Praŭda pra Aršanskuju bitvu
8 vieraśnia my śviatkujem 505 hod ad dnia adnoj z samych słaŭnych vajskovych pieramoh našych prodkaŭ. U 1514 pad Oršaj vajary VKŁ na čale z hietmanam Kanstancinam Astrožskim uščent raźbili vializnaje maskoŭskaje vojska. Ci dobra vy viedajecie historyju Aršanskaj bitvy? Kali hatovyja pravieryć siabie – pajechali!
| Startujem |
U noč pierad Aršanskaj bitvaj raźviedčyki pryviali da Astrožskaha «jazyka»-pierabiežčyka Hiermana, jaki raskazaŭ pra dakładnaje raźmiaščeńnie varožaha vojska. Astrožski zahadaŭ...
Moža, jašče hietmanskuju bułavu addać? ;) Takoha nie było pad Oršaj. Astrožski nie pavieryŭ Hiermanu, prajhraŭ bitvu i trapiŭ u pałon u 1500-m, na race Viedrašy.
Było takoje, ale nie pad Oršaj. Astrožski nie pavieryŭ Hiermanu, prajhraŭ bitvu i trapiŭ u pałon u 1500-m, na race Viedrašy.
Tak, heta było nie pad Oršaj. Astrožski nie pavieryŭ Hiermanu, prajhraŭ bitvu i trapiŭ u pałon u 1500-m, na race Viedrašy.
| Dalej |
| Pravieryć |
| Pakazać vyniki |
Adzin z maskoŭskich vajavodaŭ, jaki kamandavaŭ častkaj vojska pad Oršaj, byŭ viadomy tym, što zaŭždy nasiŭ na levaj ruce rukavicu
Bajaryn Michaił Bułhakaŭ za heta navat zajmieŭ mianušku Holica (jak nazyvałasia takaja rukavica). Ad jaho pajšli kniazi Halicyny. Paśla bitvy pad Oršaj Bułhakava-Holicu ŭziali ŭ pałon, i jon prabyŭ tam 37 hadoŭ.
Dy nie – bajaryn Michaił Bułhakaŭ nasiŭ na ruce žaleznuju łatnuju rukavicu-holicu. Bajaryna navat prazyvali Holica i ad jaho pajšli kniazi Halicyny. Paśla bitvy pad Oršaj Bułhakava-Holicu ŭziali ŭ pałon, dzie jon prabyŭ 37 hadoŭ.
Moža! Bajaryn Michaił Bułhakaŭ byŭ viadomy tym, što nasiŭ na ruce žaleznuju łatnuju rukavicu-holicu. Jaho navat prazyvali Holica, i ad jaho pajšli kniazi Halicyny. Paśla bitvy pad Oršaj Bułhakava-Holicu ŭziali ŭ pałon, i jon prabyŭ tam 37 hadoŭ.
| Dalej |
| Pravieryć |
| Pakazać vyniki |
Hietman Kanstancin Astrožski paśla bitvy pad Oršaj prysiahnuŭ vialikamu kniaziu maskoŭskamu
Nie, paśla bitvy pad Oršaj takoha nie było. Hietman sapraŭdy prysiahaŭ vialikamu kniaziu Vasilu III, ale raniej, u 1506-m, u pałonie, pad pahrozaj pažyćciovaha źniavoleńnia. A praź niekalki miesiacaŭ padhadaŭ zručny momant i źbieh u VKŁ.
Vieravyznańnie Astrožskamu nie pieraškadžała. Hietman sapraŭdy prysiahaŭ Vasilu III, ale nie paśla Aršanskaj bitvy, a raniej, u 1506-m, u pałonie, pad pahrozaj pažyćciovaha źniavoleńnia. A praź niekalki miesiacaŭ padhadaŭ zručny momant i źbieh u VKŁ.
Pravilna. Hietman prysiahaŭ Vasilu III, ale raniej, u 1506-m, u pałonie, pad pahrozaj pažyćciovaha źniavoleńnia. A praź niekalki miesiacaŭ Astrožski padhadaŭ zručny momant i źbieh u VKŁ.
| Dalej |
| Pravieryć |
| Pakazać vyniki |
Bitva pačałasia na pierapravie: maskoŭski vajavoda Čaladnin nie davaŭ vojsku VKŁ pierajści Dniapro
Tak! A padnačalenyja jaho adhavorvali, darečy. Čaladnin paśla parazy žyŭ u Vilni ŭ pałonie jašče hod dziesiać. Źviestak, što jon viarnuŭsia dadomu, niama.
Niapraŭda, ale pa inšaj pryčynie, tamu adkaz nie zaličvajecca. Maskoŭskija vajavody, daznaŭšysia pra padychod vojska VKŁ, adyšli za Dniapro i vybrali zručnuju pazicyju. Čaladninu raili raźbić Astrožskaha na pierapravie, ale jon nie pasłuchaŭ. Paśla parazy Čaladnin žyŭ u Vilni ŭ pałonie jašče hod dziesiać. Źviestak, što jon viarnuŭsia dadomu, niama.
