«My zakopvajemsia žyŭcom u ziamlu, kab pryniać śmierć». Jak bajcy ŭkrainskaha HUR vykonvajuć svaje śpiecapieracyi
«My jak skalpiel u rukach vielmi daśviedčanaha chirurha, jaki dalikatna vydalaje puchlinu», — apisvaje śpiecyfiku pracy ŭkrainskich śpiecnazaŭcaŭ kamandzir raźviedhrupy HUR Minabarony. U žniŭni hetaha hoda padraździaleńnie «Artan», u jakoje jana ŭvachodzić, praviało apieracyju na «vyškach Bojki». Hetamu papiaredničali dziasiatki inšych śpieczadańniaŭ, piša Ukrainskaja słužba Bi-bi-si.
Jany rychtavali deakupacyju ŭkrainskich terytoryj, pravodzili desantavańnie na levabiarežžy Dniapra i apieracyi na rasijskaj terytoryi. Dziakujučy hetamu vajennym raźviedčykam atrymałasia nazapasić unikalny vopyt, choć na praciahu ŭsioj vajny jany vymušanyja dziejničać biez prykryćcia vajskovaj avijacyi. Jana patrebna, u pryvatnaści, dla padaŭleńnia mocnaha REB rasijskaj armii.
Biez padtrymki z pavietra ryzyki dla ich žyćcia pavyšajucca «ŭ dziesiać, a časam i ŭ sto razoŭ». Heta tyčycca taksama i prykryćcia na vadzie padčas desantavańnia. Jaho pavinny zabiaśpiečvać nie tolki samaloty, ale i bujnyja vajskovyja karabli. Ich Ukraina pakul nie maje. Ukraina spadziajecca atrymać ad zamiežnych partnioraŭ pa mienšaj miery 42 šmatfunkcyjanalnyja źniščalniki F-16 tolki ŭ nastupnym hodzie.
«Amierykanskija śpiecnazaŭcy nikoli b nie pahadzilisia rabić toje, što vykonvajuć ich ukrainskija kalehi. Jany b patrabavali prykryćcia. Dla ich niemahčyma dziejničać biez abarony z pavietra», — zaŭvažaje Pavieł Łakijčuk, kiraŭnik prahram biaśpieki centra hłabalistyki «Stratehija XXI».
Ukrainskaja słužba Bi-bi-si daviedałasia niekatoryja padrabiaznaści padrychtoŭki da takich zadač, ich płanavańnia i praviadzieńnia, jakija robiać niemahčymaje mahčymym. Apisanyja nižej padziei adbyvalisia na akupavanych Rasijaj terytoryjach Ukrainy i ŭ adkrytym mory ŭ ramkach śpiecapieracyj HUR. Padčas vajny Bi-bi-si nie moža samastojna pravieryć usiu infarmacyju, jakaja padajecca vajskoŭcami, ale ličyć svaje krynicy nadziejnymi. A apublikavanyja pakazańni ŭdzielnika hetych padziej, kamandzira raźviedhrupy, nie supiarečać inšym apoviedam pra vysadku ŭ Enierhadary i na «vyškach Bojki».
«Pražarka»
«Padrychtoŭka da śpiecapieracyi ijerarchizavanaja. Składanyja apieracyi raspracoŭvajucca pad niepasrednym kiraŭnictvam vielmi daśviedčanych ludziej. Ja nie mahu raskryć, chto i na jakim uzroŭni zadziejničany. Da płanavańnia dapuskajucca ludzi ŭ zaležnaści ad ich uzroŭniu ŭdziełu»,
— raspaviadaje kamandzir hrupy śpiecpadraździaleńnia «Artan» z pazyŭnym «Saba». Padkreślivaje, što nichto ź ich nie maje bolš infarmacyi pra śpiecapieracyju, čym treba dla vykanańnia pastaŭlenych pierad kožnym zadač.
Da šyrokamaštabnaha ŭvarvańnia vajskoviec słužyŭ u desantna-šturmavych vojskach, vajavaŭ u ATA. Vajskoŭcam maryŭ stać ź dziacinstva. Svaju matyvacyju bracca za samyja składanyja apieracyi tłumačyć tak: «Naša mientalnaść — źniščyć jak maha bolš vorahaŭ. Chiba moža čahości bajacca čałaviek, jakomu za tryccać hadoŭ, a ŭ jaho štomiesiac 101 dzień naradžeńnia? Što takoje strach dla takoha čałavieka?
