Navukoŭcy śćviardžajuć, što my nasamreč mahli b žyć u kampjutarnaj hulni i nie viedać pra heta. Voś jak jany heta tłumačać
Tłumačyć viadomy astrafizik i papularyzatar navuki Nił de Hras Tajsan.
Što, kali my — usio čałaviectva i ŭvieś Suśviet — źjaŭlajemsia častkaj simulacyi, jakuju dla nas pabudavali mahutnyja kampjutary niejkaj inšaj cyvilizacyi? Hetaja «teoryja simulacyi» źjaŭlajecca adnoj z samych pieradavych i pravakacyjnych idej sučasnaj navuki. Kancepcyja dosyć prostaja, ale jana maje dalokija nastupstvy.
Raniej sioleta Popular Mechanics raspaviadała pra daśledavańnie, jakoje pakazvaje, što ź imaviernaściu 50% my žyviom u simulacyi.
U novaj sieryi Pop Mech Explains the Universe ź Niłam de Hrasam Tajsanam navukoviec abmiarkoŭvaje tonkuju hrań, jakuju mnohija ludzi, asabliva niekatoryja relihijnyja vierniki, pravodziać pamiž ludźmi i inšymi žyviołami. Takaja linija myśleńnia — što my asablivyja, vałodajem bolš vysokim uzroŭniem intelektu i razvažańniaŭ — zvyčajna prymušaje nas nie vieryć u mažlivaść isnavańnia cyvilizacyi abo vidaŭ, jakija kantralujuć nas.
Ale, tłumačyć Tajsan, heta krychu narcysizm. Našy samyja blizkija hienietyčnyja svajaki majuć prykładna 99% toj ža DNK, što i my. Usie adroźnieńni, jakija nibyta robiać ludziej asablivymi, matematyčna pavinny ŭtrymlivacca ŭ hetym 1 adsotku.
«Samyja małyja z našych dziaciej umiejuć rabić toje, što ŭmiejuć samyja razumnyja z šympanze, — a nas adździalaje ŭsiaho 1 adsotak. Ujavicie formu žyćcia, jakaja na 1% apiaredžvaje nas! Samy razumny čałaviek budzie supierničać ź ich małymi! Ich samyja prostyja dumki pierasiahnuli b dumki našych samych hienijalnych myślaroŭ».
My, chutčej za ŭsio, nie mahli b navat zrazumieć, što hety dadatkovy 1% hienietyčnaj roźnicy składaŭ by z punktu hledžańnia intelektu i nastupnych inavacyj. «Zabyŭšysia pra simulacyjny suśviet, ujavicie, što jany [inšapłaniecianie] napatkajuć nas! — kaža Tajsan. — Kali b jany zachacieli, jany mahli b pieratvaryć Ziamlu litaralna ŭ akvaryumny teraryum, zaapark dla ŭłasnaj zabavy! Kali b vy apynulisia ŭ zaaparku takoj razumnaj istoty, ci vy ŭvohule viedali b pra heta?»
Akramia taho, u našaj kultury ŭžo jość simulacyi. «Ja hulaŭ u SimCity», — kaža Tajsan, razvažajučy pra toje, jak u kancy hulni źjaŭlajecca Hadziła, kab źniščyć horad. Jon pravodzić anałohiju, śćviardžajučy, što Hadziłaj moža być i źniščalny ŭrahan, i terakty 11 vieraśnia.
«Mahčyma, u hetych razumnych inšapłanietnych śvietach my źjaŭlajemsia simulacyjaj, jakoj kiruje niejki niepaŭnaletni inšapłaniecianin, jaki ŭsio jašče žyvie ŭ sklepie svaich baćkoŭ. Ja nie budu hetaha vyklučać», — kaža navukoviec.
Kamientary