Viktar Marcinovič: Adkul biarecca hetaja panika
Viktar Marcinovič piša na budzma.by pra toje, čamu ŭ našaj krainie ludzi nie vierać u aficyjnuju statystyku chvorych na karanavirus.
Paradoks: z samaha pačatku baraćby ź virusam, ź pieršych zafiksavanych vypadkaŭ, Biełaruś zajaŭlała, što panika strašniejšaja i razburalniejšaja za epidemiju. I voś, uśviedamlajučy heta, praz šerah vidavočna pamyłkovych krokaŭ nas pryviali da situacyi, kali panika ŭ Biełarusi zrabiłasia ci nie najšyrejšaj za ŭsie susiednija krainy. Plotki pra ačeplenyja AMAPam špitali ŭ Viciebsku, pamyłkovaja infarmacyja pra pierakrytyja ŭjezdy i vyjezdy z abłasnych centraŭ — usio toje, što praviarajecca za 10 chvilin — dahetul kipić i viruje ŭ sacyjalnych sietkach. Karanavirus ad učora, kali bujnyja miedyja pačali pisać pra nievytłumačalnyja vypadki pa ŭsioj krainie, u tym liku ŭ nievialičkich haradkach, zrabiŭsia asnoŭnaj temaj hramadskaj isteryi.
Adkaznyja asoby ź ministerstvaŭ i vykankamaŭ praz stres, zdajecca, całkam stracili razumieńnie zakonaŭ, pa jakich žyvie hramadskaja dumka; zakonaŭ, pa jakich ludzi pačynajuć bajacca i stračvajuć strach.
Dyk voś vam karacieńki pieralik čyńnikaŭ, što padviali nas da pierapudu:
1. Situacyja. Nieadpaviednaść zachadaŭ, jakija robiacca ŭ Biełarusi, tamu, što robicca ŭ krainach-susiedkach. Heta stvaraje adčuvańnie, što miedycynaj kirujuć letucieńniki, jakich treba izalavać ad pryniaćcia rašeńniaŭ.
Jak vyrašyć. Treba patłumačyć, čamu abranaja admova ad łokdaŭnu. Pryčym patłumačyć nie na movie ekanomiki (my nie možam hetaha sabie dazvolić, hrošaj u biudžecie niama, ludzi musiać pracavać da apošniaha), a na movie miedycyny. Treba prostymi słovami davieści, jakija matematyčnyja madeli ŭziatyja za asnovu. Zhadki pra hienijalnych biełaruskich ajcišnikaŭ, jakija vybudavali «sapraŭdny ałharytm» raspaŭsiudu, ci pieradadzieny kitajcami antydot, ci toje, što Kosiniec voś-voś vynajdzie płanietarnyja leki, usio toje, pra što źviahajuć na forumach troli na zarobkach, — durata. Zmahacca plotkami ź plotkami niaplonna.
2. Situacyja. Usie krainy, jakija dahetul admaŭlalisia ad karancinu, vymušanyja byli ŭvieści abmiežavańni, pryčym ź vielmi nievyhodnymi ličbami zachvarełych. Turcyja jašče ŭ pačatku sakavika vieryła, što «turki virusu nie padlahajuć», tam pravyja bluźnieryli navat pra asablivy «hienom», jaki ich bieraže. Šviedy demanstratyŭna rabili staŭku na stratehiju «chaj pierachvareje kožny». Pahladzicie apošnija naviny z hetych krain i adčujcie, pra što ja kažu: u Šviecyi ŭviedzieny turemny termin (6 mies.) za niepadparadkavańnie sacyjalnaj izalacyi. Turcyja ad 28 sakavika zakryła złučeńnie pamiž haradami pa čyhuncy, jašče raniej — pryčyniła nieba. Heta robić Biełaruś sapraŭdy adzinaj u śviecie i patrabuje dadatkovych abhruntavańniaŭ našaj unikalnaści. Spasyłki adkaznych asobaŭ na našuju zvyšefiektyŭnuju jašče z savieckich časoŭ epidemijałohiju ci pryŭkrasny stan biełaruskaj miedycyny nie kanajuć, bo luby darosły biełarus, jaki sutykaŭsia ź biełaruskaj miedycynaj chacia b na ŭzroŭni naviedvańnia svajakoŭ u balnicy, vydatna razumieje, što ŭ Niamieččynie miedycyna našmat lepšaja.
Jak vyrašyć. Terminova admaŭlacca ad movy «COVID-dysidentaŭ», dzivakoŭ, jakija ličać, što virus — vynik zmovy masonaŭ z farmakałahičnaj industryi. Bo adčuvańnie, što Biełaruś čamuści ŭ tuju zmovu nie ŭziali, i jana ŭ adkaz nie budzie ratavać svaich žycharoŭ. Apošnim časam na aficyjnym uzroŭni havorycca takoje, byccam niechta źniaŭ vypusk «Unutry Łapienki» pra karanavirus z vysokim biełaruskim čynavienstvam u roli Łapienki. Havoračymi hałovami na TB musiać być daktary, a nie śviatary ci błohiery. Ludzi praciahvajuć daviarać daktaram, chaj jany abhruntoŭvajuć toje, što robicca z epidemijaj. Nu i vypadak z ANT i sodaj — ź liku tych, što buduć uspaminać i praz 5 hadoŭ.
3. Situacyja. Nichto nie vieryć u aficyjnuju statystyku pa zachvarełych. Ja nie viedaju nivodnaha čałavieka za miežami sistemy, jaki nie zychodziŭ by z taho, što dyjahnazy pierapisvajucca, što ciažkija formy padhaniajucca pad pnieŭmanii i VRVI, što testaŭ nie robicca.
Jak vyrašyć.
Viarnucca da stratehii prostaha paviedamleńnia kolkaści zachvarełych. Terminova admovicca ad stratehii paviedamleńniaŭ rebusaŭ, ź jakich ničoha nie zrazumieła
(aficyjna: «Za minuvšije sutki hośpitalizirovano 110 čiełoviek, vypisano 144 čiełovieka, v tom čiśle tie, kotoryje imieli kontakty s nositielami infiekcii»). Pamiatać, što adzin pacyjent, jakomu admovili ŭ analizie na karanavirus, — heta dziesiać ananimnych paviedamleńniaŭ u sacyjalnych sietkach pra toje, što testaŭ na karanavirus u Biełarusi nie pravodzicca.
Hałoŭnaje, što treba terminova viarnuć u Biełaruś, — adčuvańnie, što kiraŭnictva adekvatna ŭśviedamlaje niebiaśpieki virusa i adekvatna, nie prymianšajučy pahrozaŭ, hatovaje zmahacca z nastupstvami. Hodzie bałahuryć, hodzie śmiašyć nas virusam — nam, pa-pieršaje, nie śmiešna, pa-druhoje — jašče strašniej, bo my dumajem, što vy źjechali z hłuzdu.
Kamientary