Što takoje pryznańnie dla takoha čałavieka? Dla mianie pryznańnie — heta kali maje pabracimy hatovyja iści sa mnoj choć na Miesiac i kali ŭsie viartajucca žyvymi z zadańnia».
Dla kožnaj śpiecapieracyi vajennyja raźviedčyki staranna raspracoŭvajuć čatyry płany: asnoŭny, zapasny, alternatyŭny i reziervovy. Da prykładu, abstreł fosfarnymi bombami moža prymusić admovicca ad asnoŭnaha płana. Tady zadziejničajecca zapasny. Kali nie spracoŭvaje i jon, to jość jašče pa mienšaj miery dva pradumanyja varyjanty dziejańniaŭ. Usio prapracoŭvajecca da drabniutkich detalaŭ.
Raźviedhrupa nie adpraŭlajecca na zadańnie samastojna. Akramia jaje, jość jašče hrupy šturmu, nadhladu, reziervu i evakuacyi. Šturmaviki biaruć na siabie aktyŭnyja dziejańni, hrupa nadhladu pryciahvajecca da zasad i pravierak tych, kaho biaruć u pałon. Hrupa reziervu zadziejničajecca, kali jość patreba ŭ dadatkovych siłach. Hrupa evakuacyi moža prykryvać jak evakuacyju bajcoŭ ź inšych padraździaleńniaŭ, tak i sama vyvozić paranienych i zahinułych.
Da śpieczadańniaŭ huraŭcy rychtujucca nie tolki fizična, ale i psichałahična. Na pytańnie ab tym, ci mahčyma, da prykładu, abaranicca ad fosfarnych snaradaŭ, «Saba» adkazvaje: «Tak, prajści psichałahičnuju padrychtoŭku».
U jaho padraździaleńni ŭsie bajcy prachodziać praz praceduru «pachavańnie vajara», daŭniaha abradu dla vyzvaleńnia ad strachu hibieli. Pieršym heta robić kamandzir. Bajec kapaje sabie mahiłu hłybinioj u mietr. Potym piša na papiercy ŭsio, što ličyć lišnim u žyćci i ad čaho hatovy pazbavicca. Papierku spalvaje. Paśla kładziecca ŭ jamu — i jaho ŭ joj zakopvajuć. Dla dychańnia rotam dajuć vadałaznuju masku ź lulkaj. U takoj «trenirovačnaj mahile» śpiecnazaviec lažyć ad 40 chvilin da čatyroch hadzin.
«Zakapany pad ziamloj, ty pierastaješ adčuvać svajo cieła, całkam hublaješ kantrol nad im. Robicca bačna, nakolki možaš kantralavać svaje pačućci i dumki. Naša praca praduhledžvaje poŭny samakantrol i davier da pabracimaŭ, jakija pavinny ciabie adkapać. Ty całkam zaležyš ad inšych», — apisvaje hety dośvied «Saba».
Jon dadaje, što sam paśla mnohich hadoŭ trenirovak «ničoha ŭžo nie adčuvaje», kali vykonvaje heta praktykavańnie.
«Dla mianie heta ŭžo navyk, jak stralba. Mnie nie treba jeździć na trenirovačnuju placoŭku kožny dzień, kab padtrymlivać hety navyk. Dastatkova rabić heta raz na tydzień ci dva».
Kožny kamandzir moža sam vyrašać, ci ŭklučać takuju treniroŭku ŭ padrychtoŭku śpiecnazaŭcaŭ HUR. Hetaja padrychtoŭka vučyć vytrymlivać vielizarnyja psichałahičnyja i fizičnyja nahruzki.
«My zakopvajem siabie žyŭcom u ziamlu, kab pryniać śmierć. Paśla hetaha idziem na śpieczadańnie. Prymajučy toje, što vy možacie pamierci, vy možacie spakojna i efiektyŭna vykonvać svaju pracu».
Bajec pavinien prajści praz šmat inšych štučnych stresaŭ.
