin ź viernikaŭ.
Čamu mienavita trochkutnaja? Isnuje zdahadka, što carkva pryznačałasia dla malitvaŭ pradstaŭnikoŭ adrazu troch kanfiesij. Unijaty, pravasłaŭnyja i kataliki mahli vykarystoŭvać asobnyja ŭvachody, a ałtar byŭ ustalavany pasiaredzinie. Heta značyć, što takoje architekturnaje rašeńnie mieła kankretny sens — abjadnać ludziej.
Dzie znachodzicca: vioska Vialikaja Svarotva, Baranavicki rajon (tut možna pahladzieć miesca na Google Maps).
Vuzkakalejka pad Hrodnam
Niezvyčajnaja zabaŭka źjaviłasia ŭ zakaźniku «Aziory» pad Hrodnam u 2022 hodzie. Maršrut prachodzić pa moście praź Biełaje voziera i viadzie na Śviatoje bałota. Hetaja čyhunka — adna z samych doŭhich vuzkakalejek u Biełarusi. Jaje praciahłaść da samaha dalokaha punkta składaje kala 30 kiłamietraŭ.
Turystaŭ voziać na dryzinie — čatyrochkołavym vazku z matoram, na jakim źmiaščajecca da piaci čałaviek. Padajecca, ničoha niezvyčajnaha. Ale mienavita hetaja dryzina — adzinaja aryhinalnaja ŭ Biełarusi. Takija vypuskali z 1972 pa 1990 hady dla chutkaj dastaŭki čyhunačnikaŭ da miesca ramontu na puciach. Jana moža razhaniacca da piacidziesiaci kiłamietraŭ u hadzinu.
Vuzkakalejka pad Hrodnam — častka byłoj torfavoznaj darohi torfapradpryjemstva «Vierciališki». Pradpryjemstva zakryli ŭ 2021 hodzie, a čyhunku vyrašyli zachavać dla raźvićcia turyzmu.
Dzie znachodzicca: łandšaftny zakaźnik «Aziory», ahraharadok Aziory, Hrodzienski rajon (tut možna pahladzieć miesca na Google Maps).
Vadaspad na Viacie
Samy vialiki vadaspad Biełarusi. Jaho vyšynia składaje bolš za dva mietry, a šyrynia — kala dziesiaci.
U pačatku XX stahodździa na hetym miescy dziejničała kardonnaja fabryka, jakuju zabiaśpiečvała elektryčnaściu hidraelektrastancyja. Patrabavałasia padniać uzrovień vady i puścić jaje ŭ kanał, kab prymusić krucicca turbinu. Tamu z kamienia skłali vadaspad i ŭ peŭny momant zakryvali stvorki, kab vadzianaja płyń prynosiła karyść. Paśla taho, jak fabryku zakryli, tut pracavaŭ młyn, ale ŭžo ŭ siaredzinie 1950-ch hadoŭ jaho razburyli.
Dzie znachodzicca: kala vioski Prudniki, Miorski rajon (tut možna pahladzieć miesca na Google Maps).
Cud nieahotyki
Kazačny kaścioł Śviatoj Trojcy ŭ Hierviatach — adzin z najlepšych uzoraŭ nieahotyki i adzin z samych vysokich kaściołaŭ u Biełarusi.
U 1536 hodzie biskup Jan ź Vilni zahadaŭ zasnavać u Hierviatach katalickuju parafiju i ŭźvieści na hetym miescy chram. Jaho pabudavali z dreva, tamu z časam jon staŭ nie prydatnym dla vykarystańnia.
U 1903 hodzie zamiest hetaha chrama na srodki Vacłava Damiejki, jaki źjaŭlaŭsia ŭłaśnikam Hierviataŭ, uźviali kamienny budynak pa prajekcie architektara Alšałoŭskaha, pad kiraŭnictvam dojlida Michnieviča.
Kaścioł u Hierviatach. Fota: Google Maps
Na terytoryi chrama raskinutyja nie mienš kazačny sad z ružami, małymi architekturnymi formami, viečnazialonymi ihličnymi i redkimi raślinami, statujami 12 apostałaŭ.
Dzie znachodzicca: Hierviaty, Astraviecki rajon (tut možna pahladzieć miesca na Google Maps).
Piramida rodu Zavišaŭ
Piramida rodu Zavišaŭ — kaplica-pachavalnia na ŭździenskich mohiłkach, jakuju pabudavali ŭ 1800 hodzie. U takim aryhinalnym dla Biełarusi styli jaje ŭźvioŭ hienierał Kazimir Zaviša.
Vyšynia piramidy skłała 10 mietraŭ. Va ŭnutranych ścienach było try šerahi niš dla pachavańniaŭ. U ałtarnaj častcy kaplicy znachodziŭsia trochhranny podyum. Nad im, u nišy, stajała jevanhielskaja skulptura. Vierchniuju častku pachavalni zajmaŭ tajemny pakoj, jaki pryznačaŭsia dla malitvaŭ.
Ciapier tut niama ni pachavańniaŭ, ni ŭnutranaha azdableńnia. U malelny pakoj možna padniacca, ale tolki pa ścianie. Źniešniaje azdableńnie zachavałasia tolki častkova.
Što pasłužyła pryčynaj vybaru mienavita takoj formy pachavalni, zastajecca zahadkaj i dahetul. Adna ź viersij — što paśla pachodaŭ Napaleona ŭ Afrycy ŭ modu ŭvajšli jehipieckija matyvy.
Dzie znachodzicca: uździenskija haradskija mohiłki, Uzda, Minskaja vobłaść (tut možna pahladzieć miesca na Google Maps).
Čytajcie taksama:
Aŭtaślesar, aficyjant, tancor u Tajłandzie, roli ŭ «Muchtary» i «Svatach». Piać faktaŭ pra novaha ministra kultury Čarnieckaha14
Aŭtaślesar, aficyjant, tancor u Tajłandzie, roli ŭ «Muchtary» i «Svatach». Piać faktaŭ pra novaha ministra kultury Čarnieckaha
«Možna ŭziać aŭtamat i pierasiekčy miažu?» Pavuk spytaŭ u pamiežnikaŭ, ci zakonna rasijskija vojski ŭ 2022 hodzie pierajšli biełaruska-ŭkrainskuju miažu66
Kamientary