Litaratura11

Bacharevič pra svaju pieramohu ŭ apytańni nakont knihi hoda: Znajšłosia niekalki čałaviek, jakija sapraŭdy cikaviacca litaraturaj i staviać jaje vyšej za ŭłasnyja kryŭdy

Alhierd Bacharevič — adzin z samych paśpiachovych biełaruskich litarataraŭ. Jahonyja knihi vydajucca i pieravydajucca, pierakładajucca na inšyja movy, pavodle ich staviacca śpiektakli. Ale ŭ Biełarusi jany zabaronienyja.

Piśmieńnik Alhierd Bacharevič. Fota Juli Cimafiejevaj
Piśmieńnik Alhierd Bacharevič. Fota Juli Cimafiejevaj

«Radyjo Svaboda» pahutaryła ź im pra pryznańnie, cenzuru i samacenzuru i navinki hodu ź jahonaha piśmieńnickaha stała.

«Litaratura — składany, tonki zaniatak, jaki nie ciarpić dyletanctva i prafanacyi»

— Vaša kniha «Pieratrus u muziei» razam z knihaj Hanny Jankuty «Čas pustaziella» nabrała najbolšuju kolkaść hałasoŭ ekśpiertaŭ «Radyjo Svaboda». Što dla vas aznačaje hetaje pryznańnie?

— Ananimnyja krytyki majuć prava krytykavać tolki ananimnyja tvory. Jak i ananimnyja ekśpierty mohuć vykazvać svaju dumku tolki pra tyja knihi, aŭtary jakich pažadali zastacca nieviadomymi. A inakš aŭtar navat słaboj knižki maralna vyšejšy za luboha bajaźlivaha ananima. Maja kniha «Pieratrus u muziei» padpisanaja maim imiem. Ja nie bajusia stavić jaho na vokładku i biaru poŭnuju adkaznaść za toje, što napisaŭ.

Apošnija hady try maje knihi pieramahali ŭ apytańni «Radyjo Svaboda», ale ja nie staŭlusia da hetaha jak da niejkaha tryumfu. Dla mianie heta značyć tolki adno: na ščaście, hetym razam znoŭ znajšłosia niekalki čałaviek, jakija sapraŭdy cikaviacca litaraturaj i staviać jaje vyšej za ŭłasnyja kryŭdy. Ja mocna sumniavajusia, što da «ekśpiertaŭ» u Biełarusi dachodzić štości z navinak biełaruskaha knihavydańnia ŭ ekzyli i što jany naahuł ujaŭlajuć, pra što havorka. A jašče ja kožnaha razu dziŭlusia naboru vypadkovych «ekśpiertaŭ». Litaratura — składany, tonki zaniatak, jaki nie ciarpić dyletanctva i prafanacyi i patrabuje jak minimum znajomstva z pradmietam ekśpiertyzy. A jašče heta vielmi niebiaśpiečny zaniatak. Prynamsi, značna bolš niebiaśpiečny, čym być čytačom Ch. Pry ŭsim hetym ja vielmi rady za Hannu Jankutu. Jaje kniha — vialikaja, cikavaja, aryhinalnaja praca, jakaja zasłuhoŭvaje pryznańnia.

«Kali ludzi pišuć, što płakali, čytajučy «Pieratrus…» — heta kranaje»

— «Pieratrus u muziei», pavodle vodhukaŭ, staŭ letaś adnoj z samych papularnych knih siarod čytačoŭ. Ci pišuć vam jany pra svaje ŭražańni? Padzialiciesia, kali łaska, samymi, moža być, niečakanymi dla aŭtara.

— Svajoj najmacniejšaj letašniaj knihaj ja liču «Chłopčyk i śnieh». Ale čytačy sapraŭdy addali pieravahu «Pieratrusu ŭ muziei». Vodhukaŭ na biełaruskija knihi naahuł vychodzić mała. Surjoznych recenzij — jašče mienš. Na «Pieratrus u muziei» vyjšli dźvie recenzii ŭ biełaruskich miedyja, adna — va ŭkrainskim časopisie «Kritika», a jašče było jaskravaje videa ad Andreja Chadanoviča z padrabiaznym razboram knihi.