«Ad trenirovak my stamlajemsia nie mienš, čym ad śpieczadańniaŭ. Paśla pieršaj pałovy hadziny nahruzak čałaviek choča, kab prylacieła NŁA i zabrała jaho na Miesiac. Nam treba pravieryć jaho maralna-psichałahičnuju ŭstojlivaść. Heta tak zvanaja «pražarka», — raskazvaje «Saba».
Da prykładu, vajennyja raźviedčyki imitujuć u siabie kantuziju, paśla jakoj jany adrazu stralajuć pa mišeni. Jany vučacca stralać levaj rukoj, budučy praŭšunom, pavinny viedać usie techničnyja charaktarystyki rasijskaj zbroi, umieć płavać sa źviazanymi rukami i nahami. I paśla «ŭłasnaha pachavańnia» i «pražarki» nadychodzić čas dla pachodu ŭ tył voraha abo dla desantavańnia. Choć vučeńni ŭ śpiecnazaŭcaŭ nikoli nie spyniajucca.
U tyle voraha
«Ja ŭbačyŭ źniščany śviet paśpiachovych ludziej: u vioscy, kudy my zajechali, da vajny byli dobryja darohi, u kožnym dvary stajała mašyna. Usio heta było daščentu raźniesienaje, tam nie zastałosia nivodnaha acalełaha doma», — tak kamandzir raźviedhrupy apisvaje toje, što ŭbačyŭ pad Chiersonam u lipieni 2022 hoda.
Tady ŭkrainskija vojski pačali rychtavacca da vyzvaleńnia horada. Ukrainskaja armija nanosiła ŭdary pa vajskovaj technicy, miescach dysłakacyi, składach bojeprypasaŭ praciŭnika. Hetamu zaŭsiody papiaredničała raźviedka.
Vajennyja raźviedčyki nabližali vyzvaleńnie abłasnoha centra krok za krokam. Heta možna apisać na prykładzie apieracyi ŭ tyle rasijskaj armii pad Chiersonam 22 lipienia 2022 hoda. Za try z pałovaj miesiacy da deakupacyi horada. Takija apieracyi byli važnaj častkaj staranna spłanavanaha kontrnastupleńnia.
Ukrainskamu vojsku tady ŭdavałasia paźbiahać vialikich strat na paŭdniovym froncie.
Amierykanski instytut vyvučeńnia vajny paviedamiŭ, što mienavita ŭ hetyja dni pačałosia ŭkrainskaje kontrnastupleńnie na poŭdni. U kancy lipienia 2022 hoda ŭkrainskija ŭłady aficyjna paćvierdzili start bujnoj apieracyi na pravabiarežžy Dniapra. U pieryjad ź lipienia pa listapad 2022 hoda Hienštab USU rehularna davaŭ spravazdaču ab pośpiechach na paŭdniovym kirunku. Urešcie, 9 listapada Chierson vyzvalili.
Prykładna ŭ hetyja ž daty ŭkrainskaja armija adnaviła kantrol nad pravabiarežžam Chiersonščyny. Usiaho padčas kontrnastupleńnia letam-vosieńniu 2022 hoda USU vyzvalili ad rasijskaj akupacyi bolš za 90 nasielenych punktaŭ u Chiersonskaj i Mikałajeŭskaj abłaściach.
«Za kožnym tak zvanym «žestam dobraj voli» praciŭnika stajać kałasalnyja namahańni našych vojskaŭ… Niepasredna na Chiersonskim kirunku siły abarony Ukrainy razburyli łahistyčnyja šlachi i sistemu zabieśpiačeńnia, parušyli sistemu kiravańnia vojskami praciŭnika», — tak padsumavaŭ u svaim telehram-kanale heta kontrnastupleńnie hałoŭnakamandujučy USU Valeryj Załužny.
Raźviedčyki HUR adyhrali ŭ im svaju asablivuju rolu. «Zadača śpiecnazaŭcaŭ u tym, kab zajści na terytoryju voraha i pravieści tam dyviersijnyja dziejańni», — tłumačyć śpiecyfiku ich apieracyj padčas kontrnastupleńniaŭ Pavieł Łakijčuk.
Ciapier padobnyja apieracyi ŭkrainskija vajennyja raźviedčyki pravodziać u ramkach kontrnastupleńnia ŭ Zaparožskaj vobłaści.
