Ci maryli lićviny i rusiny pra mora? Publičnaja lekcyja Andreja Radamana VIDEA
Pačatak vajny za Inflanty, Vilenskaja unija 1561 hoda i vychad da Bałtyjskaha mora naradžali dla Rečy Paspalitaj patrebu ŭ vałodańni vajenna-marskim fłotam na Bałtycy. Pra cproby stvareńnia fłota Rečy Paspalitaj na Bałtyjskim mory ŭ XVI-XVII stahodździach u Biełaruskim moładzievym chabie ŭ Varšavie, jaki ź niadaŭniaha času staŭ ładzić sustrečy ź biełaruskimi historykami ŭ ramkach śpiecyjalnaha prajekta «Kava z historykam», raskazaŭ Andrej Radaman.
Šviedskija karali dynastyi Vaza mieli ideju ab pieratvareńni Rečy Paspalitaj u mocnaje centralizavanaje dziaržaŭnaje ŭtvareńnie, jakoje b vałodała bajazdolnym vajenna-marskim fłotam na Bałtyjskim mory. Ale bolšaść palityčnaj elity lubyja pamknieńni manarchaŭ daminavać na Bałtycy atajasamlivali z pamknieńniem da ŭmacavańnia manarchičnaj ułady i vychadam za akreślenyja šlachieckim sojmam ramki kancepcyi raźvićcia dziaržaŭnaści.
Lidary rehijanalnych šlachieckich elit u svajoj bolšaści nie viedali mora, nie razumieli vyhodaŭ, jakija mahli b atrymać ad marskoha handlu, a marapłavańnie ličyli vyklučna miaščanskim zaniatkam. Tolki niamnohija lićviny i rusiny, zmahajučysia pad ścienami Smalenska, Chocina i Parnavy, maryli pra mora.
-
«Dla mianie hety zaniatak — nie kab pakłaści paštoŭku ci fotku ŭ šufladu». Jak i dla čaho krajaznaŭca nabyvaje staryja fatahrafii ź Biełarusi
-
Svavolnyja biełaruskija kniahini. Jak dačka haradzienskaha kniazia źbiehła da dzikuna
-
«Znojdzienaja žanočaja ruka, što namiortva zacisnuła frahmient dziciaci». Jak samalot ź biełaruskim ekipažam prataranili ŭ niebie nad Ukrainaj
Pabačyŭšy vajnu, nie viedaŭ, jak žyć dalej. Manałoh biełaruski, jakaja pieražyła suicyd muža
Kamientary