Što da čytačoŭ — viadoma, jany pisali pra «Pieratrus…» u sacyjalnych sietkach i nie raz dziakavali mnie za jaho padčas sustreč. Što da niečakanaści… Ja hatovy da ŭsiaho, ale kali ludzi pišuć, što płakali, čytajučy «Pieratrus…», heta kranaje. Abo kali adzin z čytačoŭ padzialiŭsia svaim usprymańniem knihi: dla jaho apaviadańni z «Pieratrusu…» — heta sny. Pišučy knihu, ja nie zadumvaŭsia pra takuju jaje budučuju interpretacyju.

«Na žal, na Zachadzie praktyčna nie isnuje niejkaha vobrazu biełaruskaj litaratury»

— Uvohule, vašym čytačam paščaściła. Jany atrymali letaś ažno čatyry vašy novyja knihi. U tym liku i adnu ŭ niamieckim pierakładzie. Sioleta vyjdzie jašče adna pa-niamiecku. Raskažycie, kali łaska, jak sustrakajuć vašy knihi zamiežnyja čytačy i litaraturnyja krytyki. Čym pryvablivaje ich tvorčaść biełaruskaha aŭtara?

— Tak, užo ŭ lutym źjavicca niamiecki pierakład majoj najvažniejšaj knihi, «Sabaki Eŭropy». Hetuju tytaničnuju pracu zrabiŭ Tomas Vajler. Raman vyjdzie ŭ vydaviectvie Voland&Quist, premjera adbudziecca ŭ Bierlinie 22 lutaha. Kali ja čytaju ŭryŭki z «Sabakaŭ Eŭropy» ŭ roznych krainach i haradach, dyk časta čuju: my nie čakali, što ŭ Biełarusi jość takija złosnyja, składanyja, ambitnyja teksty.

Na žal, na Zachadzie praktyčna nie isnuje niejkaha vobrazu biełaruskaj litaratury. U lepšym vypadku ad jaje čakajuć tolki skarhaŭ i prymityŭnaj publicystyki.

Čaściej za ŭsio biełaruskaja litaratura vychodzić u pierakładach, kali vydaŭcy i pierakładčyki chočuć: a) adkryć čytačam štości ekzatyčnaje; b) padtrymać nas u ciažkija časy; s) jany prosta naležać da vuzkaha koła, jakoje cikavicca Ŭschodniaj Jeŭropaj. Razburyć hetuju abrydłuju schiemu mnie asabista było b pryjemna, a dla biełaruskaj litaratury — karysna.

«Ja dychaju litaraturaj, heta samaja cikavaja praca z tych, jakija ja viedaju»

— Vy nie spačyvali na łaŭrach, i sioleta maje źjavicca nie adna vaša novaja kniha, napisanaja letaś. Praanansujcie, kali łaska, ich dla vašych prychilnikaŭ.

— Kali ŭsio składziecca jak maje być, sioleta majuć vyjści pa-biełarusku moj pryhodnicki raman dla čytačoŭ ad 16 da 99 hadoŭ «Kapitan Latučaja Ryba», nievialiki raman «Aŭhury» i pieravydańnie «Dziaciej Alindarki», majho samaha paśpiachovaha ramanu, za miažoj (jon vyjšaŭ u Miensku roŭna 10 hadoŭ tamu).

— Vaša pracazdolnaść uražvaje. Što vam daje siły, što natchniaje?

— Ja dychaju litaraturaj, heta samaja cikavaja praca z tych, jakija ja viedaju. Bolšuju častku svajho žyćcia ja zajmajusia tym, što čytaju i pišu. A jašče heta moj sposab havaryć sa śvietam, moj sposab pavolnaha samarazbureńnia, moj supraciŭ — i najlepšy sposab ratavać siabie ad suśvietnaj nudy i rospačy. My ŭsie prydumlajem siabie, i niekali ja prydumaŭ siabie mienavita tak. Maje knihi vydajucca na roznych movach, jany pradajucca, čytajucca, abmiarkoŭvajucca, pierakładajucca, staviacca na scenie ŭ roznych krainach.

Ja i praŭda nie viedaju, čym by jašče ja moh zajmacca i navošta. Tamu ja pišu, kali pišacca, a kali nie pišu — dumaju, čytaju abo razmaŭlaju pra litaraturu i tych, chto jaje čytaje i piša, ź Julaj. Ja zaŭsiody maju na heta čas — i dziŭnym čynam heta zrabiłasia mahčymym dziakujučy toj samaj litaratury. Pobač sa mnoj Jula Cimafiejeva — žonka, siabar, talenavity i samy blizki čałaviek, jakaja mianie razumieje, padtrymlivaje i ź jakoj my padarožničajem pa hetym śviecie, jak bremienskija muzyki.