«My atrymali infarmacyju, što na tym učastku frontu stajała rasijskaja vajskovaja technika BMP treciaha pakaleńnia. Heta niebiaśpiečnaja technika: u jaje vielmi dobraje ŭzbrajeńnie i vyjaŭleńnie celaŭ. Rasijskija akupacyjnyja vojski stajali tady za kiłamietr-paŭtara ad pasiołka, kudy my zachodzili. My płanavali zachodzić praz arašalnyja kanały», — raskazvaje «Saba». BMP-3 maje kambinavany dzionna-načny pryceł, pa adnoj harmacie kalibra 30 mm i 100 mm i try kulamioty.
«Jašče na ŭzvodnym apornym punkcie (UAP) pierad zachodam u tył voraha pa nas prylacieŭ fosfarny snarad. Jaho kasiety raskryvajucca ŭ pavietry. A na ziamlu heta spadaje jak vielmi pryhožaje źziańnie. Ziamla škvarčała, škło płaviłasia. Hałoŭnaje było nie nadychacca fosfarnymi parami.
Pieršy prylot byŭ za mietraŭ 300 ad nas. Ja pahladzieŭ na śviačeńnie i padumaŭ, ci budzie nastupnaja kasieta bolš dakładnaj. Tak i zdaryłasia. Abłomki palacieli pa drevach za 150 mietraŭ ad nas. Nam pašancavała, što viecier dźmuŭ ad nas».
U tyle rasijskich vojskaŭ nad hałovami vajskoŭcaŭ pastajanna kružać drony «Arłan-10». Ich rasijskaja armija vykarystoŭvaje dla naviadzieńnia artyleryi. Pa słovach vyviednika, «ich tam tak šmat, jak maršrutak na vulicach Kijeva ŭ hadzinu pik».
Za razburanym śvietam ludziej tam adkryvałasia jašče adna trahiedyja — kinutych, hałodnych i napałochanych chatnich žyvioł. U razburanym siale pad Chiersonam u mašynu da śpiecnazaŭcaŭ zaskočyŭ zdaravienny, zmorany hoładam bieły sabaka. Heta byŭ sabaka parody ałabaj.
«Jon łaščyŭsia, addana zaziraŭ nam u vočy, jaho radaści nie było miažy. Ja jaho razumieju. My zabrali i pieradali hetaha ałabaja na UAP. Astatnija sabaki tam biehali tolki z padvała ŭ padvał pierabiežkami».
Padčas toj śpiecapieracyi vajskoŭcam udałosia pahutaryć ź niekalkimi miascovymi žycharami, jakija zastalisia žyć pad abstrełami.
«Ludzi stavilisia vielmi ciopła da nas. Ja nie sustrakaŭ varožaha staŭleńnia. Čym bližej da frontu, tym ciaplej ludzi staviacca da nas».
Da deakupacyi Chiersona vakoł horada pracavaŭ mocny rasijski REB. Z-za jaho tam nie było spadarožnikavaj suviazi, raźviedčyki amal nie vychodzili ŭ radyjoefir. U takich umovach taksama niemahčyma było zapuścić koptar. Apieratar vymušany byŭ jaho adrazu pasadzić.
Sa słoŭ raźviedčyka, zadaču ŭ tyle rasijskaha vojska pad Chiersonam jaho śpiecpadraździaleńnie vykanała «ŭ adpaviednaści z zapasnym płanam». Za hrupaj raźviedki, jakaja sabrała patrebnuju infarmacyju, zajšła hrupa ahniavoha paražeńnia. A vajennyja raźviedčyki vyjechali adtul pad minamiotnym abstrełam. Krajniaja 120-milimietrovaja mina ŭpała za 20 mietraŭ ad ich. Nastupnyja zadačy praduhledžvali ŭžo vysadku na levy bierah Dniapra.
Desantavańnie ŭ Enierhadar
«Była miesiačnaja vosieńskaja noč. My vysadžvalisia za mietraŭ siem da bieraha. Tam było pa pojas vady. Ty zahadzia rychtuješsia da taho, što budzieš vykonvać zadańnie mokrym».
Pierad raźviedčykami była Zaparožskaja AES. Praź jaje rasijskuju akupacyju i jadziernuju pahrozu na toj momant jana ŭžo była viadomaja na ŭvieś śviet.
