Novy navučalny hod dla biełaruskich dziaciej u śviecie — škoły anłajn i afłajn
U škołach Biełarusi zaviaršyŭsia pryjom vučniaŭ na 2022/2023 hod navučańnia, ciapier idzie nabor na volnyja miescy. Ale biełaruskija škoły za miažoj — jašče adkrytyja dla naboru. Što adbyvajecca ź biełaruskimi dziećmi pa-za miežami krainy, jak praciahnuć ci raspačać navučańnie ŭ bližejšych krainach, kudy vyjechała šmat siemjaŭ ź dziećmi školnaha ŭzrostu? Kali baćki žadajuć, kab dzieci cikavilisia svajoj kulturaj i viedali biełaruskuju movu, varyjantaŭ sioleta pabolšała, piša Reform.by.
Źjavilisia novyja inicyjatyvy, jakija dazvolać navučacca dzieciam na biełaruskaj (pry žadańni — i ruskaj) movie. Pry hetym mety staviacca roznyja — možna atrymać atestat u polskaj škole, prajšoŭšy miascovuju navučalnuju prahramu, možna padrychtavacca i zdać ekzamieny eksternam za starejšyja kłasy siaredniaj škoły ŭ Biełarusi.
Varšava
Minuły vučebny hod pracavała subotniaja «Biełaruskaja škołka dla maleńkich biełarusaŭ» u Varšavie. Zaniatki pa subotach dla małych praciahnucca ŭ vieraśni.
Ale hałoŭnaja navina: u 2022/2023 navučalnym hodzie ŭ Varšavie adkryvajucca škoła i sadok «Ja doma», admysłova stvoranyja dla biełarusaŭ, jakija pierajechali ŭ Polšču. Navučańnie ŭ škole całkam paŭtaraje kurs u polskaj škole — jaje nie budzie nieabchodnaści naviedvać.
Pry hetym vučni atrymlivajuć lehitymacyju i aficyjny polski siertyfikat ab skančeńni kłasaŭ. Pa vynikach navučalnaha hoda ŭsie vučni zdaduć na polskaj movie ekzamien i atrymajuć aficyjnaje paćviardžeńnie ab skančeńni kłasa.
Škoła i sadok «Ja doma» płatnyja, adnak jość varyjanty źmienšyć sumu.
Sioleta škoła nabiraje dziaciej u pačatkovyja i bazavyja kłasy (1-8), a taksama ŭ sadok. Dla vučniaŭ 9 i 10 kłasaŭ (10-11 kłasy ŭ biełaruskaj sistemie) škoła prapanuje dadatkovyja zaniatki i rekamienduje apošnija kłasy skončyć u biełaruskaj škole dystancyjna.
Vykładańnie ŭ škole budzie adaptavanaje dla biełaruskich vučniaŭ. Hruntoŭna vyvučajucca try movy: biełaruskaja, polskaja i anhlijskaja (ruskaja pa žadańni). Častka navučańnia prachodzić na polskaj movie: vučni zasvojać i zamacujuć infarmacyju i terminy na polskaj movie pa ekzamienacyjnych pradmietach. Takim čynam jany avałodajuć nieabchodnaj leksikaj na polskaj movie.
U pačatkovaj škole navučańnie budzie prachodzić zhodna ź sistemaj Mantesory. 1-3 kłasy zajmajucca razam — da 15 dziaciej. Adnačasova prysutničajuć dva nastaŭniki: biełaruskamoŭny i polskamoŭny albo anhłamoŭny. U škole vykładajuć prafiesijnyja biełaruskija nastaŭniki, jakija zasvoili alternatyŭnyja mietodyki vykładańnia.
Bazavaja škoła (z 4 kłasa) bazujecca na finskaj sistemie adukacyi, a taksama piedahahičnaj sistemie Mantesory. U kłasie da 10 vučniaŭ, tamu nastaŭnik zmoža nadać uvahu kožnamu.
Daviedacca padrabiaznaści i pakinuć zajaŭku na pastupleńnie ŭ škołu ci sadok vy možacie pa spasyłcy.
Taksama raspačynaje pracu «Biełaruskaja škoła ŭ Varšavie» — dadatkovyja anłajn-kansultacyi (3 dni pa 2 uroki) da polskaj školnaj prahramy: biełaruskaja i ruskaja mova i litaratura, historyja i kultura Biełarusi. Takim čynam dzicia, što navučajecca za miažoj, nie adstanie ad prahramy biełaruskaj škoły i zmoža, eksternam zdaŭšy ispyty, atrymać biełaruski atestat. Škoła budzie taksama vydavać ułasnyja paśviedčańni, viedamaści z adznakami. Płanujecca, što ŭ kłasach budzie pa 10—15 čałaviek.