«Usie maje knihi ŭ Biełarusi zabaronienyja, dźvie ŭ «ekstremisckim śpisie», navat imia aŭtara pad zabaronaj»

— A što zasmučaje, što, moža być, tarmozić vašy lohkija piśmieńnickija ruki?

— Kožny piśmieńnik čakaje vodhukaŭ na toje, što robić. Navat kali kaža, što jamu ŭsio roŭna. Biełaruskaj litaraturnaj krytyki nie isnuje. Čas, u jaki my žyviom, nie praduhledžvaje prafiesijnaj acenki mastactva. Užo daŭno kožny čytač — sam sabie krytyk i ekśpiert.

Tamu, kali ŭ mianie vychodziać knihi, ja čakaju na ich reakcyi. Strašna pisać u pustatu, u maŭčańnie. Ale ja daŭno zrazumieŭ: treba prosta ŭmieć čakać. Nie ŭsie čytajuć pa try knihi na tydzień i majuć čas adrazu napisać pra ich u sacsietkach. Piśmieńniki — ludzi nadumlivyja…

Zasmučaje nasamreč šmat što. Usie maje knihi ŭ Biełarusi zabaronienyja, jany vykinutyja adusiul i źniščajucca, dźvie ź ich u «ekstremisckim śpisie», navat imia aŭtara pad zabaronaj. Značyć, treba napisać novyja knihi.

Ale tak, kab u ich nie było ni kaliva strachu, ni kropli aściarožnaści, ni namioku na samacenzuru. Razumiejučy, što tak ty stračvaješ suviaź z čytačom u Biełarusi, bo tvaim kniham tudy ŭ blizkim časam nie trapić.

«Usio pieramienicca, čuješ? Usio pieramienicca»

— Čaho čakaje ad novaha hodu piśmieńnik Alhierd Bacharevič i nieabyjakavy biełarus Alhierd Bacharevič?

— Piśmieńnik čakaje vychadu «Sabakaŭ Eŭropy» pa-niamiecku — razam z čytačami. Biełarus čakaje pieramienaŭ i svabody svajoj krainie.

Piśmieńnik kaža čałavieku: ni na što nie spadziavajsia, ja ŭžo ŭsio napisaŭ. A čałaviek usio roŭna vieryć nie piśmieńniku, a šeptu adniekul sa svaich ciomnych hłybiniaŭ: usio pieramienicca, čuješ? Usio pieramienicca.

Kamientary1

  • Janka
    02.01.2024
    Vielmi cikavyja knihi. Usie knihi Vašy -cikavyja i žyvyja. Časam jany rvuć serca, ale praź ich uźnikaje žadańnie žyć i vieści baraćbu z łukašyzmam.

«Rasija nikoli nie spynicca — jaje možna tolki rabić słaboj». Vialikaja hutarka z kamandziram kalinoŭcaŭ Paŭłam Šurmiejem

«Rasija nikoli nie spynicca — jaje možna tolki rabić słaboj». Vialikaja hutarka z kamandziram kalinoŭcaŭ Paŭłam Šurmiejem

Usie naviny →
Usie naviny

Troje žycharoŭ Minskaha rajona atrucilisia antyfryzam, adzin pamior1

Kamunalniki aburylisia samarobnymi lebiedziami z šynaŭ

Siońnia — čarhovy sud nad palitźniavolenym žurnalistam Iharam Karniejem. Niekalki miesiacaŭ jaho trymajuć u pamiaškańni kamiernaha typu1

Kolki biełarusam treba dla kamfortnaha žyćcia?3

Jak u Minsku zapalili hałoŭnuju jołku FOTY4

Va Ukrainie paśpiachova vyprabavanaja novaja rakieta «Ruta»3

Zapisacca na vizu chutčej možna praz «radary». Pra što razmova?7

Były ministr abarony Paŭdniovaj Karei sprabavaŭ skončyć žyćcio samahubstvam

Rasijskija Tahanroh i Bransk padvierhnulisia atacy2

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

«Rasija nikoli nie spynicca — jaje možna tolki rabić słaboj». Vialikaja hutarka z kamandziram kalinoŭcaŭ Paŭłam Šurmiejem

«Rasija nikoli nie spynicca — jaje možna tolki rabić słaboj». Vialikaja hutarka z kamandziram kalinoŭcaŭ Paŭłam Šurmiejem

Hałoŭnaje
Usie naviny →