«Ja pahladzieŭ pierad saboj, a tam — čyrvonyja ahieńčyki atamnaj elektrastancyi. Pahladzieŭ na nieba, a tam zorki nad Dniaprom pieramiašalisia z rakietami. Baču, jak adna rakieta vybuchaje. Dumaju: dobra, što nie pa nas», — tak apisvaje svajo desantavańnie na levy bierah Dniapra ŭ rajonie Enierhadara ŭ 2022 hodzie «Saba».
Na tym napramku rasijskija vojski abstrelvali ich z artyleryi, ZRK i kulamiotaŭ. Heta była adna sa sprobaŭ ukrainskich śpiecnazaŭcaŭ pierajści da napadaŭ u tyle voraha na levabiarežžy.
Da taho ŭ huraŭcaŭ byŭ vopyt farsiravańnia voziera Sivaš u žniŭni 2016 hoda. Ukrainskija vyviedniki dastaŭlali ŭ Krym vybuchoŭku i zbroju pablizu rasijskich vajskovych baz. Tam u ich adbyŭsia boj sa śpiecpadraździaleńniem «Vympieł» FSB Rasii. Pra heta ŭ intervju «Radyjo Svaboda» raskazaŭ kiraŭnik vajskovaj raźviedki Kiryła Budanaŭ.
«Darečy, ukrainski marski śpiecnaz byŭ bazavym u Savieckim Sajuzie. Samyja mahutnyja jaho kadry jašče paśpieli prynieści svoj vopyt va USU. Pierajemnaść pakaleńniaŭ zachoŭvajecca. Načalnik HUR hienierał-lejtenant Kiryła Budanaŭ asabista ŭdzielničaŭ u Krymskim rejdzie 2016 hoda. Im kiravaŭ niabožčyk ciapier Maksim Šapavał», — uspaminaje Pavieł Łakijčuk.
I padkreślivaje, što «śpiecnazaŭcy — heta štučny tavar, jaki robić nievierahodnyja spravy».
«Amfibijnyja apieracyi z desantavańniem na bierah — heta jašče składaniejšyja za ich apieracyi na sušy», — adznačaje ekśpiert.
Hetym razam napieradzie było nie voziera, a Kachoŭskaje vadaschovišča.
«Šyračezny Dniapro — heta rubiež, jaki zatulaje praciŭnika. Tak było i da, i paśla padryvu Kachoŭskaj damby. Rasijanie musili b być upeŭnienyja, što ni adzin razumny čałaviek nie napadzie na ich z boku pravabiarežža, asabliva ŭ vuści Dniapra, dzie jość šyračeznaja pojma. Raptam z vady źjaŭlajucca «33 bahatyry», jašče i razdajucca załpy ŭ niečakanym kirunku», — kaža Pavieł Łakijčuk.
Pad Enierhadaram vajennyja raźviedčyki padčas desantavańnia i šturmu ŭstupali ŭ kantaktny boj z rasijskimi vajskoŭcami.
«Što tyčycca takich składanych apieracyj, jak vysadka praz Kachoŭskaje vadaschovišča dla prachodu da Enierhadaru — na žal, jana była nie vielmi ŭdałaja. Nie budu aceńvać, pa čyjoj vinie heta adbyłosia. Ale dakładna ŭ tym nie było viny našych vajskoŭcaŭ. Tam pajšło nie pa płanie», — ličyć spadar Łakijčuk.
«Tym letam (2022 hoda — red.) zajšli ŭ Enierhadar, u nas nie było padtrymki — i my vyjšli. Zajšli, vysadzilisia. Nu što? Kamanda: «Vychodź». Dobra, vychodzim. Choć zachodzili z bajami», — raspaviadaŭ u intervju «Ukrainskaj praŭdzie» kamandzir śpiecpadraździaleńnia «Artan» Viktar Tarkaciuk.
U pačatku vieraśnia 2022 hoda rasijskija prakramloŭskija miedyja napisali, što ŭ rajonie Enierhadara ich armii ŭdałosia źniščyć siem łodak ź dźviuma dyviersijnymi hrupami, a praz dva dni paśla hetaha jany zajavili ŭžo pra paražeńnie 20 łodak i kataraŭ.