Nichto jaje nie atakavaŭ. Čaladninu raili raźbić Astrožskaha na pierapravie, ale jon nie pasłuchaŭ. Paśla parazy žyŭ u Vilni ŭ pałonie jašče hod dziesiać. Źviestak, što jon viarnuŭsia dadomu, niama.
| Dalej |
| Pravieryć |
| Pakazać vyniki |
U zasadu hietman Astrožski pastaviŭ kryłatych husaraŭ
Niapraŭda. Kryłatyja husary ŭ VKŁ źjavilisia paźniej. U zasadzie ž, na jakuju Astrožski padmannym manieŭram navioŭ maskoŭskaje vojska, stajała artyleryja.
Nu kaniečnie! Pavodle ahulnapryniataj viersii raźvićcia padziej na Krapivienskim poli, u zasadzie, na jakuju Astrožski padmannym manieŭram navioŭ maskoŭskaje vojska, stajała artyleryja.
Da masavaha źjaŭleńnia kryłatych husaraŭ u VKŁ zastavałasia jašče hadoŭ piaćdziasiat. A ŭ zasadzie, na jakuju Astrožski, pavodle ahulnapryniataj viersii, padmannym manieŭram navioŭ maskoŭskaje vojska, sapraŭdy stajała artyleryja.
| Dalej |
| Pravieryć |
| Pakazać vyniki |
«Maskva stała ŭciakaci, miesca Voršu pakidaci, a jak z Voršy ŭciakali, rečku-nievialičku praklinali». Jakaja rečka majecca na ŭvazie ŭ hetaj histaryčnaj pieśni?
Heta vy z Kulikoŭskaj bitvaj błytajecie. Rečka zaviecca Krapiŭna, prytok Dniapra, ad jaje i pole bitvy nazyvajecca Krapivienskaje.
Tak. Ad jaje i pole bitvy nazyvajecca Krapivienskaje.
Pablizu hetaj rečki bitvy zdaralisia, ale Aršanskaja była na Krapiŭnie, ad jaje i pole nazyvajecca Krapivienskaje.
| Dalej |
| Pravieryć |
| Pakazać vyniki |
Maskoŭskaje vojska mahło vyjhrać bitvu, kali b vajavody Holica i Čaladnin dapamahli adzin adnamu
Vynik nivodnaj bitvy nie pieradvyznačany – i Aršanskaja taksama heta dakazvaje.
Kali pravy fłanh maskoŭskaha vojska, jakim kamandavaŭ bajaryn Holica, nie vytrymaŭ nacisku i pabieh, Čaladnin moh padtrymać jaho asnoŭnymi siłami. Ale nie zrabiŭ hetaha. Kažuć, vajavodam pieraškadžali kaardynavacca asabistyja ambicyi.
Tak, i pra svaju pamyłku jany mieli čas pahavaryć u Vilni, dzie doŭhija hady žyli ŭ pałonie.
| Dalej |
| Pravieryć |
| Pakazać vyniki |
Za bitvaj na Krapivienskim poli asabista naziraŭ karol i vialiki kniaź Žyhimont Stary
48-hadovy Žyhimont u tym pachodzie ŭdzielničaŭ. Ale zastaŭsia pad Barysavam z 4-tysiačnym korpusam, vypraviŭšy Astrožskaha z asnoŭnym vojskam nasustrač vorahu.
Tak, Žyhimont z 4-tysiačnym korpusam zastaŭsia ŭ łahiery pad Barysavam, vypraviŭšy Astrožskaha z asnoŭnym vojskam nasustrač vorahu.
Naŭrad ci jon pabačyŭ by jaje adtul... Žyhimont z 4-tysiačnym korpusam zastaŭsia ŭ łahiery pad Barysavam, vypraviŭšy Astrožskaha z asnoŭnym vojskam nasustrač vorahu.
| Dalej |
| Pravieryć |
| Pakazać vyniki |
U razhar bitvy hietman Astrožski, źviartajučysia da svaich rycaraŭ, pramoviŭ: «...................... dzieci!»
Moža, hietman i dumaŭ takoje na pačatku bitvy, ale ŭsłych nie skazaŭ.
Takoje vykazvańnie zafiksavana nie było, choć prablema paśla bitvy paŭstała. Adnych vajavodaŭ u pałon trapiła čatyry dziasiatki.
U vyrašalny momant, kali maskoŭskija pałki trapili ŭ zasadu, Astrožski źviarnuŭsia tak da svaich rycaraŭ.
| Dalej |
| Pravieryć |
| Pakazać vyniki |
U honar pieramohi pad Oršaj kniaź Astrožski fundavaŭ...
