Rektaram Hrodzienskaha ŭniviersiteta stała biełaruskamoŭny historyk
Alaksandr Łukašenka pryznačyŭ Irynu Kiturku rektaram Hrodzienskaha ŭniviersiteta imia Janki Kupały. Da apošniaha času jana była pieršaj prarektarkaj VNU.
Iryna Kiturka naradziłasia ŭ 1970 hodzie ŭ vioscy Čarnaŭčycy Bresckaha rajona. U 1993 hodzie skončyła histfak Hrodzienskaha ŭniviersiteta. Była dekanam fakulteta pavyšeńnia kvalifikacyi i pierapadrychtoŭki HrDU. Kandydatka histaryčnych navuk.
Muž Iryny Kiturka — taksama historyk. Juryj Kiturka ŭznačalvaje Hrodzienski historyka-archieałahičny muziej. Paznajomilisia jany, kali razam z vučoby jeździli na bulbu.
Śfiera navukovych intaresaŭ Iryny Kiturki — biełaruskija ziemli ŭ XVIII stahodździ. Tut možna znajści śpis jaje publikacyj.
Admietna, što spadarynia Kiturka šmat drukavałasia ŭ časopisie ARCHE. My spytali hałoŭnaha redaktara ARCHE Valeryja Bułhakava ab jaho staŭleńni da takoha kadravaha pryznačeńnia.
«Maja reakcyja pazityŭnaja. Heta kvalifikavany daśledčyk i čałaviek z pazicyjaj. Heta nie biezabličny biurakratyčny piersanaž, a navukoviec, jana rabiła sabie akademičnuju karjeru».
Ci nie ździŭlaje Bułhakava, što ŭžo druhi zapar aŭtar ARCHE ŭznačaliŭ univiersitet? Spačatku archieołah Dzianis Duk staŭ rektaram u Mahilovie, ciapier — Iryna Kiturka. Bułhakaŭ bačyć tut prostaje supadzieńnie: prosta historyki masava pisali ŭ ARCHE: «U nas 2000 aŭtaraŭ. My achapili ŭsich navukoŭcaŭ-historykaŭ siaredniaha i małodšaha pakaleńnia, jakija saboj niešta ŭjaŭlali».
«Biezumoŭny plus, što heta žančyna, — adznačaje Bułhakaŭ. — Z hetaha, u pryncypie, i treba pačać. Precedentaŭ mała, kab VNU ŭznačalvała žančyna», — kaža Bułhakaŭ.
Taksama Valer adznačaje, što pryznačeńnie Kiturki adbyłosia «paśla pahromu haradzienskaj histaryčnaj škoły», kali «fakultet histaryčny faktyčna pierastaŭ isnavać». «Absurd, što bolš za 10 haradzienskich historykaŭ siońnia pracujuć u Varšaŭskim univiersitecie», — adznačaje Bułhakaŭ.
Ci isnuje tendencyja, što historykaŭ stali pryznačać rektarami?
«Treba razhladać praz pryzmu klijenckich suviaziaŭ. Naprykład, pryznačeńnie Duka ŭ Mahiloŭ tłumačycca tym, što jon byŭ blizki ź Iharam Marzalukom. Heta śviedčańnie ŭzmacnieńnia pazicyj Marzaluka».
«I Duk, i Kiturka — heta prafiesijanały, jakija nie narobiać škody», — padsumoŭvaje Bułhakaŭ.
Historyk, deputat Viarchoŭnaha Savieta 12-ha sklikańnia Valancin Hołubieŭ šmat pracavaŭ ź Irynaj Kiturkaj. U ich navat vyjšła supolnaja praca «Historyja Biełarusi ad pačatku XIX da 1945 hoda». Što spadar Hołubieŭ dumaje pra takoje kadravaje rašeńnie?
«Vydatny śpiecyjalist. Kandydackaja ŭ jaje pa dziaržaŭnych uładańniach u Biełarusi. Ciapier piša doktarskuju pa historyi mytnaj słužby. Tolki dobraje pra jaje mahu skazać.
Heta sumlenny navukoviec, adkazny. Heta dobry vybar, i Hrodzienskamu ŭniviersitetu pašancavała», — miarkuje Hołubieŭ.
Jon padkreślivaje, što «Alaksandr Łukašenka taksama historyk». «Ja viedaju, što pry pryznačeńni jon pytaŭsia i ŭ Duka, i ŭ Kiturki, čym jany zajmajucca. Jaho zacikaviła, što jana zajmajecca historyjaj mytnaj słužby», — raskazvaje Hołubieŭ.
«Heta z boku dziaržaŭnych struktur cikavaść da historyi dziaržaŭnaści, dziaržaŭnaj słužby. Ja baču heta pa Instytucie historyi i radujusia. U kancy hoda pavinien vyjści pieršy tom «Historyi biełaruskaj dziaržaŭnaści». Heta pieršy blin, ale toje, što ciapier vychodzić praca pad takoj nazvaj, šmat pra što havoryć», — kaža historyk.
A ci bačyć Hołubieŭ za hetym pryznačeńniem asobu Ihara Marzaluka? «Ihara viedaju z daŭnich časoŭ, kali aktyŭna zajmalisia hramadskaj dziejnaściu. Marzaluk — heta biełaruski historyk i dziaržaŭnik, sa svaim bačańniem. Usio, što robić Marzaluk, jon robić tolki dla Biełarusi. Ale ja liču, što heta bolš rašeńnie miascovych uładaŭ i kiraŭnictva dziaržavy».
***
Na telehram-kanał «Našaj Nivy» možna padpisacca tut.
«Dalej budzie tolki bolš». Biełarus-raspracoŭščyk u halinie ŠI, jaki pracuje ŭ Ńju-Jorku, raskazaŭ, što nas čakaje14
Kamientary