«Ź ich źviestak vynikaje, što ŭ nas pavinna być značna bolš srodkaŭ, čym jość napraŭdu. Jany zaŭsiody kažuć paśla takich našych apieracyj, što źniščyli kuču našych łodak. Ja nie pamiataju takoha, kab ich infarmacyja adpaviadała rečaisnaści», — kaža «Saba». Svaju hałoŭnuju metu desantavańnia ŭ Enierhadary ŭkrainskija śpiecnazaŭcy pakul nie raskryvajuć.
U 2023-m dla napadaŭ na rasijskija siły ŭ Enierhadary pačali vykarystoŭvać drony. 12 vieraśnia jany paviedamili na svaich resursach pra «padarunki» dla akupacyjnaj administracyi Enierhadara, jakija pryviali da pažaru ŭ «adździele pašpartyzacyi RF». A vopyt 2022 hoda byŭ vykarystany padčas inšych bajavych rejdaŭ u vuści Dniapra.
«Haračyja vyški»
«Enierhadar — heta była taksama vielmi dobraja padrychtoŭka da apieracyi na «vyškach Bojki». Padčas jaje my prapłyli 112 kiłamietraŭ na lohkich łodkach u adkrytym mory, biez pryviazki da sušy, u vodnym tumanie. Takoj apieracyi nie pravodziŭ jašče nichto. Da taho ŭ nas było ŭžo niekalki sprobaŭ vysadki, ale praz štarmavyja chvali my nie mahli pryšvartavacca».
Hetym razam zamiest rasijskich dronaŭ «Arłan-10» nad hałovami ŭkrainskich vajskoŭcaŭ kružyŭ rasijski źniščalnik Su-30.
Dziakujučy filmu HUR Minabarony pra hetuju śpiecapieracyju daviedałasia ŭsia kraina. Adzin z bajcoŭ z pazyŭnym «Konan» vypaŭ z łodki i pratrymaŭsia ŭ vadzie 14 hadzin, pakul tavaryšy nie znajšli jaho i nie vyratavali.
Jak kankretna ŭ hetym vypadku vajennym vyviednikam dapamahło «pachavańnie vajara»?
«Hetyja vyški vielmi haračyja. Tempieratura pavietra tam była bolš za 40 hradusaŭ, a kisłarod jašče i spalvała hazavaja płatforma, dzie haryć połymia. Ty pavinien pić tam šmat vady, kab pratrymacca», — raspaviadaje «Saba».
I ŭspaminaje adzin z samych niebiaśpiečnych momantaŭ na vyškach:
«Ja pavinien byŭ pravieryć, ci zaminavanyja niekiravanyja avijacyjnyja rakiety, jakija znachodzilisia ŭ trumie. My prybrali ŭsich z pałuby. Kali b jany byli zaminavanyja, to adbyŭsia b vybuch. Mianie nikoli b nie znajšli. Była b tolki ŭspyška. Ale byŭ zahad i jaho treba vykonvać».
Dalej jon z naparnikam kidaŭ žerabia, kamu zachodzić pieršym u trum. «Žerabia pieršym vypała majmu pabracimu — jon sapior. Ja išoŭ adrazu za im. Naohuł, jakoj by žerabia nie vypała, my pajšli b razam».
Bojeprypasy nie byli zaminavanyja…
Jašče adzin vynik hetaj apieracyi — demantavanaja na vyškach bierahavaja radyjołakacyjnaja stancyja «Niava-B». Rasijskaja armija nie tolki straciła «svaje vočy» ŭ paŭdniova-zachodniaj častcy Čornaha mora. Dziakujučy danym hetaj stancyi možna budzie prajhrać, jakuju infarmacyju źbirali i atrymlivali tut rasijskija vojski.
Tym časam Ukraina płanuje dalej atakavać terytoryju Rasii dronami dla źniasileńnia jaje SPA i vyvadu sa stroju jaje vajskovaha transpartu i vytvorčaściaŭ. Pra heta načalnik HUR Kiryła Budanaŭ zajaviŭ u niadaŭnim intervju časopisu The Economist. HUR Minabarony zapeŭnivaje: na ataki Rasii na ŭkrainskuju infrastrukturu budzie adkaz.
Ukrainskija śpiecnazaŭcy taksama vykonvajuć bajavyja i śpiecyjalnyja zadačy ŭ akupavanym Krymie i na terytoryi Rasii. Ich padrabiaznaściaŭ na dadzienym etapie jany nie raskryvajuć.
Kamientary