«A Pavieł padymaŭ i padymaŭ». Muziej Kupały pakazvaje, što krajaznaŭca vyciahnuŭ u centry Minska z-pad ekskavataraŭ
«Adnojčy ja naprasiłasia pachadzić razam z Paŭłam pa hetych ziemlanych raskopach. Jak mnie chaciełasia štości znajści! Ažno dryželi ruki. Ale vakoł była ziamla i ziamla, brud i brud, i ja tam chadziła pa kalena ŭ hlinie i ŭ pustymi rukami, a Pavieł padymaŭ i padymaŭ — butelečki, talerački, kaflu, papialnički. Ziamla nie kožnamu addaje», — piša ŭ sacyjalnych sietkach Hanna Sieviaryniec. U Kupałaŭskim muziei adkryłasia vielmi kranalnaja vystava.
Fota: facebook.com/volha.babkova
Nazva prajekta — «U ahni vajny. Historyi staroj tapoli». Jon pryśviečany 80-hodździu z pačatku Vialikaj Ajčynnaj vajny, jaki Janka Kupała adčuŭ na siabie:
abjektam pieršych, červieńskich bambardzirovak Minska staŭ, u tym liku, rajon, dzie žyŭ paet. Damy byli razburanyja daščentu.
«Usio, što zastałosia ad davajennaha bytu, pahłynuła ziamla, i addała tolki ciapier», — piša Sieviaryniec.
Čałavieka, jaki viarnuŭ hetyja pradmiety, kličuć Pavieł Karaloŭ.
Mienavita jon ratavaŭ ad źniščeńnia pomniki na Vajskovych mohiłkach. Dziakujučy jaho nastojlivaści ŭ parku imia Janki Kupały zachavalisia padmurki doma Łuckievičaŭ.
Letaś, kali ekskavatary raskopvali park, hety krajaznaŭca i supracoŭnik kupałaŭskaha muzieja adpraviŭsia ŭ padarožža pa im. Ciapier ža Karaloŭ prapanavaŭ pradstavić znachodki ŭ muziei.
«Na vystavie sotni pradmietaŭ, jaki ja znajšoŭ u parku imia Kupały, u skviery Marata Kazieja i la Opiernaha teatra, dzie raniej była Trajeckaja hara, — kaža Karaloŭ «Našaj Nivie». — Jość hieraldyčnaja kafla 17 stahodździa — praŭda, pakul nie atrymałasia vyśvietlić hierb. Ale 17 stahodździe redka sustrakajecca».
Taksama na vystavie pradstaŭleny rečy, znojdzienyja pobač z padmurkam kupałavaha doma. «Isnuje peŭnaja dola vierahodnaści, što jany naležali paetu».
Nie ŭsie ź ich znajšoŭ Pavieł — jość pradmiety i z muziejnych fondaŭ.
«Vystaŭleny kubačak, znojdzieny na papiališčy kupałavaha doma. Kaliści jaho paznała Uładzisłava Łucevič, udava tvorcy: karystałasia im da vajny. Ubačyła i raschvalavałasia da śloz».
Siarod inšych pradmietaŭ — kafla 18, 19 i pačatku 20 stahodździa, hilzy, frahmienty čarapicy z nadpisam «Miensk» («mabyć, byŭ zavod, jaki ich rabiŭ», — kamientuje Karaloŭ), hlinianaja cacka 19 stahodździa, popielnica ŭ vyhladzie kania, butelečki, posud z Trajeckaj hary (tam ładziŭsia Trajecki kirmaš)
Pavieł Karaloŭ imknuŭsia nie tolki pradstavić davajenny pobyt. Na vystavie muziej pakazvaje davajenny čas praź Janku Kupału i jaho susiedziaŭ, žycharoŭ taho źniščanaha rajona. Naprykład,
da vajny tam žyŭ doktar Stefan Łuckievič, brat Ivana dy Antona, jakija stajali la vytokaŭ «Našaj Nivy» dy i naohuł nacyjanalnaha adradžeńnia. Kali Kupała pasprabavaŭ ździejśnić samahubstva, Stefan byŭ pieršym kala jaho.
«La padmurkaŭ doma Łuckievičaŭ ja znajšoŭ miedycynskija koŭby. Pryčym, tolki tam, nidzie bolš. Dźvie koŭby byli całkam cełyja. Tak i chočacca spadziavacca, što jany naležali Stefanu.
«U peŭnym sensie heta vystava składziena z sotni pradmietaŭ. Ale hałoŭnaje ŭražańnie jany stvarajuć nie paasobku, a kompleksam», — padahulniaje Karaloŭ.
Pabačyć ich u muziei možna da 24 lipienia 2021 hoda.
Kiraŭnica internet-prajektaŭ ANT raspaviała, čamu raptoŭna zvolniłasia ŭ 2022 hodzie i jak źjechała ŭ Aŭstraliju26
Kamientary