Nie, Astrožski byŭ pravasłaŭnym, kaściołami nie zajmaŭsia. I ŭ honar pieramohi fundavaŭ Śviata-Mikolskuju carkvu ŭ Vilni.
Tak, u 1514-m hietman daŭ hrošy, kab adnavić zbudavany jašče ŭ časy Alhierda vilenski chram.
Nie, u 1514-m hietman daŭ hrošy, kab adnavić zbudavanuju jašče ŭ časy Alhierda Śviata-Mikolskuju carkvu ŭ Vilni.
| Dalej |
| Pravieryć |
| Pakazać vyniki |
Historyja ŭmoŭnaha ładu nie viedaje, ale naš test možna prajści jašče raz. Pasprabujecie?
| Prajści jašče razok |
Štości nie duža. Moža, dziejničajecie zanadta prostaliniejna? Biarycie prykład z hietmana Astrožskaha!
| Prajści jašče razok |
Ciažka było? A prodkam pad Oršaj, dumajecie, lohka pryjšłosia?
| Prajści jašče razok |
Vy pieramahajecie – treba tolki padnacisnuć! Paŭtorym?
| Prajści jašče razok |
Jašče krychu – i poŭnaja pieramoha! Paŭtorym?
| Prajści jašče razok |
Vialiki hietman Kanstancin Ivanavič Astrožski hanarycca vami!
| Prajści jašče razok |
Epičnaja nastolnaja hulnia «1514»
Zabava, stvoranaja kampanijaj PRAS da 500-hodździa bitvy pad Oršaj
Zabava, stvoranaja kampanijaj PRAS da 500-hodździa bitvy pad Oršaj
Nabor «1514» źmiaščaje:
Hulniavoje pole
Try fihurki maskoŭskich vojskaŭ
Tryccać čyrvonych kartak z zahadami
Try fihurki litvinskich vojskaŭ
Tryccać čornych kartak ź dziejańniami
Kubik
Praviły
Pach porachu i žadańnie pieramohi
Kožny elemient dyzajnu zrobleny pavodle histaryčnych dakumientaŭ: na hulniavym poli źmieščany staražytny aršanski zamak, tahačasnyja sieliščy, młyny i vajskovyja łahiery, a ŭ vokładcy i kartkach – čarciažy vajskovaha ŭzbrajeńnia siaredniaviečča.
Miechanika hulni «1514» nastupnaja: hulcy dzielacca pa kamandach u cotnaj kolkaści (mohuć hulać 2, 4 abo 6 hulcoŭ) i vyznačajuć, chto budzie litvinam, a chto maskoŭcam. Dalej hulcy atrymlivajuć kožny pa adnoj z troch fihur: piachota, artyleryja, kavaleryja – dy kidajuć pa čarzie kubik ź ličbami praciahłaści choda. Kali fihurka spyniłasia na čyrvonym kruzie, hulec atrymlivaje čyrvonuju kartku, kali na čornym – čornuju, i vykonvaje adpaviednuju zadaču, paznačanuju ŭ kartcy. U vypadku, kali fihurka spyniłasia na kruzie, dzie ŭžo staić fihurka supiernika, adbyvajecca «boj» i fihurka supiernika, jak abaronca, adychodzić na adzin krok nazad (bližej da svajho łahiera).
Miechanika hulni «1514» nastupnaja: hulcy dzielacca pa kamandach u cotnaj kolkaści (mohuć hulać 2, 4 abo 6 hulcoŭ) i vyznačajuć, chto budzie litvinam, a chto maskoŭcam. Dalej hulcy atrymlivajuć kožny pa adnoj z troch fihur: piachota, artyleryja, kavaleryja – dy kidajuć pa čarzie kubik ź ličbami praciahłaści choda. Kali fihurka spyniłasia na čyrvonym kruzie, hulec atrymlivaje čyrvonuju kartku, kali na čornym – čornuju, i vykonvaje adpaviednuju zadaču, paznačanuju ŭ kartcy. U vypadku, kali fihurka spyniłasia na kruzie, dzie ŭžo staić fihurka supiernika, adbyvajecca «boj» i fihurka supiernika, jak abaronca, adychodzić na adzin krok nazad (bližej da svajho łahiera).
Hulnia pryznačanaja dla dziaciej ad 6 hadoŭ i darosłych,
siaredni čas hulni ~45 chvilin, kolkaść hulcoŭ – 2, 4 albo 6.
siaredni čas hulni ~45 chvilin, kolkaść hulcoŭ – 2, 4 albo 6.
Zadačy, jakija prapanujecca vykanać, majuć histaryčny padtekst: kartki z zahadami i kartki ź dziejańniami źmiaščajuć infarmacyju, jakaja hruntujecca na realnych padziejach i asablivaściach vajskovaj spravy siaredniaviečča Uschodniaj Jeŭropy.
© Pryvatnaje pradpryjemstva «Surodzičy», UNP 190786828