Švied vyznačyŭsia, pa jakich artykułach buduć sudzić pamierłych
Biełaruskija sudy zaraz zmohuć sudzić i miortvych, kali sprava tyčycca hienacydu, vajennych złačynstvaŭ i jašče šeraha artykułaŭ. Heta praduhledžana prajektam zakona «Ab źmienie Kryminalna-pracesualnaha kodeksa», jaki Saŭmin unios na razhlad u Pałatu pradstaŭnikoŭ na minułym tydni, piša «Lusterka».
Klučavy punkt prajekta — karekciroŭka artykuła 29 Kryminalna-pracesualnaha kodeksa. Dziakujučy źmienam biełaruskija siłavyja struktury atrymajuć prava zavodzić u dačynieńni da pamierłych kryminalnyja spravy pa złačynstvach, pieraličanych u artykule 85 Kryminalnaha kodeksa, a imienna:
- padrychtoŭka abo viadzieńnie ahresiŭnaj vajny (artykuł 122);
- akt mižnarodnaha teraryzmu (artykuł 126);
- hienacyd (artykuł 127);
- złačynstvy suprać biaśpieki čałaviectva (artykuł 128);
- vytvorčaść, nazapašvańnie abo raspaŭsiudžvańnie zabaronienych srodkaŭ viadzieńnia vajny (artykuł 129);
- ekacyd (artykuł 131);
- prymianieńnie zbroi masavaha paražeńnia (artykuł 134);
- parušeńnie zakonaŭ i zvyčajaŭ vajny (artykuł 135);
- złačynnyja parušeńni normaŭ mižnarodnaha humanitarnaha prava padčas uzbrojenych kanfliktaŭ (artykuł 136);
- biaździejnaść abo addańnie złačynnaha zahada padčas uzbrojenaha kanfliktu (artykuł 137).
Hetyja artykuły i raniej nie mieli terminu daŭniny, ale asudzić pa ich možna było tolki žyvych ludziej, zaraz ža — i pamierłych.
Pamierłym abvinavačvanym pa takich spravach budzie pryznačacca advakat. Admovicca ad jaho pasłuh budzie nielha (navat kali hetaha zachočuć svajaki abvinavačvanaha, pryznanyja jaho pradstaŭnikami).
Orhan, jaki viadzie kryminalny praces, pavinien budzie pryniać miery dla pošuku blizkich svajakoŭ miortvaha abvinavačvanaha, kab jany mahli stać jaho pradstaŭnikami. Jany mohuć uvajści ŭ praces až da zakančeńnia sudovaha śledstva. Ale kali pradstaŭniki nie znojducca, to sudu heta nie pieraškodzić.
Zakonaprajekt ciapier rychtujecca da pieršaha čytańnia ŭ parłamiencie. Paśla pryniaćcia i padpisańnia Łukašenkam jon nabudzie moc praź dziesiać dzion.
Takija novaŭviadzieńni spatrebilisia ŭ suviazi z najaŭnaściu spravy ab hienacydzie biełaruskaha naroda ŭ hady Druhoj suśvietnaj vajny, jakaja rasśledujecca Hienprakuraturaj užo bolš za dva hady i jakoj ułady nadajuć vielmi šmat uvahi. Zaraz možna budzie vynieści pryhavory aficeram viermachta i SS abo ich pamahatym. Možna ŭjavić, jak šmat efirnaha času dziaržtelekanałaŭ budzie pryśviečana hetym pracesam.
Hienprakuror Andrej Švied raniej anansavaŭ pačatak takich sudoŭ nad miortvymi ŭ kancy 2023 hoda.
U Biełarusi i ciapier sudy nad pamierłymi — nie navinka.
Tak, Brescki abłasny sud sudziŭ (paśmiarotna) paranienaha siłavikami padčas pratestaŭ u Breście Hienadzia Šutava i pryznaŭ jaho vinavatym. Viarchoŭny sud pakinuŭ u sile paśmiarotny prysud.
U žniŭni 2022 hoda ŭ Rečycy vynieśli prysud Dźmitryju Uschopavu, jaki zahinuŭ na Novy hod paśla zatrymańnia siłavikami.
Sud pryznaŭ Dźmitryja vinavatym u niezakonnym nabyćci i zachoŭvańni narkatyčnych srodkaŭ i psichatropnych rečyvaŭ biez mety zbytu, a taksama ŭ zamachu na nabyćcio i zachoŭvańnie psichatropnych rečyvaŭ (śćviardžałasia, što za niekalki dzion da trahiedyi Dźmitryj ź siabram šukaŭ «zakładku», ale nie znajšoŭ).
Prysud byŭ vyniesieny biez pryznačeńnia pakarańnia, što padkreślivałasia asobna.
Kamientary