Aŭtar prajekta, staršynia likvidavanaj u 2021 hodzie hramadskaj arhanizacyi «Tavarystva biełaruskaj škoły» Aleś Łozka paviedamiŭ, što ŭ škołu zapisvajucca i dzieci, jakija vučacca ŭ Biełarusi, ale chočuć pahłybić svaje viedy.
Prajekt užo padtrymali «Biełaruski moładzievy chab» u Varšavie, Kłub katalickaj intelihiencyi i Muziej volnaj Biełarusi. Niekatoryja mierapryjemstvy škoły buduć prachodzić u ich pamiaškańniach. Navučańnie budzie całkam biaspłatnaje. Taksama budzie pravodzicca nabor u asobnyja mastackija hurtki i studyi: chareahrafičnyja, śpieŭnyja. Takija zaniatki buduć pravodzicca ŭ «Biełaruskim moładzievym chabie».
Treciaha vieraśnia adbudziecca ŭračystaja cyrymonija adkryćcia «Biełaruskaj škoły ŭ Varšavie».
U adukacyjnych metach stvarajecca sajt «Biełaruskaja škoła ŭ Varšavie», dzie možna budzie znajomicca z adukacyjnymi i aśvietnymi navinami, dziejnaściu škoły, abviestkami, daviedacca pra zadańni nastaŭnikaŭ, prahledzieć ci spampavać elektronny padručnik, dapamožnik dla zaniatkaŭ.
Ankietu dla achvotnych trapić u «Biełaruskuju škołu ŭ Varšavie» možna znajści tut.
Kijeŭ
Taksama idzie nabor u «Pieršuju biełaruskuju anłajn-škołu va Ukrainie», dzie asnoŭnyja pradmiety vykładajuć nastaŭniki prestyžnaj kijeŭskaj škoły «Midhard». Tut abaviazkova vyvučajucca biełaruskaja mova, litaratura, historyja, pahłyblena — anhlijskaja mova i asnovy IT.
«Pieršaja anłajn-škoła va Ukrainie» pracuje z kastryčnika 2020 hoda. Ideja jaje stvareńnia ŭźnikła ŭ byłoj aktorki Ruskaha teatra ŭ Minsku, śpiavački Anastasii Špakoŭskaj, jakaja ŭ kancy žniŭnia 2020 hoda była vymušanaja ź dziećmi źjechać ź Biełarusi.
Škoła ŭžo pracuje dva hady i vydała 13 atestataŭ dziaržaŭnaha ŭzoru Ukrainy.
Zapis u škołu pačaŭsia 10 žniŭnia. Kolkaść miescaŭ abmiežavanaja.
Padrabiaźniej tut.
Ź vieraśnia raspačnucca zaniatki nie tolki ŭ asnoŭnaj škole, ale i pa subotach buduć prachodzić dadatkovyja ŭroki pa školnaj prahramie (biełaruskaja mova i litaratura, historyja Biełarusi, kultura i mastactva Biełarusi, uroki dabryni z Malavanyčam (z akcioram Alaksandram Ždanovičam), ruskaja mova i litaratura.
Papiaredni zapis na dadatkovyja zaniatki pa subotach raspačaŭsia z 20-ha žniŭnia.
Vilnia
U 1994 hodzie ŭ Vilni była adkrytaja adzinaja ŭ Litvie ahulnaadukacyjnaja škoła ź biełaruskaj movaj navučańnia. U 2013 hodzie rašeńniem haradskoj rady Vilni jana była pieratvoranaja ŭ Vilenskuju himnaziju imia Francyska Skaryny.
Jak paznačana na sajcie himnazii, asnoŭnaja mova navučańnia ŭ škole — biełaruskaja, adnak niekatoryja pradmiety vykładajucca na litoŭskaj. U himnazii navučańnie viadziecca z 1 pa 12 kłas. Z 2014 hoda tut była adkrytaja hrupa daškolnaj adukacyi.
U daškolnuju (padrychtoŭčuju) hrupu i ŭ 1-12 kłasy himnazii prymajucca vučni, jakija žyvuć na terytoryi Vilenskaha samakiravańnia (nie pa terytaryjalnym pryncypie). Zajavy rehistrujucca z 1 pa 31 sakavika ŭ centralizavanaj infarmacyjnaj sistemie. Čas pryjomu zajaŭ moža być praciahnuty ŭ vypadku, kali zastanucca volnyja miescy.
Zasnavalnikam himnazii źjaŭlajecca Vilenskaje samakiravańnie. Daznacca bolš možna — tut.
Pryvatnaja škoła STEMBRIDGE taksama adkryvaje nabor u Vilni na 2022/2023 navučalny hod u 1-8 kłasy. Asnoŭnaja mova navučańnia — ruskaja. Navučańnie płatnaje.
Padrabiaźniej pra škołu STEMBRIDGE možna daviedacca na sajcie škoły.
Kamientary